NA.III.-0221-6/2010 - Udzielanie z budżetu j.s.t. dotacji osobom fizycznym na finansowanie przedsięwzięć proekologicznych

W odpowiedzi na pismo OR 0717/17/2010 z dnia 22 lutego 2010 r. (wpływ do Izby 26 lutego 2010 r.) w sprawie możliwości dofinansowania mieszkańcom gminy przedsięwzięć proekologicznych, uprzejmie wyjaśniam.

Stosownie do treści art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 z późn. zm.) o regionalnych izbach obrachunkowych, izby są państwowymi organami nadzoru i kontroli gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego. W zakresie objętym nadzorem i kontrolą (przedmiotowym i podmiotowym), zgodnie z art. 1 ust. 4 izby prowadzą m.in. działalność informacyjną. Podobnie, mając na względzie treść art. 13 pkt 11 ustawy, regionalne izby obrachunkowe udzielają wyjaśnień na wystąpienia podmiotów wymienionych w art. 1 ust. 2 ustawy, w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych. Występując o udzielenie wyjaśnień, należy dołączyć do wniosku własne stanowisko w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego, stanowisko jednostki oraz radcy prawnego jednostki bądź opinii prawnej wydanej na zlecenie jednostki (więcej informacji na stronie www.rio.opole.pl /działalność RIO/udzielanie wyjaśnień).

Niezależnie od powyższego wyjaśniam, co następuje.

Dotacja udzielana z budżetu stanowi szczególną formę wydatku sektora finansów publicznych i może wystąpić jedynie w sytuacji przewidzianej przepisami ustawy. Stwierdzić należy, iż w aktualnie obowiązującym stanie prawnym, zarówno w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 dalej zwana u.f.p.), jak również innych przepisach dotyczących zadań gminy w zakresie ochrony środowiska, brak jest normy legalizującej możliwość udzielania dotacji z budżetu osobom fizycznym na przedsięwzięcia proekologiczne.

W szczególności możliwości takich nie można wywieść z treści art. 221 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, który stanowi, iż podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje celowe na cele publiczne związane z realizacją zadań tej jednostki, a zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.), a jeżeli dotyczy ono innych zadań niż określone w tej ustawie - na podstawie uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego określającej tryb postępowania o udzielenie dotacji, sposób jej rozliczania oraz sposób kontroli wykonywania zleconego zadania.

Należy zauważyć, iż norma określona w art. 221 u.f.p. wskazuje zarówno element podmiotowy jak i przedmiotowy określający jej adresatów, a zatem wskazuje m.in. te podmioty, które mogą zostać beneficjentami dotacji celowej udzielonej z budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz zakres zadań, które mogą stanowić przedmiot dotowania. Krąg podmiotów objętych postanowieniami art. 221 u.f.p. to podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych oraz jednocześnie niedziałające w celu osiągnięcia zysku. Drugi element normy ma charakter przedmiotowy i wskazuje na zakres aktywności, które mogą być finansowane w formie dotacji ze środków budżetu jednostek samorządu terytorialnego, to cele publiczne związane z realizacją zadań tej jednostki. Konkretyzacja normy w zakresie określenia beneficjentów z art. 221 u.f.p., a zatem również adresatów dotacji z budżetu, następuje jednak w ust. 2 art. 221 u.f.p., odsyłającym w zakresie zlecania zadań i udzielania dotacji do przepisów ustawy o pożytku publicznym i wolontariacie. Krąg podmiotów determinowany jest zatem przepisami cyt. ustawy i odnosi się do organizacji pozarządowych, tj. organizacji niebędących jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów ustawy o finansach publicznych, i niedziałających w celu osiągnięcia zysku, osób prawnych lub jednostek nieposiadających osobowości prawnej utworzonych na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacji i stowarzyszeń. Do podmiotów tych nie można zaliczyć osób fizycznych realizujących prywatne inwestycje.

Podkreślić należy, że zawarta w ust. 4 komentowanego przepisu kompetencja dla organu stanowiącego, umożliwiająca podjęcie uchwały określającej m.in. tryb postępowania o udzielenie dotacji, dotyczy "innych zadań niż określone w ustawie" o pożytku publicznym i wolontariacie a zatem nie daje podstaw do określania trybu obejmującego "inne podmioty" niż określone w ustawie o pożytku publicznym i wolontariacie.

Ponadto informuję, iż na stronie Izby zamieszczono stanowisko Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych z dnia 16 lutego 2010 r. dotyczące możliwości realizowania przez j.s.t. projektów dotyczących budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, odnoszące się również do pytań postawionych w Pana piśmie.