Kwalifikacje pracownika socjalnego - art. 116 ust. 1, art. 156 ustawy o pomocy społecznej.

Kwalifikacje pracowników socjalnych wskazane ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, z późn. zm.) - stan prawny na dzień 4 października 2005 roku, z uwzględnieniem zmian wprowadzonych ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy - Karta Nauczyciela (Dz. U. Nr 179, poz. 1487).

Art. 116 ust. 1

"Pracownikiem socjalnym może być osoba posiadająca dyplom uzyskania tytułu zawodowego w zawodzie pracownik socjalny, dyplom ukończenia kolegium pracowników służb społecznych, dyplom wyższej szkoły zawodowej o specjalności praca socjalna lub ukończone studia wyższe (licencjackie lub magisterskie) o specjalności praca socjalna na jednym z kierunków: pedagogika, politologia, psychologia, socjologia lub nauki o rodzinie."

Dyplom uzyskania tytułu zawodowego w zawodzie pracownik socjalny dotyczy absolwentów szkół policealnych, które kształciły w zawodzie pracownik socjalny. Szkoły te, począwszy od roku szkolnego 2005/2006 nie prowadzą już naboru w zawodzie "pracownik socjalny". Kształcenie w tym zakresie będzie realizowane przez trzyletnie kolegia pracowników służb społecznych, które powstają począwszy od roku szkolnego 2005/2006. Absolwenci kolegiów, zgodnie z przepisem art. 116 ust. 1, po uzyskaniu dyplomu ukończenia kolegium będą mieli uprawnienia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego.

Absolwenci szkół policealnych, którzy uzyskali wcześniej tytuł zawodowy pracownika socjalnego, posiadają i będą posiadać na zasadach praw nabytych uprawnienia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego. Uprawnienie to zostało jednoznacznie wskazane w przepisie art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej.

Słuchacze szkół policealnych, którzy są w trakcie kontynuowania nauki (II roku lub ostatniego semestru) na wydziałach dziennych i zaocznych kształcących pracowników socjalnych, po otrzymaniu dyplomu uzyskania tytułu zawodowego w zawodzie pracownik socjalny również nabędą uprawnienia do wykonywania tego zawodu.

Ukończenie studiów wyższych na kierunkach wymienionych w przepisie art. 116 ust. 1 lecz o innej specjalności niż "praca socjalna" (np. specjalności "pedagogika opiekuńczo-wychowawcza i praca socjalna", "praca socjalna i terapia społeczna" "praca socjalna i opiekuńczo-wychowawcza", "polityka socjalna") nie jest równoważne ze specjalnością wskazaną wprost w ustawie, a tym samym nie uprawnia do wykonywania zawodu pracownika socjalnego.

Uprawnień do wykonywania zawodu pracownika socjalnego nie można nabyć poprzez ukończenie studiów podyplomowych. Jak wynika z treści przepisów ustawy o pomocy społecznej, żadne studia podyplomowe nie zostały wskazane jako równoważne z takimi uprawnieniami.

Art. 156

ust. 1

"Osoby, które przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy były zatrudnione na stanowisku pracownika socjalnego na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowują uprawnienia do wykonywania zawodu."

Dotyczy to osób zatrudnionych na stanowiskach pracowników socjalnych przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (przed dniem 1 maja 2004 roku), o ile osoby te były zatrudnione zgodnie z obowiązującymi wcześniej przepisami, tj. posiadały wymagane wcześniejszymi przepisami kwalifikacje do zatrudnienia na stanowisku pracownika socjalnego.

ust. 3

"Osoby, które w okresie 3,5 roku od dnia wejścia w życie ustawy ukończą studia wyższe magisterskie na kierunkach: pedagogika, psychologia, politologia lub socjologia, mogą wykonywać zawód pracownika socjalnego."

Osoby które w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, tj. w dniu 1 maja 2004 roku kontynuowały studia magisterskie na wyżej wymienionych kierunkach i ukończą studia do dnia 31 października 2007 roku - będą mogły wykonywać zawód pracownika socjalnego. Przepis dotyczy zatem osób, które kontynuowały ww. studia w dniu wejścia w życie nowej ustawy o pomocy społecznej i uzyskają dyplom ich ukończenia w okresie 2 maja 2004 roku - 31 października 2007 roku.

Przepis nie dotyczy osób, które ukończyły studia magisterskie na ww. kierunkach przed wejściem w życie nowej ustawy o pomocy społecznej (tj. przed dniem 1.05.2004 r.) i nie podjęły pracy na stanowisku pracownika socjalnego do dnia 30 kwietnia 2004 roku.

Przepis nie dotyczy także osób, które kontynuują studia licencjackie na ww. kierunkach.

ust. 4

"Osoby zatrudnione przed dniem wejścia w życie ustawy na stanowisku aspiranta pracy socjalnej, które w okresie 3,5 roku od dnia wejścia w życie ustawy ukończą studia wyższe na kierunkach: pedagogika, psychologia, politologia lub socjologia i uzyskają tytuł licencjata, mogą wykonywać zawód pracownika socjalnego."

Osoby, które w dniu wejścia w życie ww. ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, tj. w dniu 1 maja 2004 r. były zatrudnione na stanowisku aspiranta pracy socjalnej, o ile:

będą mogły po uzyskaniu dyplomu ukończenia studiów wykonywać zawód pracownika socjalnego.

Przepis dotyczy zatem aspirantów pracy socjalnej, którzy kontynuowali ww. studia w dniu wejścia w życie nowej ustawy o pomocy społecznej i uzyskali bądź uzyskają dyplom ukończenia studiów w okresie 2 maja 2004 roku - 31 października 2007 roku.

Przepis ten nie odnosi się do osób zatrudnionych na stanowisku aspiranta pracy socjalnej, które:

ust. 5

"Osoby zatrudnione przed dniem wejścia w życie ustawy na stanowisku aspiranta pracy socjalnej, które w okresie 5,5 roku od dnia wejścia w życie ustawy ukończą studia wyższe magisterskie na kierunkach: pedagogika, psychologia, politologia lub socjologia, mogą wykonywać zawód pracownika socjalnego."

Osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, tj. w dniu 1 maja 2004 r. były zatrudnione na stanowisku aspiranta pracy socjalnej, o ile:

będą mogły po uzyskaniu dyplomu ukończenia studiów wykonywać zawód pracownika socjalnego.

Przepis dotyczy zatem aspirantów pracy socjalnej, którzy kontynuowali ww. studia w dniu wejścia w życie nowej ustawy o pomocy społecznej i uzyskali bądź uzyskają dyplom ukończenia studiów w okresie 2 maja 2004 roku - 31 października 2009 roku.

Przepis ten nie odnosi się do osób zatrudnionych na stanowisku aspiranta pracy socjalnej, które: