NA.III-0221-17-1/2013 - Możliwość opłacenia w ramach wydatków bieżących niepublicznej szkoły podstawowej porad prawnych i wszelkich czynności związanych z postępowaniem sądowym

W odpowiedzi na pismo z dnia 22 października 2013 r. dotyczące możliwości opłacenia w ramach wydatków bieżących niepublicznej szkoły podstawowej porad prawnych i wszelkich czynności związanych z postępowaniem sądowym informuję, co następuje.

Podstawę prawną dotowania niepublicznych szkół i placówek prowadzonych przez osoby fizyczne i osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego stanowi art. 90 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 90 ust. 3d ustawy o systemie oświaty, dotacje te są przeznaczone na dofinansowanie realizacji zadań szkoły lub placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej, i mogą być wykorzystane wyłącznie na pokrycie wydatków bieżących szkoły lub placówki. Jednocześnie organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego, stosownie do ust. 4 art. 90 ustalają tryb udzielania i rozliczania dotacji oraz tryb i zakres kontroli prawidłowości ich wykorzystywania, uwzględniając w szczególności podstawę obliczania dotacji, zakres danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielenie dotacji i w rozliczeniu jej wykorzystania, oraz termin i sposób rozliczenia dotacji. Organy dotujące niepubliczne szkoły i placówki upoważnione zostały również do kontroli prawidłowości wykorzystania udzielonych ze swojego budżetu dotacji (ust. 3e) oraz do wstępu do szkół i placówek, a także do wglądu do prowadzonej przez nie dokumentacji organizacyjnej, finansowej i dokumentacji przebiegu nauczania (ust. 3f). Regulacje te mają na celu wprowadzenie mechanizmów umożliwiających weryfikację wydatkowania dotacji przyznanych szkołom i placówkom prowadzonym przez osoby fizyczne i osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego.

Jak wspomniano wyżej, dotacje, o których mowa, przeznaczone są na dofinansowanie realizacji zadań szkoły lub placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej, i mogą być wykorzystane wyłącznie na pokrycie wydatków bieżących szkoły lub placówki.

Ustawa o systemie oświaty nie stanowi odrębnej definicji określenia "wydatki bieżące", którym się posługuje. Dlatego też dokonując interpretacji tego określenia, należy przyjąć, że zakres tego pojęcia określają przepisy powszechnie obowiązujące, tj. przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z późn. zm.). Przepisy art. 236 ust. 2 tej ustawy określają, iż przez wydatki bieżące budżetu jednostki samorządu terytorialnego rozumie się wydatki budżetowe niebędące wydatkami majątkowymi. Załącznik nr 4 do rozporządzenia ministra finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz. U. Nr 38, poz. 207, z późn. zm.) określa rodzaje wydatków bieżących jednostek budżetowych. W związku z powyższym, dla potrzeb rozliczania wykorzystania dotacji podmiotowych udzielonych zarówno szkołom, jak i placówkom oświatowym prowadzonym przez osoby fizyczne i osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego, należy kierować się definicją wydatków bieżących określoną w ww. przepisach.

Jednocześnie należy zauważyć, że przepisy powszechnie obowiązujące nie określają zamkniętego katalogu zadań szkoły (placówki) w zakresie kształcenia, wychowania czy opieki, określając jedynie podstawowe zadania, które szkoła (placówka) musi realizować. Szkoły i placówki mogą też organizować różnego rodzaju zajęcia edukacyjne i opiekuńcze dodatkowe. Zgodnie z art. 84 ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie oświaty to statut szkoły i placówki niepublicznej powinien określać cele i zadania tych jednostek, a także ich organizację.

W rozliczeniu dotacji, o których mowa wyżej, powinny być uwzględnione wszystkie wydatki dotyczące bieżącej działalności niepublicznej szkoły lub placówki w zakresie realizacji procesu kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej, ujęte w statucie dotowanej szkoły lub placówki. Mogą to być wydatki zarówno rzeczowe, jak i dotyczące wynagrodzeń w części dotyczącej ww. zadań, a więc z wyłączeniem wydatków dotyczących działalności organu prowadzącego szkołę lub placówkę. Uznać należy, że w powyższym zakresie nie mieszczą się wydatki na stałą obsługę prawną niepublicznej szkoły. Potwierdzenie tego stanowiska można znaleźć w orzecznictwie sądowym (wyrok WSA w Lublinie z dnia 13 lipca 2012 r. sygn. I SA/Lu 384/12), w którym sąd podzielił pogląd, że wydatki szkół na obsługę prawną nie są wydatkami na realizację ustawowego zadania oświatowego w zakresie kształcenia, wychowania i opieki realizowanego wobec ucznia (słuchacza) przez dotowane szkoły.

Jednakże w sytuacji odmiennej, kiedy możliwe byłoby powiązanie przedmiotowego wydatku z procesem kształcenia, wychowania bądź opieką, wydaje się, że istniałaby możliwość pokrycia wydatku na pomoc prawną z dotacji. Jednak ostateczna decyzja odnośnie zakwalifikowania przedmiotowego wydatku, będzie należeć do organu udzielającego dotacji.

Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że od dnia 1 stycznia 2014 r. (nie jak błędnie wskazano w piśmie Burmistrza Strzelec Opolskich z dnia 30 września 2013 r. sygn. KS I-4301/11/2013 od dnia 30 września 2013 r.) wchodzą w życie przepisy ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 827), które odmiennie konstruują zakres wydatków, które mogą być finansowane z dotacji przyznawanych szkołom i placówkom publicznym i niepublicznym prowadzonym przez podmioty inne niż j.s.t.