Kierowanie przez dyrektorów oddziałów ZUS tytułów wykonawczych do naczelników urzędów skarbowych.

Na podstawie § 6 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. Nr 137, poz. 1541 ze zm.) Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia, co następuje:

Przede wszystkim należy zauważyć, iż celem skierowanego do Dyrektorów Izb Skarbowych pisma Ministerstwa Finansów z dnia 7 kwietnia 2005 r. nr SP2-218/033-60/531/05/DO nie było czynienie wyjątku od zasady obligatoryjnego wykorzystania własnych kompetencji egzekucyjnych przez organy egzekucyjne inne niż naczelnik urzędu skarbowego. Zakładając racjonalność ustawodawcy, należy bowiem wskazać, iż skoro przyznał on uprawnienia do prowadzenia postępowania egzekucyjnego innym poza naczelnikiem urzędu skarbowego organom, to jego intencją było, aby organy te podejmowały postępowanie egzekucyjne we własnym zakresie i wykorzystały przyznane im uprawnienia na każdym etapie postępowania egzekucyjnego, w tym środki egzekucyjne, do których stosowania zostały uprawnione.

Natomiast na podstawie art. 19 § 4 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.) Dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania egzekucji z wynagrodzenia za pracę, ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, renty socjalnej, z wierzytelności pieniężnych oraz rachunków bankowych, egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i należności pochodnych od składek oraz nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub innych świadczeń opłacanych przez ten oddział, które nie mogą być potrącane z bieżących świadczeń. Zgodnie zaś z art. 19 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) - organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej, co wystąpiło w przedmiotowej sprawie. W świetle powyższego rodzaj dochodzonych należności, w tym przypadku należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i należności pochodnych od składek oraz nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub innych świadczeń opłacanych przez ten oddział, które nie mogą być potrącane z bieżących świadczeń, determinuje procesowo w pierwszej kolejności jako właściwy organ egzekucyjny - Dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Właściwość naczelnika urzędu skarbowego ma charakter następczy.

Pogląd, iż dopiero gdy prowadzona przez Dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych egzekucja okaże się bezskuteczna, organ ten może przekazać tytuły wykonawcze do realizacji właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. np. wyroki WSA w Krakowie z dnia 3 kwietnia 2008 r. sygn. akt I SA/Kr 996/07 oraz z dnia 8 stycznia 2008 r. sygn. akt I SA/Kr 210/07, wyrok WSA w Kielcach z dnia 31 lipca 2008 r. sygn. akt I SA/Ke 265/08). Jednocześnie sądy wskazują, iż przepis § 6 ust. 3 ww. rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji znajduje zastosowanie przy zmianie właściwości miejscowej organu egzekucyjnego z uwagi na kryterium położenia majątku zobowiązanego. Mając na uwadze powyższe, należy podzielić stanowisko prezentowane przez sądy, uznając, iż wyjaśnienia zawarte w tym zakresie w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 7 kwietnia 2005 r. nr SP2-218/033-60/531/05/DO są nieaktualne.