LK-944/LP/00/JS - Obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości.

Odpowiadając na pismo z dn. 20.06.2000 r. w sprawie podatku od nieruchomości - Ministerstwo Finansów wyjaśnia.

Przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych pomijają kwestię właściwości terytorialnej organu podatkowego w przypadku podatku od nieruchomości należnego z tytułu posiadania przez podmioty gospodarcze budowli wykorzystywanych na cele działalności gospodarczej. Należy zważyć, że w przepisie art. 6 ust. 7 - ustawy o podatkach i opłatach lokalnych podatek od nieruchomości na rok podatkowy od osób fizycznych ustala w drodze decyzji wójt (burmistrz, prezydent) właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Podobnie w przypadku osób prawnych, art. 6 ust. 8 pkt 1 ustawy - osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, jednostki organizacyjne Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz jednostki organizacyjne Lasów Państwowych są obowiązane składać, w terminie do dnia 15 stycznia, organowi właściwemu ze względu na miejsce położenia nieruchomości deklaracje na podatek od nieruchomości.

W obu przytoczonych wyżej przypadkach, określając właściwość terytorialną organu podatkowego, ustawodawca odnosi się z wyraźną konsekwencją jedynie do miejsca położenia nieruchomości, pomijając w tych przepisach inne obiekty budowlane między innymi budowle, obiekty budowlane nie złączone trwale z gruntem - stanowiące podobnie jak nieruchomości przedmiot podatku od nieruchomości. Należy przy tym zaznaczyć, że ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie zdefiniowała pojęcia nieruchomości. Dlatego też należy uznać, że ustawodawca przyjął na potrzeby podatku od nieruchomości definicję nieruchomości już istniejącą w ustawie z dn. 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (podobnie NSA w wyroku z dn. 27.02.1992 r., sygn. akt SA Po 1346/94). Nieruchomością, zgodnie z art. 46 § 1 ustawy - Kodeks cywilny, są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Zgodnie z art. 47 § 1 k.c., część składowa rzeczy (nieruchomości) nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych. Z kolei, z treści art. 47 § 2 ustawy wynika, że częścią składową rzeczy (nieruchomości) jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości, albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Artykuł 48 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, stanowi, że do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania. Przez pojęcie "inne urządzenia", o których mowa w art. 48, należy rozumieć budowle trwale związane z gruntem, zdefiniowane w art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy z dn. 7.07.1994 r. - Prawo budowlane, to znaczy każdy obiekt budowlany nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury.

Wyjątek od zasady wyrażonej w art. 48 oraz art. 47 § 2 ustawy - Kodeks cywilny stanowi przepis art. 49, zgodnie z którym urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania wody, pary, gazu, prądu elektrycznego oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych gruntu lub budynku, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa lub zakładu. Innym urządzeniem, o którym mowa w wymienionym art. 49 ustawy, jest bez wątpienia rurociąg solanki będący przedmiotem wystąpienia w powołanym na wstępie piśmie. Rurociąg taki bowiem z chwilą połączenia go w sposób trwały z siecią urządzeń danego przedsiębiorstwa staje się częścią składową tego przedsiębiorstwa - podobnie w uchwale Trybunału Konstytucyjnego z dn. 4.12.1991 r.

Konkludując, należy stwierdzić, że pomimo trwałego związania danego obiektu budowlanego z gruntem, jak to ma miejsce w przypadku rurociągu, obiekt ten nie może stanowić części składowej nieruchomości, jeżeli zgodnie z art. 49 kodeksu cywilnego wchodzi w skład przedsiębiorstwa lub zakładu. Zatem przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych określające właściwość terytorialną organów podatkowych nie mają zastosowania do przedmiotowego rurociągu, ponieważ nie stanowi on nieruchomości w rozumieniu kodeksu cywilnego.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że przedmiotowy rurociąg, nie będąc nieruchomością w rozumieniu kodeksu cywilnego stanowi przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości jako budowla, którą definiują przepisy art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy - Prawo budowlane.

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie stanowi o właściwości terytorialnej organów podatkowych w przypadku opodatkowania budowli podatkiem od nieruchomości. Właściwość tę określa przepis art. 17 § 1 ustawy z dn. 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym, jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania albo siedziby podatnika, płatnika lub inkasenta. Zatem w powyższej kwestii w przypadku przedsiębiorstwa właściwym organem podatkowym dla wymiaru podatku od nieruchomości w przypadku budowli jest właściwy terytorialnie dla siedziby podatnika organ gminy bądź miasta.

Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dn. 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub jego części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budynku lub jego części przed ich ostatecznym użytkowaniem. Generalną zasadą w przypadku nowo wybudowanych nieruchomości bądź budowli w podatku od nieruchomości jest, że obowiązek podatkowy w stosunku do nich powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym zakończono bądź rozpoczęto użytkowanie tych obiektów. Dotyczy to również modernizacji budowli wpływającej na ich wartość początkową oraz rozbudowy i modernizacji istniejących budynków.

Zasady opodatkowania nieruchomości gruntowych podatkiem od nieruchomości określają przepisy ustawy z dn. 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 3 i 4 opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają grunty:

- nie objęte przepisami o podatku rolnym lub leśnym,

- objęte przepisami o podatku rolnym lub leśnym związane z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza lub leśna oraz niesklasyfikowane grunty, jako użytki rolne położone na terenie miast, a także grunty wyłączone ostatecznymi decyzjami administracyjnymi na cele inne niż rolnicze, leśne, z wyjątkiem gruntów, na których przez okres 2 lat od dnia wydania decyzji administracyjnej wyłączającej te grunty na cele nierolnicze prowadzona jest działalność rolnicza.

W przypadku określonym w art. 3 ust. 1 pkt 4 czynnikiem warunkującym powstanie obowiązku podatkowego jest fakt prowadzenia przez podatnika działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza bądź leśna, przy czym nieruchomości określone w tym artykule nie muszą być faktycznie zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej. Do powstania obowiązku podatkowego w podatku od nieruchomości wystarczy istnienie związku pośredniego pomiędzy nieruchomościami a podmiotem dokonującym działań gospodarczych.