K-0542/15/KG/08 - Możliwość zaliczkowania wydatków dokonywanych przez komunalne zakłady budżetowe.

Przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz trybu postępowania przy przekształcaniu w inną formę organizacyjno-prawną wydane na podstawie art. 28 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.), nie przewidują możliwości udzielania zaliczek przez kierowników ww. jednostek organizacyjnych. Możliwości takiej nie przewidują także przepisy przywołanej ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych. W związku z powyższym w obowiązującym stanie prawnym, żadne przepisy rangi ustawy czy rozporządzenia nie regulują wprost tego zagadnienia, za wyjątkiem uregulowanych w odrębnych przepisach zasad udzielania zaliczek na podróże służbowe zawartych w § 8a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990 ze zm.) oraz w § 13 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami (Dz. U. Nr 236, poz. 1991 ze zm.).

Konsekwencją uchylenia przepisów szczególnych w sprawie udzielania zaliczek¹ jest brak wyraźnej podstawy prawnej do udzielania jednostkowych oraz stałych zaliczek pracownikom na określone wydatki zarówno przez państwowe jak i samorządowe jednostki organizacyjne działające w granicach obowiązującego prawa. Podstawy takiej w szczególności nie stwarza art. 10 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.). Przepis ten wprawdzie jedynie przykładowo określa przedmiot regulacji, do którego odnosić się mogą przyjęte w jednostce zasady (polityka) rachunkowości, wymieniając w szczególności metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego oraz sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych. Jednak mimo tego, iż jest to katalog otwarty, poza zakresem przedmiotowych regulacji pozostaje kwestia udzielania zaliczek, albowiem kwestia ta wykracza poza zakres ogólnego pojęcia rachunkowości, zdefiniowanego w art. 4 ust. 3 cyt. ustawy.

Rozwiązanie powyższego problemu, sugerowane w piśmie BP8-033-171/2007/1115/1216 z dnia 31.07.2007 r. Departamentu Budżetu Państwa Ministerstwa Finansów a zaakceptowane i opublikowane przez RIO w Szczecinie, stanowić może ustalanie przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego w uchwale budżetowej - w ramach uchwalenia innych postanowień dotyczących wykonywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego na podstawie art. 184 ust. 2 pkt 3 powołanej ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych - upoważnienia dla kierowników jednostek organizacyjnych do udzielania przedmiotowych zaliczek. Upoważnienie to dotyczyć może wyłącznie tych jednostek, których dochody i wydatki objęte są budżetem jednostki samorządu terytorialnego. Do jednostek tych zaliczyć można jedynie jednostki budżetowe (zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o finansach publicznych²) oraz działające w gminach jednostki pomocnicze (zgodnie z art. 184 ust. 4 ustawy o finansach publicznych³). W zakresie szczegółowych zasad udzielania zaliczek uchwała organu stanowiącego odsyłać może do regulacji określonych przez kierowników poszczególnych jednostek budżetowych, a w odniesieniu do jednostek pomocniczych - do zasad określanych przez wójta (burmistrza, prezydenta).

Przedstawione wyżej rozwiązanie nie może znaleźć zastosowania do zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych, których przychody i wydatki nie są objęte budżetem, a ich plany finansowe stanowią jedynie załącznik do uchwały budżetowej⁴.

______________

¹ Zob. § 19 i § 20 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 stycznia 2005 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz zasad i terminów rocznych rozliczeń i wpłat do budżetu (Dz. U. Nr 23, poz. 190) wydanych na podstawie art. 32 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 148 ze zm.), które przestały obowiązywać z dniem 1 lipca 2006 r.

² Zob. art. 20 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, w myśl którego jednostkami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z zastrzeżeniem art. 22 ust. 1-3.

³ Zob. art. 184 ust. 4 ustawy o finansach publicznych stanowiący, iż uchwała budżetowa gminy może również określać:

1) wydatki jednostek pomocniczych gminy;

2) uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy.

⁴ Zob. przepisy art. 165 ust. 1 i 4 ustawy o finansach publicznych stanowiące, iż:

- budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki,

- uchwała budżetowa zawiera także plany przychodów i wydatków zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych.