K-0542/70/EW/11 - Zwrot kosztów dowozu dzieci do szkół wybranych przez rodziców niezgodnie z siecią gminnych szkół publicznych.

W odpowiedzi na Pana pismo znak: Ośw.440.17.2011.TK z dnia 1 września 2011 r. (wpłynęło do Izby w dniu 6 września 2011 r.) w sprawie zwrotu kosztów dowozu dzieci do szkół wybranych przez rodziców niezgodnie z sieci ą gminnych szkół publicznych uprzejmie informuję, iż przedmiotowe zagadnienie zostało omówione na posiedzeniu Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Szczecinie w dniu 19 września 2011 r.

W ocenie Kolegium, zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, gmina jest zobligowana do ustalenia sieci publicznych szkół w taki sposób, aby umożliwić wszystkim dzieciom spełnianie obowiązku szkolnego z uwzględnieniem, że droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać:

Jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka, przekracza wyżej wymienione odległości, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu lub zwrot kosztów przejazdu środkami komunikacji publicznej.

Z cytowanych przepisów wynika, iż podstawowym zadaniem gminy jest ustalenie dostatecznie gęstej sieci szkół, tak, aby każdemu dziecku zapewnić możliwość spełnienia obowiązku szkolnego. Gmina, która nie zrealizuje tego obowiązku, musi zrealizować obowiązek alternatywny w postaci zapewnienia bezpłatnego transportu.

Zgodnie z Orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 września 1997 r. K 6/97 zasadą jest, że dziecko powinno uczęszczać na zajęcia do szkoły położonej najbliżej miejsca zamieszkania. Gmina jednak nie ma obowiązku finansowania dowozu dziecka uczęszczającego do szkoły położonej poza obwodem, a także poza obszarem administracyjnym gminy. W tej kwestii wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z dnia 5 września 2007 r. I OSK 835/07 stwierdził, że do zadań gminy należy zorganizowanie sieci szkół publicznych w sposób umożliwiający wszystkim dzieciom realizację obowiązku szkolnego. Jeżeli gmina podjęła uchwałę, w której określiła obwody szkół w sposób przekraczający odległości, o których mowa w przepisach u.s.o. to obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu lub zwrot kosztów przejazdu środkami komunikacji publicznej. W przypadku gdy uczeń uczęszcza do szkoły, która nie znajduje się na terenie gminy w której uczeń mieszka, choćby była położona bliżej od szkoły w obwodzie której dziecko mieszka, gmina nie ma obowiązku zapewnienia bezpłatnego transportu ani zwrotu kosztów.

W tym stanie rzeczy, możliwość dofinansowania dowozu dzieci do szkół musi wynikać bezpośrednio z przepisów prawa. Tak więc wybór przez rodziców dziecka szkoły znajdującej się poza obwodem czy też obszarem gminy, nie może skutkować żądaniem zwrotu kosztów tego dowozu.