NB/BI/III/9/01 - Przeciwdziałanie wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł.

Uprzejmie informuję, że 16 listopada 2000 r. Sejm przyjął ustawę o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł. Wspomniana ustawa została ogłoszona w DzU nr 116, poz. 1216.

Zgodnie z art. 49 omawianej ustawy wchodzi ona w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 3-6, art. 13 oraz art. 15, które wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Dziennik Ustaw ogłoszony został z datą 22 grudnia 2000 r., co oznacza, że powyższe przepisy weszły w życie w dn. 6.01.2001 r. Artykuły 3-6 ustawy tworzą nowy organ administracji rządowej (i określają jego zadania) właściwy w sprawach zapobiegania wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł - Generalny Inspektor Informacji Finansowej, który wykonuje swoje zadania przy pomocy jednostki organizacyjnej wyodrębnionej w tym celu w strukturze Ministerstwa Finansów. Artykuł 15 nakłada na organy administracji państwowej i samorządowej oraz inne państwowe jednostki organizacyjne obowiązek (w zakresie swoich ustawowych kompetencji) współpracy z Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej.

Należy zwrócić uwagę na brzmienie art. 45 omawianej ustawy, który wprowadza zmiany w art. 104 ust. 2, art. 105 ust. 2, art. 106 ust. 2, 3 i 5, art. 107 i art. 108 ustawy - Prawo bankowe. Z punktu widzenia banków szczególnie istotne znaczenie mają zmiany dotyczące art. 105 ust. 2 oraz art. 106, regulującego tryb postępowania banku w razie zaistnienia okoliczności wskazujących na wykorzystywanie działalności banku dla celów mających związek z przestępstwem, o którym mowa w art. 299 ustawy - Kodeks karny. Zmiany powodują, że straci moc uchwała nr 4/98 Komisji Nadzoru Bankowego z dn. 30.06.1998 r. w sprawie trybu postępowania banków w przypadkach prania pieniędzy oraz ustalenia wysokości kwoty i warunków prowadzenia rejestru wpłat gotówkowych powyżej określonej kwoty oraz danych o osobach dokonujących wpłaty i na rzecz których wpłata została dokonana. Wspomniana uchwała zachowuje moc do czasu wydania przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych (w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii Prezesa NBP) przepisów wykonawczych, to znaczy określenia wzoru rejestru transakcji podlegających zgłoszeniu do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej oraz trybu przekazywania tych informacji (art. 48).

Ponadto ustawa zobowiązuje między innymi banki i oddziały zagranicznych banków, przyjmujące dyspozycję (zlecenie) klienta do przeprowadzenia transakcji, której równowartość przekracza 10 tysięcy euro, zarówno jeżeli jest to transakcja prowadzona w ramach operacji pojedynczej, czy też w ramach kilku operacji, jeżeli okoliczności wskazują, że są one ze sobą powiązane, do zarejestrowania takiej czynności (art. 8 ust. 1). Obowiązek ten dotyczy również transakcji, gdy jej okoliczność wskazuje, że środki mogą pochodzić z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł, bez względu na wartość i jej charakter (art. 8 ust. 3). Banki i oddziały banków zagranicznych przekazują Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej informacje o wspomnianych transakcjach wykorzystując elektroniczne nośniki informacji lub dostarczające kopie rejestrów (art. 11 ust. 1).

W myśl ustawy (art. 2 pkt 2) jako transakcję należy rozumieć wpłaty i wypłaty gotówkowe, przeniesienie własności lub posiadania wartości majątkowych, zamianę wierzytelności na akcje lub udziały, a także dokonywanie tych czynności we własnym lub cudzym imieniu, na swój lub cudzy rachunek. Z kolei wartości majątkowe należy rozumieć (art. 2 pkt 3) jako środki płatnicze, papiery wartościowe lub inne wartości dewizowe, prawa majątkowe albo mienie ruchome lub nieruchome. Jednocześnie banki i oddziały zagranicznych banków zostały zobowiązane do ustalenia wewnętrznych procedur, zapobiegających wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł, dotyczących w szczególności identyfikacji transakcji mogących mieć związek z przestępstwem, o którym mowa w art. 299 k.k., oraz do wyznaczenia osób odpowiedzialnych za realizację obowiązków określonych w ustawie (art. 28).

Jednocześnie pragnę przypomnieć, że zachowuje moc § 43 ust. 2 uchwały nr 1/98 Komisji Nadzoru Bankowego z dn. 3.06.1998 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości bankowej i sporządzania informacji dodatkowej, który stanowi, że w przypadku podejrzeń o działania przestępcze bank, niezależnie od obowiązku powiadomienia organów ścigania, informuje o zaistniałym zdarzeniu Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego.

Przekazując powyższe, uprzejmie proszę o podjęcie prac zmierzających do dostosowania procedur bankowych do wymogów określonych w omawianej ustawie.