NB/BI/WA/16/2000 - Przestrzeganie tajemnicy bankowej.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 11 lutego 2000 r. Narodowy Bank Polski NB/BI/WA/16/2000 Przestrzeganie tajemnicy bankowej.

Wyniki badań z inspekcji przeprowadzanych w bankach potwierdzają, że nie w pełni są przestrzegane postanowienia ustawy z dn. 29.08.1997 r. - Prawo bankowe. Problem ten w szczególności dotyczy banków z udziałem kapitału zagranicznego.

Generalnie ujmując, istotę tajemnicy bankowej wyraża zasada, zgodnie z którą dysponentem tajemnicy bankowej jest beneficjent, czyli osoba, której dotyczą wiadomości objęte tajemnicą. Poza przypadkami przewidzianymi w ustawie - Prawo bankowe, bank może ujawnić osobom trzecim wiadomości objęte tajemnicą tylko wówczas, gdy beneficjent na piśmie upoważni bank do przekazania określonych informacji wskazanej przez siebie osobie (art. 104 ust. 2 ustawy - Prawo bankowe).

Z punktu widzenia stosowania przepisów art. 104 i 105 ważne jest rozróżnienie między oddziałem banku zagranicznego działającego na terenie Polski a bankiem w formie spółki akcyjnej z udziałem kapitału zagranicznego.

Zgodnie z postanowieniami art. 41 - Prawo bankowe, do oddziałów banków zagranicznych działających na terenie Rzeczypospolitej stosuje się przepisy prawa polskiego. Przepis ten wraz z art. 127 ust. 7 i art. 138 wspomnianej ustawy tworzą normę wyrażającą zasadę równego traktowania oddziałów banków zagranicznych i banków krajowych, w tym w szczególności banków z dominującym (niejednokrotnie wyłącznym) udziałem banków zagranicznych. Zasada ta odnosi się głównie do warunków prowadzenia w naszym kraju działalności bankowej (wymogi kapitałowe, stosowanie instrumentów nadzoru o charakterze administracyjnym). Nie przekreśla ona jednak naturalnych różnic pomiędzy tymi formami organizacyjnymi uczestnictwa banków zagranicznych w polskim systemie bankowym. W przypadku banku w formie spółki akcyjnej, której dominującym (a czasem wyłącznym) akcjonariuszem jest bank zagraniczny, mamy do czynienia z formalnie odrębną jednostką mającą status osoby prawnej prawa polskiego. Natomiast oddział banku zagranicznego działający w naszym kraju jest jednostką organizacyjną zagranicznej osoby prawnej.

Z punktu widzenia statusu banku polskiego z udziałem banku zagranicznego w świetle art. 104 i art. 105 ustawy - Prawo bankowe, zagraniczni akcjonariusz polskiego banku są osobami trzecimi. Tak więc, jeżeli nie zachodzi jeden z przypadków określonych w art. 105 ustawy - Prawo bankowe, jakikolwiek akcjonariusz polskiego banku (w tym inny bank krajowy lub bank zagraniczny) może uzyskać wiadomości dotyczące tajemnicy bankowej tylko wówczas, gdy beneficjent upoważni ów bank krajowy na piśmie do przekazania temu akcjonariuszowi określonych informacji.

Jakościowo inna sytuacja ma miejsce w przypadku oddziału banku zagranicznego. Przepływ informacji objętych tajemnicą bankową pomiędzy oddziałami banku oraz pomiędzy oddziałem a jego centralą odbywa się w ramach struktury organizacyjnej tego banku. Oddziały i centrala nie są osobami trzecimi, o czym mowa w art. 104 ust. 2 ustawy - Prawo bankowe. Jeśli informacje pozostają w strukturach organizacyjnych tego banku, nie można mówić, iż doszło do ujawnienia tych informacji osobie trzeciej.

Innym istotnym problemem - z punktu widzenia tajemnicy bankowej - jest udostępnianie informacji przez bank polski (w tym z udziałem kapitału zagranicznego) audytorowi wewnętrznemu jednemu z akcjonariuszy (w tym akcjonariusza zagranicznego). W takim przypadku akcjonariusz reprezentowany przez audytora wewnętrznego jest osobą trzecią z wyłączeniem przypadku, gdy mamy do czynienia z bankową grupą kapitałową w rozumieniu art. 113 ustawy - Prawo bankowe. Przy wykonywaniu pracy przez audytora wewnętrznego nie chodzi o wymianę informacji w związku z udzielaniem kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych i poręczeń, ani czynnościami obrotu dewizowego. Tym samym nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 105 ust. 1 pkt 1. Również nie jest to sytuacja, o której mowa w art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. a, dotycząca dostępu do tajemnicy bankowej biegłego rewidenta upoważnionego do badania sprawozdań finansowych banku na podstawie zawartej umowy z bankiem.

Odmiennie natomiast może wyglądać sytuacja dostępu do tajemnicy bankowej audytorów wewnętrznych przeprowadzających badanie w oddziale banku zagranicznego. Jeżeli są to osoby zatrudnione w centrali lub innych jednostkach organizacyjnych banku zagranicznego, nie zachodzi sytuacja, w której można byłoby mówić o dostępie osoby (osób) trzeciej do wiadomości chronionych tajemnicą. Należy w tym miejscu podkreślić, że dla omawianego problemu status audytorów wewnętrznych, aczkolwiek bardzo ważny, nie odgrywa tu najważniejszej roli. Podstawowe znaczenie ma to, czy wiadomości te pozostają w ramach struktury organizacyjnej banku jako osoby prawnej zobligowanej do zachowania tajemnicy, czy też ujawnianie są innym osobom, które mają status osoby trzeciej dla stosunku bank-beneficjent tajemnicy bankowej.

Ponadto zwracam uwagę na szczególne obowiązki nałożone na spółki, w tym banki, których akcje dopuszczone są do publicznego obrotu w zakresie reguł uczciwego obrotu, w tym równego dostępu do informacji wszystkich uczestników rynku kapitałowego. Obowiązki te nakłada ustawa z dn. 21.08.1997 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi.

Mając powyższe na względzie uprzejmie proszę o złożenie do Generalnego Inspektoratu Nadzoru Bankowego informacji przez władze banku o stosowanych standardach w zakresie przestrzegania tajemnicy bankowej w obszarach wyżej wymienionych, do 13.03.2000 r. Jednocześnie informuję, że powyższa problematyka będzie przedmiotem weryfikacji w trakcie inspekcji w bankach.

Opublikowano: Glosa 2000/4/23