LK-2255/LM/BG/02 - Obowiązek składania deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odpowiadając na pismo z dnia 7 listopada 2002 r. nr (...) w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 959 ze zm.), zwanej dalej "upcc", podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika. Z treści tego przepisu wynika jednoznacznie obowiązek składania deklaracji przez podatników.

Stosownie do art. 7 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. Obowiązkiem podatkowym, w myśl art. 4 tej ustawy, jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.

W przypadku podatku od czynności cywilnoprawnych podatnikami są strony czynności cywilnoprawnych, a w odniesieniu do czynności polegającej na podwyższeniu kapitału zakładowego w spółce posiadającej osobowość prawną - ta spółka (art. 4 upcc). Obowiązek podatkowy powstaje natomiast z chwilą dokonania jednej z czynności wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z zestawienia treści wskazanych przepisów wysnuć należy wniosek, że podmiotami zobowiązanymi do złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych są strony tej czynności, jako podatnicy. Na nich ciąży obowiązek wypełnienia i podpisania deklaracji podatkowej, niezależnie czy są oni zobowiązani do zapłaty podatku, czy korzystają ze zwolnienia podmiotowego.

Bezpodstawnym wydaje się stanowisko radcy prawnego dotyczące braku obowiązku składania deklaracji przez podatnika zwolnionego. Przepisy upcc określają jedynie zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku przez niektóre podmioty, natomiast nie zawierają norm, które zwalniałyby tych podatników z obowiązku złożenia deklaracji w sprawie podatku. Przyjęcie takiego rozwiązania byłoby nieracjonalne z prawnego punktu widzenia, ponieważ prowadziłoby do przerzucenia całej odpowiedzialności za prawdziwość danych dotyczących podatnika zwolnionego, w tym za istnienie okoliczności uzasadniających zastosowanie zwolnienia, na podatnika niezwolnionego, płacącego podatek z tytułu danej czynności. Podatnik zobowiązany do zapłaty podatku, który wywiązał się z ciążących na nim obowiązków, nie powinien ponosić odpowiedzialności za fakt wprowadzenia go w błąd przez drugiego podatnika.

W przypadku gdy deklaracja podatkowa jest podpisana tylko przez jedną stronę czynności cywilnoprawnej, przy czym nie może ona uzyskać podpisu drugiej strony, ze względu np. na odległe miejsce zamieszkania, winna złożyć w urzędzie skarbowym deklarację bez tego podpisu. Natomiast urząd skarbowy w ramach czynności sprawdzających, określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), ma obowiązek doprowadzić do usunięcia nieprawidłowości w deklaracji (np. wezwać drugą stronę do złożenia podpisu - gdy postępowanie prowadzone jest przez organ podatkowy, którego siedziba nie znajduje się na obszarze województwa, w którym zamieszkuje osoba zobowiązana do złożenia podpisu na deklaracji, organ ten zwraca się do organu podatkowego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby, o wezwanie jej w celu uzupełnienia podpisu).

Odnosząc się do kolizji norm zawartych w upcc i w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 5 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad poboru podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 108, poz. 1153 ze zm.) w odniesieniu do zakresu podmiotowego obowiązku składania deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, pierwszeństwo należy przyznać przepisom ustawy, jako aktu wyższej rangi.