KS9/03/448/RT/JS/02 - Postępowanie kontrolne

W dniu 1 stycznia 2003 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Ustawa ta ujednolica tryb postępowania kontrolnego z kontrolą podatkową i postępowaniem podatkowym w rozumieniu ustawy - Ordynacja podatkowa, poprzez zmiany dokonane w ustawie z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej polegające na:

- wykreśleniu przepisów art. 14 i 15-23 ustawy o kontroli skarbowej,

- zmianie przepisów art. 13, 24, 26, 27, 28 i 31 ustawy o kontroli skarbowej.

W związku z powyższym Departament Kontroli Skarbowej, uwzględniając opinię Departamentu Systemu Podatkowego, przedstawia stanowisko w poniższych sprawach.

1. POSTĘPOWANIA KONTROLNE W SPRAWACH KOŃCZONYCH DECYZJĄ (ART. 24 PKT 1).

Zgodnie z art. 13 ustawy o kontroli skarbowej wszczęcie postępowania kontrolnego następuje w formie postanowienia. W świetle przepisu art. 31 ust. 2 pkt 3 ustawy o kontroli skarbowej, do postępowania kontrolnego w sprawach kończonych decyzją należy stosować odpowiednio przepisy działu VI - Kontrola podatkowa ustawy - Ordynacja podatkowa.

Przebieg postępowania kontrolnego będzie dokumentowany w protokole, o którym mowa w art. 290 ustawy Ordynacja podatkowa.

Następnie kontrolowany, który nie zgadza się z ustaleniami protokołu będzie mógł w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia przedstawić zastrzeżenia lub wyjaśnienia. Kontrolujący, tj. zgodnie z art. 31 ustawy o kontroli skarbowej w zw. z art. 291 § 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, inspektor kontroli skarbowej, będzie obowiązany rozpatrzyć zastrzeżenia i w termie 14 dni od dnia ich otrzymania zawiadomić kontrolowanego o sposobie ich załatwienia.

Ponadto termin ważności upoważnienia do przeprowadzenia czynności kontrolnych (art. 13 ust. 3 i 7 ustawy o kontroli skarbowej) powinien być określany w taki sposób, aby upoważnienie było aktualne na każdym etapie postępowania kontrolnego, do momentu jego zakończenia. Postępowanie kontrolne będzie uznawane za zakończone:

1) w przypadku złożenia przez kontrolowanego zastrzeżeń lub wyjaśnień - w dniu doręczenia kontrolowanemu zawiadomienia o sposobie ich załatwienia,

2) w przypadku nie złożenia przez kontrolowanego zastrzeżeń lub wyjaśnień - w dniu upływu terminu do przedstawienia zastrzeżeń lub wyjaśnień (art. 31 ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej w zw. z art. 291 § 4 ustawy - Ordynacja podatkowa).

Po zakończeniu postępowania kontrolnego organ kontroli skarbowej na podstawie art. 31 ustawy o kontroli skarbowej w zw. z art. 165 ustawy - Ordynacja podatkowa wszczyna postępowanie podatkowe w formie postanowienia. Postępowanie podatkowe będzie prowadzone zgodnie przepisami ustawy - Ordynacja podatkowa i kończone decyzją, o której mowa w art. 24 pkt 1 ustawy o kontroli skarbowej.

2. POSTĘPOWANIA KONTROLNE W SPRAWACH KOŃCZONYCH WYNIKIEM KONTROLI (ART. 24 PKT 2).

Wynik kontroli, o którym mowa w art. 24 pkt 2 ustawy o kontroli skarbowej nie ma charakteru decyzji i kontrolowanemu nie przysługuje w stosunku do niego odwołanie. W związku z powyższym nie wszczyna się postępowania podatkowego. Celem postępowania podatkowego jest bowiem wydanie decyzji, czyli aktu administracyjnego o charakterze władczym.

Zgodnie z art. 13 ustawy o kontroli skarbowej wszczęcie postępowania kontrolnego następuje w formie postanowienia. W świetle przepisu art. 31 ust. 2 pkt 3 ustawy o kontroli skarbowej postępowanie kontrolne w sprawach zakańczanych wynikiem kontroli należy stosować odpowiednio przepisu działu IV - Postępowanie podatkowe i działu VI - Kontrola podatkowa ustawy -- Ordynacja podatkowa.

Przebieg postępowania kontrolnego będzie analogiczny do opisanego w pkt l.

Po zakończeniu postępowania kontrolnego organ kontroli skarbowej wydaje wynik kontroli. Nie wydaje zaś postanowienia o wszczęciu postępowania podatkowego.

3. POSTĘPOWANIA KONTROLNE WSZCZĘTE I NIE ZAKOŃCZONE PRZED DNIEM WEJŚCIA W ŻYCIE USTAWY - ORDYNACJA PODATKOWA.

Zgodnie z art. 25 § 3 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, postępowania kontrolne wszczęte przez organy kontroli skarbowej przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy są prowadzone na zasadach określonych w przepisach ustawy zmienianej w art. 6 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Powyższy przepis wprowadza tzw. zasadę bezpośredniego działania ustawy nowej, co oznacza, iż z dniem 1 stycznia 2003 r. postępowania kontrolne wszczęte a nie zakończone przez organy kontroli skarbowej będą prowadzone zgodnie z nowymi zasadami określonymi w ustawie o kontroli skarbowej i ustawie - Ordynacja podatkowa.

W szczególności należy w tych sprawach, niezależnie od etapu, na którym znajduje się. postępowanie kontrolne sporządzić nowe protokoły z przebiegu postępowania kontrolnego zgodne z art. 290 i n. ustawy Ordynacja podatkowa.

Za wymogiem sporządzania nowego protokołu przemawia treść m. in.:

- art. 290 § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa zgodnie z którym protokół nie może zawierać oceny prawnej sprawy będącej przedmiotem kontroli,

- art. 291 § 4 ustawy - Ordynacja podatkowa określający sposób zakończenia kontroli podatkowej. Powyższy przepis koresponduje z przedstawioną interpretacją sposobu prowadzenia postępowań kontrolnych w sprawach kończonych decyzjami.

Wszczęcie postępowania podatkowego uzależnione jest od zakończenia postępowania kontrolnego, do którego zgodnie z art. 31 ust. 2 pkt 3 ustawy o kontroli skarbowej stosujemy wyłącznie przepisy o kontroli podatkowej, żaden z dokumentów sporządzanych na gruncie obecnie obowiązującej ustawy o kontroli skarbowej nie spełnia wymogów określonych w ustawie Ordynacja podatkowa.

Niezbędne jest również zapewnienie kontrolowanemu wiedzy na jakim etapie znajduje się postępowanie oraz jakie posiada w związku z tym uprawnienia.