LK/BG-834-215/229/00 - Podatek od darowizny.

"Na podstawie art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1997 r. Nr 16, poz. 89 ze zm.) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się w kraju lub praw majątkowych wykonywanych w kraju w drodze spadku lub darowizny.

W art. 4 tej ustawy określone zostały odstępstwa od wyrażonej w art. 1 zasady, czyli zwolnienia od tego podatku. W punkcie 14 ustawodawca zwalnia z podatku nabycie własności i prawa użytkowania wieczystego gruntu lub jego części wraz z budynkami mieszkalno-gospodarczymi oraz innych praw do takiego gospodarstwa lub jego części, jeżeli umowa zostaje zawarta na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. "Umowa z następcą", przez którą rolnik będący właścicielem (współwłaścicielem) gospodarstwa rolnego zobowiązuje się przenieść na osobę młodszą od niego co najmniej o 15 lat (następcę) własność (udział we współwłasności) i posiadanie tego gospodarstwa z chwilą nabycia prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej, zawarta na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn ani też opłatą skarbową.

Umowa z następcą jest bowiem odrębną regulacją powołaną ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników i nie stanowi umowy darowizny. Przemawia za tym brzmienie art. 57 ustawy (odrębne powołania umowy, o której mowa w art. 85 i umowy darowizny) oraz określenie formy prawnej umowy z następcą w art. 85 ustawy.

Zwolnienie z art. 4 pkt 14 ustawy o podatku od spadków i darowizn obejmuje nabycie gospodarstw rolnych w drodze darowizny w rozumieniu przepisów art. 888 Kodeksu cywilnego. Ma ono zastosowanie do darowizn gospodarstw rolnych dokonywanych w celu spełnienia wymogów określonych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników dla nabycia prawa do emerytury lub renty.

W przypadku natomiast zbycia przez rolnika gospodarstwa rolnego (udziału we współwłasności) bądź jego wydzierżawienia w drodze zawarcia umowy na zasadach ogólnych (sprzedaży, darowizny, dzierżawy), również w sytuacji gdy zawarcie takiej umowy wiąże się z wypełnieniem określonego w wyżej powołanej ustawie warunku do uzyskania świadczenia emerytalnego lub rentowego - tj. zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej, podlega ono opodatkowaniu na zasadach określonych w przepisach podatkowych.

Konkludując, uregulowania dokonane ustawą z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników wskazują w sposób jednoznaczny, że zarówno do umów z następcą, jak i do umów przenoszących własność gospodarstwa rolnego na następcę - w wykonaniu pierwszej umowy (z następcą) - nie mają zastosowania przepisy kodeksu cywilnego dotyczące darowizn, a więc umowy te nie podlegają podatkowi od spadków i darowizn".