K8INT46 - Stanowisko w sprawie interpretacji przepisów dotyczących świadczeń pielęgnacyjnych z tytułu opieki nad chorymi
Pismo z dnia 11 stycznia 2016 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej K8INT46 Stanowisko w sprawie interpretacji przepisów dotyczących świadczeń pielęgnacyjnych z tytułu opieki nad chorymi
Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 114 z późn. zm.), świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
matce albo ojcu,
opiekunowi faktycznemu dziecka,
osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności - jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Z przytoczonego powyżej zapisu art. 17 ust. 1 pkt 1, w sposób jednoznaczny i precyzyjny wynika, że posiadanie przez rodzica niepełnosprawnego dziecka, znacznego stopnia niepełnosprawności, nie stanowi przeszkody w przyznaniu rodzicowi prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Legitymowanie się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jako przesłanka powodująca brak prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, zgodnie z jednoznacznym i precyzyjnym przepisem art. 17 ust. 1 pkt 4, dotyczy innych osób niż matka, ojciec, opiekun faktyczny (tekst jedn.: osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka), osoba będąca rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu przepisów ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Oznacza to, że w opinii Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej decyzje organów przyznających świadczenia rodzinne, oraz organów odwoławczych, tj. Samorządowych Kolegiów Odwoławczych, odmawiające prawa do świadczenia pielęgnacyjnego rodzicom z powodu legitymowania się przez nich orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, są decyzjami nieprawidłowymi, wydanymi bez podstawy prawnej.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że Minister Pracy i Polityki Społecznej do którego docierały sygnały o nieprawidłowościach dotyczących stosowania ww. przepisów w zakresie świadczeń pielęgnacyjnych, wystosował 30 października 2014 r., do wójtów, burmistrzów i prezydentów miast pismo z wyraźnym, wyżej przedstawionym stanowiskiem w tym zakresie. W piśmie tym, Minister Pracy i Polityki Społecznej wyraźnie wskazał na jednoznaczne i precyzyjne brzmienie przepisu art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz zwrócił się o prawidłowe przyznawanie świadczeń pielęgnacyjnych rodzicom opiekującym się niepełnosprawnymi dziećmi i przestrzeganie obowiązujących przepisów.
Ponadto należy również wskazać, że decyzje organów, zarówno pierwszej instancji jak i organów odwoławczych odmawiające rodzicowi niepełnosprawnego dziecka, świadczenia pielęgnacyjnego z powodu braku faktycznej rezygnacji przez niego z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej również nie znajdują potwierdzenia w obowiązującym stanie prawnym. Zgodnie z brzmieniem cytowanego powyżej art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, niezmiennego w tym zakresie od pierwszego dnia jego obowiązywania czyli od ponad 11 lat, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje jeżeli rodzic dziecka niepełnosprawnego nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Ustawodawca nie zawarł w ustawie przesłanki warunkującej przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego od wykazania faktycznej rezygnacji z zatrudnienia, zatem samo niepodejmowanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną spełnia przesłankę z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Niezależnie od powyższego należy podkreślić, że żaden przepis polskiego prawa nie zabrania osobie ze znacznym stopniem niepełnosprawności podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, zwłaszcza w warunkach pracy chronionej, o której mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.). W przypadku takiej osoby, jak najbardziej można mówić o spełnieniu warunku niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku ze sprawowana opieką nad osobą niepełnosprawną.