Katalog przesłanek umożliwiających zamawiającemu odrzucenie oferty oraz unieważnienie postępowania w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa.
Pismo Urząd Zamówień Publicznych Katalog przesłanek umożliwiających zamawiającemu odrzucenie oferty oraz unieważnienie postępowania w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa.
1. Wprowadzenie
Nowelizacja ustawy - Prawo zamówień publicznych (dalej: Pzp) wprowadzona ustawą z dnia 12 października 2012 r. o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych oraz ustawy na roboty budowlane lub usługi w art. 131l implementująca na grunt prawa polskiego rozwiązania przewidziane dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniająca dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE (tzw. dyrektywa obronna) wprowadziła otwarty katalog podstaw umożliwiających zamawiającemu odrzucenie oferty oraz unieważnienie postępowania.
Regulacje ujęte w tym artykule znajdują zastosowanie do zamówień publicznych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, jeżeli przedmiotem takiego zamówienia są:
- dostawy sprzętu wojskowego, w tym wszelkich jego części, komponentów lub podzespołów;
- dostawy newralgicznego sprzętu, w tym wszelkich jego części, komponentów lub podzespołów;
- roboty budowlane, dostawy i usługi bezpośrednio związane ze sprzętem, o którym mowa powyżej i wszystkich jego części, komponentów i podzespołów związanych z cyklem życia tego produktu;
- roboty budowlane i usługi do szczególnych celów wojskowych lub newralgiczne roboty budowlane lub usługi.
Zakres przedmiotowy kategorii "zamówienia publiczne w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa" został uregulowany w art. 131 ust. 1 ustawy Pzp.
Rozszerzenie katalogu przesłanek pozwalających na odrzucenie oferty oraz unieważnienie postępowania w przypadku zamówień publicznych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, zostało podyktowane koniecznością wprowadzenia regulacji odpowiadających specyfice działalności regulowanej przepisami dyrektywy 2009/81/WE, czyli tzw. dyrektywy obronnej.
Zgodnie z nową regulacją ujętą w art. 131l ust. 1 Pzp, zamawiający może:
odrzucić ofertę na podstawie przesłanek odrzucenia oferty innych niż przesłanki, o których mowa w art. 89 ust. 1 Pzp oraz
unieważnić postępowanie na podstawie przesłanek unieważnienia postępowania innych niż przesłanki, o których mowa w art. 93 ust. 1 i 1a Pzp pod warunkiem, określenia ich w ogłoszeniu o zamówieniu i w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, w sposób jednoznaczny i wyczerpujący oraz zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Powyższy artykuł wprowadza zatem otwarty katalog podstaw umożliwiających zamawiającemu odrzucenie oferty oraz unieważnienie postępowania. W takiej sytuacji, konieczne jest jednak zapewnienie uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wszystkich wykonawców biorących udział w danym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, dlatego konieczne jest określanie przesłanek odrzucenia oferty oraz unieważnienia postępowania w ogłoszeniu o zamówieniu i w SIWZ.
Ponadto, art. 131l ust. 2 Pzp daje wykonawcy możliwość wystąpienia do zamawiającego z wnioskiem o wyjaśnienie przesłanek odrzucenia oferty lub przesłanek unieważnienia postępowania, które zostały określone w ogłoszeniu o zamówieniu oraz w SIWZ.
2. Odrzucenie oferty
Zgodnie z regulacją ujętą w art. 89 ust. 1 Pzp, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli
jest niezgodna z ustawą; 119
jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 pkt 3;
jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji;
zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia;
została złożona przez wykonawcę wykluczonego z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub niezaproszonego do składania ofert;
zawiera błędy w obliczeniu ceny;
wykonawca w terminie 3 dni od dnia doręczenia zawiadomienia nie zgodził Sie na poprawienie omyłki, o której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3;
jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów.
W celu zapewnienia bezpieczeństwa państwa, nowa regulacja w przepisie art. 131l ust. 1 pkt 1 Pzp wprowadza regulację, zgodnie z którą zamawiający może odrzucić ofertę na podstawie przesłanek innych aniżeli przesłanki, o których mowa w cytowanym powyżej art. 89 ust. 1 pod warunkiem, że przesłanki te określi w ogłoszeniu o zamówieniu i specyfikacji istotnych warunków zamówienia - co istotne - w sposób jednoznaczny i wyczerpujący oraz zapewniający zachowanie zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców biorących udział w danym postępowaniu.
W przypadku odrzucenia oferty z przyczyn innych aniżeli ujęte w art. 89 ust. 1 Pzp - art. 92 Pzp należy stosować odpowiednio, a zatem zamawiający niezwłocznie po wyborze najkorzystniejszej oferty jednocześnie zawiadamia wykonawców o:
wyborze najkorzystniejszej oferty, podając nazwę (firmę) albo imię i nazwisko, siedzibę albo miejsce zamieszkania i adres wykonawcy, którego ofertę wybrano, uzasadnienie jej wyboru oraz nazwy (firmy) albo imiona i nazwiska, siedziby albo miejsca zamieszkania i adresy wykonawców, którzy złożyli oferty, a także punktację przyznaną ofertom w każdym kryterium oceny ofert i łączną punktację;
wykonawcach, których oferty zostały odrzucone, podając uzasadnienie faktyczne i prawne;
wykonawcach, którzy zostali wykluczeni z postępowania o udzielenie zamówienia, podając uzasadnienie faktyczne i prawne - jeżeli postępowanie jest prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego, negocjacji bez ogłoszenia albo zapytania o cenę;
terminie, określonym zgodnie z art. 94 ust. 1 lub 2, po którego upływie umowa w sprawie zamówienia publicznego może być zawarta.
Ponadto, niezwłocznie po wyborze najkorzystniejszej oferty zamawiający zamieszcza informacje dotyczące wyboru najkorzystniejszej oferty, nazwę (firmę) albo imię i nazwisko, siedzibę albo miejsce zamieszkania i adres wykonawcy, którego ofertę wybrano, uzasadnienie jej wyboru oraz nazwy (firmy) albo imiona i nazwiska, siedziby albo miejsca zamieszkania i adresy wykonawców, którzy złożyli oferty, a także punktację przyznaną ofertom w każdym kryterium oceny ofert i łączną punktację na stronie internetowej oraz w miejscu publicznie dostępnym w swojej siedzibie.
3. Unieważnienie postępowania
Zgodnie z regulacją ujętą w art. 93 ust. 1 Pzp, zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, jeżeli
nie złożono żadnej oferty niepodlegającej odrzuceniu albo nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu od wykonawcy niepodlegającego wykluczeniu, z zastrzeżeniem pkt 2 i 3;
w postępowaniu prowadzonym w trybie zapytania o cenę nie złożono co najmniej dwóch ofert niepodlegających odrzuceniu;
w postępowaniu prowadzonym w trybie licytacji elektronicznej wpłynęły mniej niż dwa wnioski o dopuszczenie do udziału w licytacji elektronicznej albo nie została złożona żadna oferta;
cena najkorzystniejszej oferty lub oferta z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, chyba że zamawiający może zwiększyć tę kwotę do ceny najkorzystniejszej oferty;
w przypadkach, o których mowa w art. 91 ust. 5, zostały złożone oferty dodatkowe o takiej samej cenie;
wystąpiła istotna zmiana okoliczności powodująca, że prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego nie można było wcześniej przewidzieć;
postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Ponadto, zgodnie z art. 93 ust. 1a Pzp, zamawiający może unieważnić postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), które zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie całości lub części zamówienia, nie zostały mu przyznane, a możliwość unieważnienia postępowania na tej podstawie została przewidziana w:
- ogłoszeniu o zamówieniu - w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego albo licytacji elektronicznej, albo
- zaproszeniu do negocjacji - w postępowaniu prowadzonym w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki, albo
- zaproszeniu do składania ofert - w postępowaniu prowadzonym w trybie zapytania o cenę.
Dążąc do zapewnienia bezpieczeństwa państwa, w art. 131l ust. 1 pkt 2 Pzp wprowadzono nową regulację, która pozwala na unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie przesłanek unieważnienia innych aniżeli te, wymienione w art. 93 ust. 1 i 1a Pzp. Warunkiem jaki musi w takiej sytuacji spełnić zamawiający jest określenie takich dodatkowych przesłanek w ogłoszeniu o zamówieniu i w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, które musi być jednoznaczne i wyczerpujące, a także zapewniające zachowanie zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania wszystkich wykonawców biorących udział w postępowaniu.
Jednocześnie, nowa regulacja pozwala wykonawcy na wystąpienie do zamawiającego z wnioskiem o wyjaśnienie przesłanek unieważnienia postępowania, które zostały zawarte w ogłoszeniu o zamówieniu i w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
W sytuacji, gdy zamawiający unieważni postępowanie na podstawie przesłanek unieważnienia postępowania innych niż przesłanki o których mowa w art. 93 ust. 1 i 1a Pzp, zamawiający zawiadamia wykonawców, którzy:
ubiegali się o udzielenie zamówienia - w przypadku unieważnienia postępowania przed upływem terminu składania ofert,
złożyli oferty - w przypadku unieważnienia postępowania po upływie terminu składania ofert - podając uzasadnienie faktyczne i prawne.
Obowiązek informowania
Zgodnie z regulacją ujętą w art. 35 dyrektywy 2009/81/WE, tak szybko jak to możliwe instytucje/podmioty zamawiające informują kandydatów i oferentów o podjętych decyzjach dotyczących udzielenia zamówienia (lub zawarcia umowy ramowej), w tym także o podstawach do podjęcia decyzji o rezygnacji z udzielenia zamówienia (lub zawarcia umowy ramowej), dla których wszczęto postępowanie, lub o ponownym wszczęciu postępowania. Informacje takie udzielane są na piśmie na podstawie wniosków przedkładanych instytucjom/podmiotom zamawiającym.
Dodatkowo, na wniosek zainteresowanej strony (z zastrzeżeniem art. 35 ust. 3 dyrektywy obronnej) instytucja zamawiająca/podmiot zamawiający, niezwłocznie, i nie później niż w ciągu 15 dni od otrzymania pisemnego wniosku, informuje:
każdego odrzuconego kandydata o przyczynach odrzucenia jego wniosku;
każdego odrzuconego oferenta o przyczynach odrzucenia jego oferty, w tym, w szczególności, w przypadkach, o których mowa w art. 18 ust. 4 i 5, o przyczynach podjęcia decyzji o nierównoważności lub decyzji, że roboty budowlane, dostawy lub usługi nie spełniają wymogów dotyczących charakterystyki lub wymagań w zakresie funkcjonalności, a w przypadkach, o których mowa w art. 22 i 23, o przyczynach podjęcia decyzji o niezgodności z wymogami w zakresie bezpieczeństwa informacji i bezpieczeństwa dostaw;
każdego oferenta, który złożył dopuszczalną ofertę, która została odrzucona, o cechach i względnej przewadze oferty, która została wybrana, jak również o nazwie wybranego oferenta lub nazwach stron umowy ramowej.
Ponadto, należy wskazać, że zgodnie z brzmieniem art. 35 ust. 3 dyrektywy obronnej, instytucje/podmioty zamawiające mogą podjąć decyzję o nieudzielaniu pewnych informacji, o których mowa powyżej (art. 35 ust. 1 dyrektywy obronnej), w odniesieniu do udzielania zamówień (lub zawierania umów ramowych), jeżeli ich ujawnienie mogłoby utrudnić stosowanie przepisów prawa lub byłoby sprzeczne z interesem publicznym, w szczególności z interesami związanymi z obronnością lub bezpieczeństwem, mogłoby szkodzić zgodnym z prawem interesom handlowym wykonawców, publicznych lub prywatnych, lub też mogłoby zaszkodzić uczciwej konkurencji pomiędzy nimi.