LK-1627/LP/03/AP - Opodatkowanie nieruchomości w strefie ochronnej.

Odpowiadając na pismo z dnia 4 lipca 2003 r. znak (...) w sprawie interpretacji przepisów dotyczących opodatkowania nieruchomości - Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:

Pojęcie "strefy ochronnej" definiowały przepisy ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska, która utraciła moc z dniem wejścia w życie ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 ze zm.). Zgodnie z art. 71 ustawy z 1980 r. strefę ochronną ustanawiały terenowe organy administracji państwowej stopnia wojewódzkiego w formie decyzji dla obiektu lub nieruchomości, jeżeli mimo zastosowania odpowiednich rozwiązań technicznych nie mogły być wyeliminowane lub ograniczone szkodliwe oddziaływania na środowisko, powodowane działalnością wykonywaną w tym obiekcie budowlanym albo na terenie nieruchomości, jeżeli równocześnie za utrzymaniem takiej działalności przemawiał interes społeczny. Nowe przepisy posługują się pojęciem "obszaru ograniczonego użytkowania".

Na mocy art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o zmianie ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 133, poz. 885), strefy ochronne utworzone na podstawie dotychczasowych przepisów funkcjonować mogą do 2005 r. Po upływie tego terminu wojewodowie z urzędu stwierdzą wygaśnięcie wydanych na podstawie dotychczasowych przepisów decyzji w sprawie stref ochronnych.

Sposób opodatkowania gruntów stanowiących obszar ograniczonego użytkowania (lub strefę ochronną utworzoną na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów) wokół zakładów przemysłowych lub innych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko zależy od tego, jakiemu podlegają podatkowi: rolnemu, leśnemu czy od nieruchomości, a także od postanowień przepisów, dotyczących tworzenia takich obszarów.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2000 r. Nr 100, poz. 1086 ze zm.) podstawą wymiaru podatków są dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków.

Przedmiot opodatkowania podatkiem rolnym określa art. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 1993 r. Nr 94, poz. 431 ze zm.), zgodnie z którym opodatkowaniu tym podatkiem podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

W przypadku gdy obszar ograniczonego użytkowania utworzony jest na użytkach rolnych i na obszarze tym nie jest prowadzona działalność gospodarcza inna niż działalność rolnicza (nie jest faktycznie zajęty na tę działalność), obszar ten podlega opodatkowaniu podatkiem rolnym.

Gdy grunt jest lasem lub zostanie zalesiony, zgodnie z odpowiednimi przepisami (w szczególności ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia - Dz. U. Nr 73, poz. 764 ze zm., ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych i ustawy z 28 września 1991 r. o lasach - Dz. U. z 2000 r. Nr 56, poz. 679 ze zm.) i zostanie sklasyfikowany w ewidencji gruntów i budynków jako las, a na jego terenie nie będzie prowadzona działalność gospodarcza inna niż leśna, będzie podlegał podatkowi leśnemu, co wynika z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. Nr 200, poz. 1682 ze zm.), określającego przedmiot opodatkowania tym podatkiem.

Gdy obszar ograniczonego użytkowania jest utworzony na gruntach podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, to niezależnie od tego czy jest on w danym momencie zajęty na działalność gospodarczą, zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 3, jest gruntem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej jako grunt będący w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Podlega w związku z tym opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości stawką właściwą dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, gdy przepisy o ochronie środowiska lub przepisy szczególne dotyczące określonego rodzaju działalności ustanawiają obowiązek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania z jednoczesnym zakazem prowadzenia tam działalności gospodarczej i utworzenie takiego obszaru jest stwierdzone odpowiednio rozporządzeniem wojewody lub uchwałą rady powiatu. Takie grunty będą opodatkowane podatkiem od nieruchomości ze stawką właściwą dla "gruntów pozostałych".

Za działalność gospodarczą w rozumieniu ustaw: o podatku rolnym, o podatku leśnym i o podatkach i opłatach lokalnych uważa się działalność określoną w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.), zgodnie z którym działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Samo utworzenie strefy ochronnej nie oznacza, że na jej terenie nie można prowadzić działalności gospodarczej, w znaczeniu Prawa działalności gospodarczej, gdyż sposób korzystania ze strefy zależy od sposobu jej zagospodarowania, określonego w odpowiednich przepisach szczególnych.

Obszary ograniczonego użytkowania tworzy się na podstawie:

- przepisów ogólnych dotyczących ochrony środowiska (ww. ustawa - Prawo ochrony środowiska) lub

- przepisów szczególnych, np. ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe (Dz. U. z 2001 r. Nr 3, poz. 18 ze zm.).

Zgodnie z art. 135 ust. 2 Prawa ochrony środowiska obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego istnieje obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu tego przedsięwzięcia na środowisko, tworzy wojewoda w drodze rozporządzenia, określając granice obszaru, ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagania techniczne dotyczące budynków oraz sposób korzystania z terenu wynikający z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko lub analizy porealizacyjnej albo przeglądu ekologicznego.

Dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego sporządzenie przez organ właściwy do wydania decyzji w sprawie realizacji planowanej inwestycji (przedsięwzięcia) raportu o oddziaływaniu tego przedsięwzięcia na środowisko może być wymagany (zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 2) obszar ograniczonego użytkowania tworzy rada powiatu w drodze uchwały, z określeniem analogicznych elementów jak w rozporządzeniu wojewody (art. 135 ust. 3).

W art. 135 ust. 1 ww. ustawy ustanowiono obowiązek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, m. in. dla składowisk odpadów komunalnych, w wypadku gdy z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, z analizy porealizacyjnej albo z przeglądu ekologicznego wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem obiektu.

Dla składowisk odpadów, w § 11 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. Nr 61, poz. 549) ustanowiono obowiązek otoczenia ich obszaru pasem zieleni złożonym z drzew i krzewów, którego minimalna szerokość wynosi 10 m. W przypadku składowania wyłącznie odpadów innych niż komunalne konieczność wykonania pasa zieleni, jego szerokość i usytuowanie uzależnia się od uciążliwości i lokalizacji składowiska.

Zgodnie z wyjaśnieniami uzyskanymi z Ministerstwa Środowiska pismo nr (...), § 11 ww. rozporządzenia stanowi o jednym z wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk. O obszarze ograniczonego użytkowania w przypadku składowiska odpadów można mówić jedynie, gdy dotyczy ono wyłącznie odpadów komunalnych, a obszar i utworzony jest na podstawie art. 135 ust. 1 ustawy - Prawo ochrony środowiska.

Uwzględniając powyższe uwagi, obszar zalesiony, utworzony wokół składowiska odpadów (wysypiska śmieci), będzie wyłączony z opodatkowania stawką podatku od nieruchomości właściwą dla działalności gospodarczej, jeśli stanowi obszar ograniczonego użytkowania lub będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem leśnym, jeśli spełnia warunki określone w art. 1 ustawy o podatku leśnym.