LK-1341/LP/01/IP - Opodatkowanie budynków lub ich części związanych z działalnością gospodarczą inną niż rolnicza lub leśna.

Odpowiadając na pismo z dnia 15 czerwca 2001 r. znak: (...) w sprawie interpretacji przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych - Ministerstwo Finansów wyjaśnia:

Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 ze zm.) różnicuje opodatkowanie nieruchomości w zależności od tego, jak są one wykorzystywane. Artykuł 5 ust. 1 ww. ustawy określa górne granice stawek podatku od nieruchomości dla budynków lub ich części: mieszkalnych, związanych z działalnością gospodarczą inną niż działalność rolnicza lub leśna oraz pozostałych budynków. Zgodnie z art. 21 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 100, poz. 1086) podstawę planowania gospodarczego, planowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczenia nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej i gospodarki nieruchomościami stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. W związku z tym, opodatkowanie budynku lub jego części stawką podatku przewidzianą dla budynków mieszkalnych jest możliwe, jeżeli w ewidencji gruntów i budynków budynek oznaczony został jako mieszkalny.

Zgodnie z § 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454) - budynkiem jest obiekt budowlany będący budynkiem w rozumieniu standardowej klasyfikacji i nomenklatury, wprowadzonej na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439 ze zm.). Ponadto § 65 ust. 1 rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków w ust. 1 wymienia aż 10 rodzajów budynków podzielonych ze względu na ich podstawowe funkcje użytkowe, w tym m.in. budynki mieszkalne oraz inne budynki niemieszkalne. Stosownie do § 65 ust. 2 ww. rozporządzenia przynależność budynku do odpowiedniego rodzaju ustala się zgodnie z zasadami Klasyfikacji Środków Trwałych, wprowadzonej na podstawie przepisów o statystyce publicznej. Powołane wyżej rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków weszło w życie 2 czerwca br.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) (Dz. U. Nr 112, poz. 1317) w III części załącznika w szczegółowym podziale środków trwałych w grupie 1 wymienia budynki i lokale. Budynki podzielone są na dwie podgrupy: budynki mieszkalne i niemieszkalne. Budynki niemieszkalne dzielą się na 9 rodzajów. O zaliczeniu budynku (lokalu) do właściwej podgrupy i rodzaju decyduje jego przeznaczenie oraz związana z tym konstrukcja i wyposażenie, a nie sposób użytkowania, który w praktyce bywa czasem niezgodny z przeznaczeniem. O zmianie pierwotnego przeznaczenia na stałe decyduje każdorazowo wykonanie odpowiednich robót budowlano-adaptacyjnych.

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie definiuje pojęcia budynku związanego z działalnością gospodarczą. W orzecznictwie wskazuje się, że pojęcia - związania z działalnością gospodarczą - nie można tłumaczyć jako bezpośredniego związku pomiędzy wynikami prowadzonej działalności a faktem posiadania przedmiotowych budynków. Omawiane "związanie" występuje bowiem również w tych przypadkach, gdy wprawdzie podmiot budynku do celów prowadzonej działalności bezpośrednio nie wykorzystuje, jednakże zgodnie z prowadzonym zakresem działalności gospodarczej budynki te mógłby wykorzystywać (istnieje potencjalna możliwość wykorzystywania budynku na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą).

Jak wskazuje się w orzecznictwie, "związanie" z działalnością gospodarczą nie może być utożsamiane z działalnością faktyczną prowadzoną przez podmiot gospodarczy. Gdyby bowiem ustawodawca zamierzał powiązać obowiązek podatkowy tylko z działalnością faktyczną, dałby temu jednoznaczny wyraz w art. 5 tej ustawy.

W wyroku z dnia 3.12.1992 r. (sygn. akt SA/Kr 1020/92) NSA stwierdził, iż przejściowe niewykorzystywanie przez podmiot gospodarczy nieruchomości lub jej części, służącej do wykonywania działalności gospodarczej, nie daje podstawy do tego, by do wymiaru podatku od nieruchomości nie miały zastosowania stawki przewidziane dla nieruchomości związanych z działalnością gospodarczą. Nieruchomość taka, mimo chwilowego jej niewykorzystania, z różnych przyczyn, nie przestaje być nieruchomością związaną z prowadzoną przez podmiot gospodarczy działalnością gospodarczą.

Natomiast w uchwale z dnia 28.12.1995 r. (sygn. akt VI SA 21/95) NSA stwierdził, że budynki i grunty podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą mogą być uznane za związane z działalnością gospodarczą także wtedy, gdy w roku podatkowym nie były wykorzystywane do prowadzenia tej działalności.

Wniosku o faktycznym wykorzystaniu budynków lub gruntów jako kryterium w zakresie obowiązku podatkowego w podatku od nieruchomości nie można wyprowadzić również z art. 6 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Przepis ten rozstrzyga jedynie o sytuacji podatkowej określonego podmiotu w wypadku, gdy w trakcie roku kalendarzowego powstanie lub przestanie istnieć związek pomiędzy działalnością a danym obiektem.

Stanowisko to podzielił NSA w wyroku z dnia 24.10.1994 r. (sygn. akt III SA 865/94) stwierdzając, że zmiana sposobu wykorzystania budynku, o której mowa w art. 6 ust. 3, ma miejsce tylko wówczas gdy budynek otrzyma nowe przeznaczenie.

W wyroku z dnia 1.02.1995 r. (sygn. akt SA/Wr 1583/94) NSA orzekł, iż zaniechanie przez podatnika korzystania z budynku na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą inną niż rolnicza lub leśna może stwarzać podstawę wymiaru podatku od nieruchomości w niższej stawce podatkowej tylko w wypadku, gdy jednocześnie budynek ten przeznaczony zostanie i wykorzystywany będzie na inne cele, tj. gdy nastąpi zmiana jego funkcji.

Także jeżeli budynek lub grunt jest związany z działalnością gospodarczą, to nie traci on tego charakteru przez fakt czasowego zawieszenia prowadzonej działalności. Zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej nie jest równoznaczne z jej zaprzestaniem, a dopiero to przesądza o zmianie przeznaczenia budynku lub gruntu (zob. wyrok NSA z dnia 19.10.1990 r. sygn. akt III SA 643/90 i wyrok NSA z dnia 13.01.1993 r. sygn. akt III SA 2078/92).