LK-2464/LP/02/AP - Opodatkowanie podatkiem rolnym gruntów będących we współwłasności.

Odpowiadając na pismo z dnia 9 grudnia 2002 r. znak: (...) dotyczące opodatkowania gospodarstwa rolnego - Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 znowelizowanej ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. z 1993 r. Nr 94, poz. 431 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

Gospodarstwo rolne dla celów podatku rolnego zostało zdefiniowane w art. 2 ust. 1 ustawy jako obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Stosownie do § 68 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454)

-do użytków rolnych zalicza się:

1) grunty orne, oznaczone symbolem - R,

2) sady, oznaczone symbolem złożonym z litery "S" oraz symbolu odpowiedniego użytku gruntowego, stanowiącego część składową oznaczenia klasy gleboznawczej gruntu, na którym założony został sad,

3) łąki trwałe, oznaczone symbolem - Ł,

4) pastwiska trwałe, oznaczone symbolem - Ps,

5) grunty rolne zabudowane, oznaczone symbolem złożonym z litery "B" oraz symbolu odpowiedniego użytku gruntowego, stanowiącego część składową oznaczenia klasy gleboznawczej gruntu, na którym wzniesione zostały budynki, np. B-R, B-Ł, B-Ps,

6) grunty pod stawami, oznaczone symbolem - Wsr,

7) rowy, oznaczone symbolem - W.

Stosownie do § 68 ust. 2 rozporządzenia:

-do gruntów zadrzewionych i zakrzewionych, oznaczonych symbolem - Lz, lub, w przypadku zadrzewień śródpolnych, zaistniałych na gruntach objętych klasyfikacją gleboznawczą - symbolem złożonym z liter Lz oraz symbolu odpowiedniego użytku gruntowego, stanowiącego część składową oznaczenia klasy gleboznawczej gruntu, np. Lz-R, Lz-Ł, Lz-Ps - zalicza się grunty porośnięte roślinnością leśną, których pole powierzchni jest mniejsze od 0,1000 ha, a także:

-śródpolne skupiska drzew i krzewów niezaliczone do lasów,

-tereny torfowisk, pokrytych częściowo kępami drzew i krzewów karłowatych,

-grunty porośnięte wikliną w stanie naturalnym oraz krzewiastymi formami wierzb w dolinach rzek i obniżeniach terenu,

-przylegające do wód powierzchniowych grunty porośnięte drzewami lub krzewami, stanowiące biologiczną strefę ochronną cieków i zbiorników wodnych,

-jary i wąwozy pokryte drzewami i krzewami w sposób naturalny lub sztuczny w celu zabezpieczenia przed erozją, niezaliczone do lasów,

-wysypiska kamieni i gruzowiska porośnięte drzewami i krzewami,

-zadrzewione i zakrzewione tereny nieczynnych cmentarzy, poza zwartymi kompleksami lasów,

-skupiska drzew i krzewów mające charakter parku, ale niewyposażone w urządzenia i budowle służące rekreacji i wypoczynkowi.

Należy przy tym zauważyć, że grunty leśne nie wchodzą w skład gospodarstwa rolnego, ani nie podlegają opodatkowaniu podatkiem rolnym. Są one opodatkowane na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. Nr 200, poz. 1682).

Art. 3 ust. 5 ustawy o podatku rolnym stanowi, że jeżeli grunty, o których mowa w art. 1, stanowią współwłasność lub znajdują się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowią odrębny przedmiot opodatkowania podatkiem rolnym, a obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach (posiadaczach), z wyjątkiem sytuacji, o której mowa w ust. 6, gdy wymienione grunty stanowią gospodarstwo rolne prowadzone w całości przez jednego ze współwłaścicieli (posiadaczy).

Znowelizowana ustawa o podatku rolnym nie zawiera przepisu dotyczącego szczególnych (w stosunku do innych współwłaścicieli) zasad opodatkowania małżonków w zakresie współwłasności gospodarstwa rolnego. Małżonkowie nie są więc w obecnym stanie prawnym solidarnie zobowiązani do zapłacenia podatku od nieruchomości stanowiących odrębną własność każdego z nich.

W sytuacji gdy każde z małżonków jest właścicielem określonych w art. 1 gruntów i jednocześnie są oni współwłaścicielami takich gruntów, to na każdą nieruchomość wydaje się odrębne decyzje, co wynika z art. 3 ust. 5.

Podstawę opodatkowania podatkiem rolnym, zgodnie z art. 4 ust. 1, stanowi:

1) dla gruntów gospodarstw rolnych - liczba ha przeliczeniowych ustalana na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów i budynków oraz zaliczenia do okręgu podatkowego,

2) dla pozostałych gruntów - liczba ha wynikająca z ewidencji gruntów i budynków.

Stawka podatku rolnego od gruntów, wymienionych w art. 1, jest zróżnicowana w zależności od tego, czy grunty podlegające podatkowi rolnemu stanowią gospodarstwo rolne. Zgodnie z art. 6 stawka od 1 ha przeliczeniowego gruntów gospodarstw rolnych wynosi równowartość pieniężną 2,5 q żyta, a stawka od 1 ha gruntów niestanowiących gospodarstwa rolnego wynosi równowartość 5 q żyta - obliczonych według średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy.

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz odmianą własności, o czym stanowi art. 195 kodeksu cywilnego, co oznacza, że wszędzie tam, gdzie jest mowa o własności, należy przez to rozumieć również współwłasność.

Jeżeli współwłaściciele gruntów podlegających opodatkowaniu podatkiem rolnym, oprócz tych gruntów, są właścicielami innych gruntów podlegających temu podatkowi, to powierzchnię obu gruntów sumuje się w celu zastosowania odpowiedniej stawki podatku:

- niższej dla gruntów spełniających kryterium powierzchni dla gospodarstw rolnych,

- wyższej dla gruntów pozostałych (poniżej 1 ha).

Decyzje dotyczące opodatkowania poszczególnych gruntów (będących własnością i współwłasnością) wydawane są odrębnie dla każdego przedmiotu opodatkowania (gruntu).

Jeżeli grunty podlegające łączeniu tworzą powierzchnię powyżej 1 ha fizycznego lub przeliczeniowego, budynki gospodarcze służące działalności rolniczej, położone na tych gruntach, podlegają zwolnieniu z podatku od nieruchomości na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 i Nr 200, poz. 1683).