ITPP2/4512-500/16/AJ - VAT w zakresie zwolnienia od podatku usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 11 lipca 2016 r. (data wpływu 15 lipca 2016 r.), uzupełnionym w dniach 24 sierpnia i 14 września 2016 r. (daty wpływu), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług pośrednictwa ubezpieczeniowego - jest prawidłowe.

W dniu 15 lipca 2016 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dniach 24 sierpnia i 14 września 2016 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

We wniosku oraz jego uzupełnieniach, przedstawiono następujący stan faktyczny.

Prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa w sprzedaży produktów finansowych oferowanych przez firmy leasingowe. Jest Pan zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. W ramach prowadzonej działalności podjął Pan współpracę ze spółką E. F. S.A. - agenta ubezpieczeniowego w zakresie pośrednictwa w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych jako tzw. osoba fizyczna wykonująca czynności agencyjne (dalej: O...).

Zgodnie z postanowieniami umownymi w zakresie usług pośrednictwa wymienionych powyżej zobowiązuje się Pan w szczególności do:

* informowania klientów o możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia/zakupu polisy ubezpieczeniowej,

* przedstawiania klientom warunków oferty ubezpieczenia, w tym przede wszystkim poinformowania o wysokości składki ubezpieczeniowej,

* wykonywania czynności związanych z zawieraniem umów ubezpieczenia, tj. zbierania i przekazywania dokumentów niezbędnych do wystawiania polisy, doręczania klientom potwierdzenia zawarcia umowy ubezpieczenia (wystawionego przez spółkę).

Polisa fizycznie, każdorazowo jest wystawiana przez spółkę.

W związku z rozszerzeniem działalności o pośrednictwo w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych odbył Pan szkolenie i uzyskał wpis Komisji Nadzoru Finansowego, jako osoba wykonująca czynności agenta.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie

Czy opisane w zaistniałym stanie faktycznym usługi w zakresie pośrednictwa w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, opisane w zaistniałym stanie faktycznym usługi w zakresie pośrednictwa w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania prawa nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia.

Stwierdził Pan, że biorąc pod uwagę fakt, że świadczone usługi w zakresie pośrednictwa w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych w rzeczywistości polegają na podejmowaniu oraz wykonywaniu czynności zmierzających do zawarcia umowy ubezpieczenia, m.in. poprzez informowanie o możliwości ubezpieczenia oraz wysokości składki ubezpieczeniowej podczas spotkania z leasingobiorcą (jest Pan aktywnie zaangażowany w proces sprzedaży ubezpieczeń), czynności te powinny być uznane za usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, jako czynności zmierzające do doporowadzenia do zawarcia umowy ubezpieczeniowej.

Jednocześnie, Pana zdaniem, dla prawidłowości powyższej konkluzji bez znaczenia pozostaje fakt, że Pana usługi nie są świadczone bezpośrednio na rzecz zakładu ubezpieczeń. Należy bowiem zauważyć, że skoro świadczy Pan usługi mające na celu doprowadzenia do skojarzenia stron oraz zawarcia umowy ubezpieczenia, to działa (faktycznie) w charakterze pośrednika w świadczeniu usług ubezpieczeniowych.

Zgodnie ze stanowiskiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (dalej: "ETS"), przedstawionym w orzeczeniu C-124/07 w spawie J.C.M. Beheer BV, okoliczność, że broker lub pośrednik nie pozostaje w bezpośrednim stosunkami strony umowy ubezpieczenia, do zawarcia której się przyczynia, lecz pozostaje z nimi w pośrednim stosunku za pośrednictwem innego podatnika, który sam pozostaje w bezpośrednim stosunku z jedną ze stron tej umowy, nie wyklucza by świadczone przez niego usługi były zwolnione z podatku VAT.

Podobnie w orzeczeniu C-453/05 w sprawie Volker Ludwig, wskazano, że pojęcie pośrednictwa nie wymaga, aby pośrednik działający jako tzw. Subagent agenta był związany z którąkolwiek ze stron umowy, do zawarcia której się przyczynia oraz by kontaktował się bezpośrednio ze stronami umowy. Brak spełnienia tych warunków nie może wykluczyć możliwości zwolnienia z VAT usług świadczonych przez ten podmiot.

Możliwość zastosowania zwolnienia usług świadczonych na rzecz innego pośrednika została potwierdzona również w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24 czerwca 2011 r., sygn. IPPP2/443-328/11-3/MM oraz interpretacji indywidualnej Dyrektora izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 lutego 2015 r., sygn. IPPP1/4512-108/15-2/EK.

Biorąc pod uwagę powyższe orzecznictwo ETS oraz stanowisko Ministra Finansów, uznać należy, że w przedmiotowej sytuacji świadczy Pan zwolnione z opodatkowania usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie o art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. Nr 710, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. z 2014 r. poz. 1485, z późn. zm.), pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia.

Pośrednik ubezpieczeniowy wykonuje czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, zwane dalej "czynnościami agencyjnymi", polegające na: pozyskiwaniu klientów, wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach odszkodowawczych, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych (art. 4 pkt 1 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym).

Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym w art. 9 ust. 1 wprowadziła katalog wymogów formalnych jakie musi spełniać osoba wykonująca czynności agencyjne. Jednym z nich - wymienionym w pkt 5 tego przepisu - jest zdanie egzaminu przeprowadzonego przez zakład ubezpieczeń.

Minister Finansów na podstawie rozporządzenia z dnia 18 września 2006 r. w sprawie egzaminu dla osób ubiegających się o wykonywanie czynności agencyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1485), określił podmioty, które zobowiązane są do przystąpienia do egzaminu oraz zakresu tematycznego egzaminu.

Zgodnie z § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 września 2006 r. w sprawie prowadzenia rejestru pośredników ubezpieczeniowych oraz sposobu udostępniania informacji tego z tego rejestru (Dz. U. z 2006 r. Nr 178, poz. 1316), osobie wykonującej czynności agencyjne oraz osobom, o których mowa w art. 9 ust. 1a ustawy, organ nadzoru nadaje niepowtarzalne numery wpisu w rejestrze.

Powołane regulacje wskazują jednoznacznie, że wykonywane przez pośrednika czynności należy uznać za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług przez osobę wykonującą czynności agencyjne.

Stawka podatku od towarów i usług, stosownie do treści art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Według art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy).

Ponadto, jak wynika z przepisu art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

W pierwszej kolejności należy określić jakie czynności miał na myśli prawodawca formułując w art. 43 ust. 1 pkt 37 zwolnienie dla świadczonych usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych i usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Stosownie do art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L z 2006 r. Nr 347 str. 1, późn. zm.), państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Należy wskazać, że terminy używane do określenia zwolnień podatku przewidziane w artykule 13 Dyrektywy muszą być wiernie interpretowane, jako że stanowią wyjątki od ogólnej zasady, która mówi, że podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika (patrz w szczególności sprawa 348/87 Stichting Uitvoering Financiele Acties (1989) ECR 1737, paragraf 13 i sprawa C-287/00 Commission v Germany (2002) ECR I-5811, paragraf 43).

Transakcje ubezpieczeniowe nie obejmują wyłącznie transakcji dokonywanych przez samych ubezpieczycieli, ale zasadniczo są na tyle obszerne, że obejmują zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej przez podatnika, który sam nie jest ubezpieczycielem, ale w kontekście polisy blokowej dostarcza swoim klientom taką ochronę, korzystając z wpływów od ubezpieczyciela, który przyjmuje na siebie ryzyko objęte w ubezpieczeniu (sprawy: Card Protection Plan, paragraf 22 i Skandia, paragraf 38). Jednak w sprawie Skandia Trybunał podtrzymał stanowisko, że zgodnie z definicją transakcji ubezpieczeniowych zawartą w niniejszym wyroku okazuje się, że tożsamość osoby, której świadczy się usługę, jest istotna w rozumieniu definicji rodzaju usług objętych artykułem 13B (a) Szóstej Dyrektywy i że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczeniowej i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

Zauważyć należy, że "czynność ubezpieczeniowa", w każdym wypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między ubezpieczycielem, który na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług może korzystać ze zwolnienia z tego podatku, a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym. Natomiast z opisu sprawy wynika, iż między Panem a klientami nie zaistnieje żaden stosunek prawny ubezpieczenia.

Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek strony umowy dotyczącej produktu finansowego. Usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego to usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma zatem na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności, które umożliwiłyby zawarcie przez obie strony umowy, przy czym pośrednik nie realizuje w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić należy, że w przedstawionym stanie faktycznym głównym celem świadczonych przez Pana usług jest pozyskanie klienta na rzecz spółki (agenta ubezpieczeniowego), w celu zawarcia umowy z klientem w zakresie ochrony ubezpieczeniowej, którą zawiera spółka.

Uwzględniając powyższe, wskazane we wniosku usługi korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, jako usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.