K-0542-06/MK/08 - Możliwość finansowania przez jednostkę samorządu terytorialnego zadań inwestycyjnych w formie z góry ustalonej spłaty bankowej wierzytelności wykupionych przez bank od wykonawcy zadania inwestycyjnego.

W ocenie Kolegium, przedstawiona forma finansowania inwestycji ma na celu ominięcie przepisów ustawy o finansach publicznych ograniczających wysokość zadłużania jednostki samorządu terytorialnego. Kolegium zwraca uwagę, iż w procesie podejmowania przez jednostki samorządu terytorialnego decyzji o rozpoczęciu realizacji zadań inwestycyjnych organ stanowiący oraz organ wykonawczy posiadają odrębne ustawowo ściśle określone kompetencje.

Organ stanowiący w analizowanym zakresie, w myśl art. 184 ustawy o finansach publicznych posiada kompetencję wyłącznie do stanowienia o podjęciu ściśle określonego zadania inwestycyjnego, określenia limitu wydatków na to zadanie oraz okresu jego realizacji. Zadanie powinno być ujęte w budżecie łącznie ze wskazaniem źródeł jego finansowania z dochodów lub przychodów jednostki. Jeśli w wyniku ujęcia zadania inwestycyjnego w budżecie powstanie deficyt budżetowy, przepisy art. 168 ustawy o finansach publicznych ściśle określają źródła jego sfinansowania, wśród których nie ma z góry założonego wykupu wierzytelności nabytych przez bank. W celu sfinansowania deficytu budżetowego organ stanowiący, zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. b oraz c ustawy o samorządzie gminnym w związku z art. 82 oraz art. 168 ustawy o finansach publicznych, może postanowić jedynie o zaciągnięciu kredytów i pożyczek oraz zobowiązań z wyemitowanych papierów wartościowych. Cytowane przepisy nie dopuszczają do podjęcia przez organ stanowiący postanowienia o zaciągnięciu zobowiązania, w którego treści przewidziana jest spłata wierzytelności nabytych przez bank od wykonawcy zadania inwestycyjnego.

Przepis art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. e ustawy o samorządzie gminnym, określający kompetencje rady gminy do podejmowania uchwał dotyczących zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy przyznaje radzie uprawnienie do upoważnienia organu wykonawczego do udzielenia wykonawcy zamówienia na realizację inwestycji o określonej przez radę wartości, która przekracza wartość ustaloną w budżecie.

Organ wykonawczy, wykonując uchwałę budżetową w zakresie zadania inwestycyjnego, wszczyna postępowanie o udzielenie zamówienia, w którym to postępowaniu określa jedynie warunki stosunku prawnego związanego z danym zadaniem wyłącznie między udzielającym zamówienie a wykonawcą. W specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz projekcie umowy nie można określać roli banku w procesie finansowania inwestycji. Ujęcie w wymienionych dokumentach banku jako pośrednika w finansowaniu zadania inwestycyjnego ma charakter obejścia przepisów prawa w zakresie zadłużania jst.

W ocenie Kolegium możliwe jest zawarcie przez wykonawcę z bankiem umowy o wykup wierzytelności po wykonaniu zadania, jego odbiorze oraz wystawieniu faktury. W takich przypadkach wystarczające jest powiadomienie gminy o zawarciu takiej umowy, która w tym momencie staje się dłużnikiem banku.

Przyjmowanie z góry założonej formy finansowania inwestycji na zasadzie zawierania z bankiem wielostronnych umów o spłatę wykupionych przez bank wierzytelności jest niedopuszczalne w myśl obowiązującego prawa gdyż posiada charakter obejścia przepisów prawa dotyczących reglamentacji zadłużania.