ITPP2/443-996/09/PS - Opodatkowanie czynności wyznaczenia nowego terminu zagospodarowania nieruchomości.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony przedstawione we wniosku z dnia 17 listopada 2009 r. (data wpływu 23 listopada 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wyznaczenia nowego terminu zagospodarowania nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 23 listopada 2009 r. złożono wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wyznaczenia nowego terminu zagospodarowania nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Gmina Miasto oddała w użytkowanie wieczyste działkę budowlaną pod zabudowę usługową na rzecz Spółki z o. o. aktem notarialnym z dnia 9 stycznia 2006 r., z terminem zakończenia zabudowy nieruchomości w ciągu 3 lat od dnia podpisania aktu notarialnego. W trakcie tego okresu prawo użytkowania wieczystego zostało przeniesione najpierw na rzecz innej spółki, a następnie na osobę fizyczną na podstawie aktu notarialnego. Użytkownik wieczysty nie wywiązał się z postanowień umowy, gdyż nie doszło do zabudowy nieruchomości.

Zgodnie z art. 63 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w razie niedotrzymania terminów zabudowy, organ w drodze decyzji administracyjnej może ustalić dodatkowe opłaty roczne obciążające użytkownika wieczystego lub na podstawie art. 33 ww. ustawy, może rozwiązać umowę użytkowania wieczystego.

W związku z tym użytkownik wystąpił z propozycją polubownego załatwienia sprawy i zobowiązał się do zapłaty kwoty za niezabudowanie nieruchomości w ustalonym terminie oraz za ustalenie nowego terminu zagospodarowania nieruchomości. W dniu 11 września 2009 r. zawarto porozumienie między Gminą Miasto, obecnym użytkownikiem wieczystym oraz nowym inwestorem, w sprawie zmiany warunków użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości. W myśl porozumienia odstąpiono od naliczania dodatkowej opłaty rocznej, o której mowa w art. 63 ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustalono natomiast kwotę za niezabudowanie nieruchomości w wyznaczonym terminie oraz za wyznaczenie nowego terminu zagospodarowania nieruchomości. Zgodnie z porozumieniem użytkownik zobowiązał się do zapłaty na rzecz Gminy Miasto kwoty 375.000,00 zł przed podpisaniem zmiany umowy o oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste oraz kwoty 375.000,00 zł płatnej w terminie do dnia 20 grudnia 2010 r. z tytułu wyznaczenia nowego terminu zabudowy nieruchomości. W ślad za porozumieniem został podpisany akt notarialny. Zdaniem Wnioskodawcy ww. kwota jest pewnego rodzaju wynagrodzeniem, opłatą dodatkową (karą, odszkodowaniem) za niewywiązanie się z warunków umowy oraz za wyznaczenie nowego terminu zabudowy nieruchomości. Nazewnictwo zawarte w akcie notarialnym wprost nie mówi, iż jest to "kara", tylko występuje pod nazwą "kwota do zapłaty", choć stanowi to dla użytkownika wieczystego karę za niewywiązanie się z warunków umowy. Za czynność, o której mowa powyżej wystawiona została faktura bez naliczania podatku od towarów i usług, jednak następnie fakturę skorygowano naliczając 22% podatek należny.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy dla takiego rodzaju świadczenia opisanego w stanie faktycznym słusznie został naliczony podatek od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, z uwagi na przepis art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, przedmiotowa kara, nie może być uznana za dostawę towarów, gdyż definicja dostawy określona w art. 5 nie obejmuje pieniędzy. Wpłacona kwota nie stanowi też wynagrodzenia za usługę, o której mowa w art. 8 ust. 1 ww. ustawy. Usługą jest każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania, jednakże po spełnieniu określonych warunków. Do tych warunków należy odpłatność świadczenia i istnienie związku pomiędzy świadczona usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym.

Wpłacona kwota nie stanowi zapłaty za towar lub usługę, lecz rekompensatę (odszkodowanie) za poniesione przez stronę umowy straty z tytułu niedotrzymania warunków przez drugą stronę, nie podlega zatem opodatkowaniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 cyt. ustawy. W myśl art. 7 ust. 1 pkt 6, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste. W myśl art. 2 pkt 6 cyt. ustawy, przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Kwestie dotyczące prawa wieczystego użytkowania uregulowane zostały w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Z regulacji zawartych w tej ustawie wynika, iż użytkowanie wieczyste stanowi wprawdzie prawo do rzeczy cudzej, ale daje użytkownikowi wieczystemu uprawnienia do dysponowania rzeczą w sposób zbliżony do właściciela. W świetle art. 233 ww. ustawy, użytkownik wieczysty (osoba fizyczna lub prawna) może w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w użytkowanie wieczyste korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać. Z następnych przepisów Kodeksu cywilnego (art. 234, 235 i 237) wynikają kolejne uprawnienia użytkownika wieczystego ukształtowane na wzór uprawnień właściciela. W wyniku ustanowienia prawa wieczystego użytkowania dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala mu rozporządzać tym gruntem jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki, jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak również w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot.

Należy zauważyć, iż dostawa towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra. W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem (tj. nad towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług) na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala mu rozporządzać nim jak właściciel.

Stosownie do art. 72 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.) opłaty z tytułu użytkowania wieczystego ustala się według stawki procentowej od ceny nieruchomości gruntowej określonej zgodnie z art. 67.

Zgodnie z art. 33 ust. 1 ww. ustawy, użytkowanie wieczyste wygasa z upływem okresu ustalonego w umowie albo przez rozwiązanie umowy przed upływem tego okresu. Ustęp 3 cyt. artykułu stanowi, że właściwy organ może żądać rozwiązania umowy użytkowania wieczystego przed upływem ustalonego okresu stosownie do art. 240 Kodeksu cywilnego, jeżeli użytkownik wieczysty korzysta z tej nieruchomości w sposób sprzeczny z ustalonym w umowie, a w szczególności, jeżeli nie zabudował jej w ustalonym terminie.

W umowie o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste - w myśl art. 62 ust. 1 tej ustawy - musi być ustalony sposób i termin jego zagospodarowania, w tym termin zabudowy, zgodnie z celem, na który grunt został oddany w użytkowanie wieczyste. Jeśli sposób zagospodarowania polega na zabudowie, musi być w umowie ustalony termin rozpoczęcia lub termin zakończenia zabudowy - ust. 2 ww. artykułu. Możliwe jest jednak przedłużenie tych terminów. Stosownie do brzmienia ust. 4 cyt. artykułu, termin, o którym mowa w ust. 1, może być przedłużony na wniosek użytkownika wieczystego, jeżeli nie mógł być dotrzymany z przyczyn niezależnych od użytkownika.

W razie niedotrzymania tych terminów art. 63 ww. ustawy upoważnia do ustalenia dodatkowych opłat rocznych obciążających użytkownika wieczystego niezależnie od zwykłej opłaty rocznej.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że użytkownik wieczysty nieruchomości nie wywiązał się z ustalonych warunków umowy, gdyż w wyznaczonym terminie nie dokonał jej zagospodarowania.

Następnie użytkownik wieczysty wystąpił z wnioskiem polubownego załatwienia sprawy. Gmina Miasto odstąpiła od naliczania dodatkowych opłat rocznych za nieterminowe zagospodarowanie nieruchomości, wyznaczając dodatkowy termin zagospodarowania, za co otrzymała wynagrodzenie zwane w akcie notarialnym "kwotą do zapłaty".

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że skoro ustanowienie użytkowania wieczystego jest na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług dostawą towarów, zatem wszelkie opłaty związane z ustanowieniem użytkowania wieczystego, w tym również opłaty należne z tyt. niedotrzymania terminu zagospodarowania nieruchomości oraz wyznaczenia nowego terminu zagospodarowania nieruchomości podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako kwoty należne z tytułu dostawy towarów.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70 - 561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.