ITPP2/443-1555/12/AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 17 grudnia 2012 r. (data wpływu 24 grudnia 2012 r.), uzupełnionym w dniu 18 marca 2013 r. (data wpływu), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości odzyskania podatku naliczonego w związku z realizacją projektów oraz uznania czynności wykonywanych w ramach ww. projektów na rzecz członków Stowarzyszenia za niepodlegające opodatkowaniu - jest prawidłowe.

W dniu 24 grudnia 2012 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniu 18 marca 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości odzyskania podatku naliczonego w związku z realizacją projektów oraz uznania czynności wykonywanych w ramach ww. projektów na rzecz członków Stowarzyszenia za niepodlegające opodatkowaniu.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu, został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Stowarzyszenie zostało założone przez osoby fizyczne, które jako założyciele są członkami zwyczajnymi. Członkami wspierającymi są osoby fizyczne desygnowane przez podmioty gospodarcze prowadzące działalność gospodarczą na terenie kraju. Jeżeli członkiem wspierającym jest osoba prawna, zgodnie z § 9 ust. 3 statutu, działalność w Stowarzyszeniu prowadzona jest za pośrednictwem pełnomocnika.

W świetle § 11 statutu, celem działania Stowarzyszenia jest w szczególności:

* promocja integracji europejskiej, rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami oraz promocja i organizacja wolontariatu,

* prowadzenie edukacji na rzecz znajomości norm prawnych, technicznych oraz funduszy UE, szczególnie w odniesieniu do małych i średnich przedsiębiorstw oraz jednostek samorządu terytorialnego,

* prowadzenie doradztwa i consultingu w kwestiach pozyskiwania i wykorzystania środków unijnych i instrumentów finansowych, doradztwa prawno-ekonomicznego, analiz rynku, konkurencji i ryzyka biznesowego,

* upowszechnianie informacji i promocja funduszy strukturalnych oraz koordynacja i monitoring procesu ich wdrażania,

* wspomaganie rozwoju gospodarczego i umacnianie przedsiębiorczości oraz wymiana doświadczeń w tym zakresie,

* wzmacnianie i promowanie rozwoju zasobów ludzkich poprzez min. szkolenia, badania, analizy, programy stypendialne, transfery wiedzy,

* tworzenie warunków dla rozwoju działalności gospodarczej, m.in. inkubatorów technologicznych i przedsiębiorczości, parków naukowo-technologicznych i innych form wsparcia mikro, średnich przedsiębiorstw,

* udzielanie pomocy swoim członkom i sympatykom,

* promowanie nowoczesnych rozwiązań w sferze organizacji i funkcjonowania biznesu,

* współdziałanie z innymi organizacjami i stowarzyszeniami o zbliżonym profilu działania, krajowym i zagranicznymi oraz nawiązywanie kontaktów z zagranicznymi podmiotami gospodarczymi w ramach współpracy międzynarodowej i transgranicznej,

* występowanie do odpowiednich organów państwowych i samorządowych w sprawach będących w zainteresowaniu Stowarzyszenia,

* organizacja szkoleń, konferencji, wymian krajowych i międzynarodowych targów, kampanii reklamowych,

* wsparcie uprawnionych beneficjentów w aplikowaniu o krajowe i międzynarodowe źródła finansowania przedsięwzięć,

* prowadzenie działalności wydawniczej, wydawanie m.in. poradników i pism branżowych,

* organizacja i udział w targach, misjach handlowych, konferencjach, konkursach itd.,

* powołanie regionalnej agencji rozwoju lokalnego,

* podejmowanie działań na rzecz rozwoju gospodarczego,

* realizacja przedsięwzięć na rzecz przedsiębiorców oraz na rzecz współpracy przedsiębiorców z podmiotami działającymi na rzecz rozwoju gospodarczego oraz podmiotami działającymi na rzecz innowacyjności, a także z jednostkami naukowymi,

* wspieranie powiązań klastrowych, popularyzujących ideę klasteringu oraz powiązań kooperacyjnych,

* wspieranie i promowanie sfery nauki i przedsiębiorstw,

* podejmowanie działań mających na celu zwiększenie transferu wiedzy o wzmocnienie powiązań sfery B+R (Badania i Rozwój) z przedsiębiorstwami, służącymi rozwojowi gospodarczemu i regionów.

Stowarzyszenie, zgodnie z § 6 statutu, realizuje swoje cele poprzez m.in:

* współpracę z podmiotami działającymi na rzecz integracji europejskiej, budowy społeczeństwa obywatelskiego, walki z bezrobociem (...),

* prowadzenie biura doradztwa biznesowego i działalności informacyjno-szkoleniowej we wszystkich dostępnych formach.

* opracowywanie projektów, rozwiązań, opinii i stanowisk Stowarzyszenia w sprawach stanowiących przedmiot jego zainteresowania,

* praktyczną wymianę doświadczeń z innymi podmiotami prowadzącymi działalność o podobnym charakterze, prowadzenie odpowiednich baz danych, niezbędnych do prowadzenia działalności statutowej, stosownie do obowiązujących przepisów,

* inicjowanie innych form działalności służącej celom statutowym.

W ramach realizacji zadań statutowych Stowarzyszenie uzyskało dofinansowanie na podstawie umowy zawartej z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości o dofinansowanie trzech projektów pn. "..." (umowa realizowana od 1 stycznia 2010 r.), "..." (umowa realizowana od 1 kwietnia 2012 r.) oraz "....." (umowa planowana do realizacji od 1 lipca 2012 r.).

Przedmiotem projektów jest w szczególności realizacja następujących działań:

* organizacja i funkcjonowanie biura klastra - pełniącego funkcję ośrodka działań; ponoszone wydatki dotyczą kosztów osobowych związanych z zatrudnieniem kierownika i pracownika merytorycznego oraz kosztów eksploatacyjnych (czynsz, koszty telekomunikacyjne, materiały biurowe, inne usługi),

* opracowanie dokumentów operacyjnych dla rozwoju klastra (w tym strategii rozwoju, marketingu i monitoringu),

* przygotowanie badań analitycznych, wykonanie analiz i ekspertyz, wdrożenie i certyfikacja systemów zarządzania jakością,

* tworzenie i obsługa portalu oraz baz danych na potrzeby rozwoju i promocji klastra,

* opracowywanie, wykonanie i dystrybucja materiałów promocyjnych i informacyjnych dotyczących klastra i rozwoju idei klasteringu w Polsce Wschodniej poprzez wydawnictwa, broszury informacyjne i inne materiały reklamowe,

* organizacja i udział w misjach handlowych, konferencjach i seminariach promujących potencjał klastra, stymulujących rozwój powiązań między klastrowych, popularyzujących ideę klasteringu w Polsce Wschodniej,

* zarządzanie projektem obejmujące koszty funkcjonowania biura projektu oraz obsługę księgową i prawną.

W ramach realizacji projektów Stowarzyszenie nie osiąga żadnych przychodów i nie planuje ich osiągnięcia w przyszłości (z uwagi na istotę projektu, jak też ograniczenia wprowadzone przez instytucję finansującą). Nie jest planowana też w tym zakresie żadna inna odpłatna działalność, wobec powyższego nie są i nie będą wykonywane w tym zakresie czynności opodatkowane. Wydatki ponoszone w związku z realizacją projektu służą wyłącznie pokryciu ponoszonych kosztów i związane są z realizacją celów projektu, co potwierdza, że nie wiążą się bezpośrednio ze sprzedażą opodatkowaną. Realizacja przedmiotowego projektu zgodna jest z działalnością statutową Stowarzyszenia, a wszelkie wydatki ponoszone w ramach projektu odpowiadają postanowieniom umowy o dofinansowanie zawartej z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości. Podejmowane w związku z tym działania mieszczą się w działalności statutowej Stowarzyszenia. Finansowanie projektu opiera się w 10% o środki własne Stowarzyszenia, a w 90% na dofinansowaniu z Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej. Warunkiem uznania wydatków za kwalifikowane w ramach projektu (zgodnie z § 12 ust. 14 umowy dotyczącej projektu "....", analogicznie § 12 ust. 17 umowy projektów "...." i "..."), jest poniesienie ich przez beneficjenta lub partnera, zgodnie z postanowieniami umowy oraz wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego.... w zakresie kwalifikowania wydatków, czyli od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. Wydatki niekwalifikowane w ramach przedsięwzięcia Stowarzyszenie zobowiązało się pokryć ze środków własnych.

Stowarzyszenie jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Poza Rejestrem Stowarzyszeń, Innych Organizacji Społecznych I Zawodowych, Fundacji oraz Samodzielnych Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej jest również wpisane do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Wobec powyższego oprócz działalności statutowej prowadzona jest działalność gospodarcza. Dotyczy to głównie usług związanych z organizacją szkoleń i konferencji oraz spotkań i doradztwa na potrzeby podmiotów gospodarczych.

Podstawowa działalność Stowarzyszenia, polegająca głównie na realizacji projektów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, sprowadza się do świadczenia usług na rzecz beneficjentów ostatecznych, czyli jak w tym przypadku podmiotów zrzeszonych w ramach klastra. Wobec braku bezpośredniego przekazania towarów i świadczenia usług dla przedsiębiorców zrzeszonych w klastrze wystawiane są zaświadczenia o uzyskanej pomocy de minimis. Środki unijne przeznaczone są wyłącznie na pokrycie kosztów działalności klastra i nie stanowią dopłaty do ceny towarów i usług będących przedmiotem działalności podmiotów w ramach klastra.

W ramach realizacji projektów w zakresie działalności i rozwoju klastrów, Stowarzyszenie realizuje zadania na rzecz podmiotów zrzeszonych w ramach poszczególnych klastrów branżowych. Poszczególni członkowie nie otrzymują bezpośrednio żadnych świadczeń, bowiem przedsięwzięcie dotyczy promowania idei klasterigu, nie zaś członków. Tym celom służą działania w zakresie:

* opracowanie dokumentów operacyjnych dla rozwoju klastra (w tym strategii rozwoju, marketingu i monitoringu),

* przygotowanie badań analitycznych, wykonanie analiz i ekspertyz, wdrożenie i certyfikacja systemów zarządzania jakością,

* tworzenie i obsługa portalu oraz baz danych na potrzeby rozwoju i promocji klastra,

* opracowywanie, wykonanie i dystrybucja materiałów promocyjnych i informacyjnych dotyczących klastrów i rozwoju idei klasteringu w Polsce Wschodniej poprzez wydawnictwa, broszury informacyjne i inne materiały reklamowe,

* organizacja i udział w misjach handlowych, konferencjach i seminariach promujących potencjał klastra, stymulujących rozwój powiązań międzyklastrowych, popularyzujących ideę klasteringu w Polsce Wschodniej.

Stowarzyszenie bezpośrednio nie przekazuje też żadnych towarów, ani nie świadczy usług na rzecz członków. Strona internetowa i wydawnictwa realizowane w ramach działalności klastra promują wyłącznie jego działalność. Zamieszone są tam loga i informacje o wszystkich zrzeszonych przedsiębiorcach. Tworzone wydawnictwa oraz prowadzone kampanie informacyjne mają na celu wyłącznie promowanie i rozwijanie działalności klastra.

Stowarzyszenie w zakresie realizowanych projektów nie dokonuje odpłatnej dostawy towarów, ani odpłatnego świadczenia usług. Wobec powyższego, od wydatków ponoszonych w ramach umowy o dofinansowanie nie odlicza podatku naliczonego wykazanego w fakturach związanych z realizacją projektu. Powyższe wynika z możliwości wyodrębnienia wydatków związanych z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (wydatkami w ramach projektów projektów), a zatem w stosunku do których nie przysługuje prawo obniżenia kwoty podatku naliczonego. Realizując zadania w ramach projektu dokonuje nieodpłatnych świadczeń na rzecz tych podmiotów. Nie jest prowadzona w tym zakresie żadna inna odpłatna działalność, a jedynie podejmowana jest działalność statutowa polegająca na nieodpłatnym świadczeniu usług na rzecz tzw. beneficjentów ostatecznych. Jedyne przychody osiągane przez Stowarzyszenie w ramach działalności klastra dotyczą składek członkowskich oraz dofinansowania w zakresie realizacji projektów pomocowych. W ramach działalności klastrów członkowie dokonują wpłat składek członkowskich przeznaczonych na realizację celów ogólnych i szczegółowych klastra, a tym samym stanowią w części "wkład własny" Stowarzyszenia w realizację projektu (tekst jedn.: 10%).

Zgodnie z zasadami przyznawania dofinansowania, stosownie do art. 7 ust. 1 lit. D Rozporządzenia 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Regionalnego i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 17831999, podatek naliczony ponoszony przez Beneficjenta jest uznawany za koszt kwalifikowany (tzn. jest pokrywany ze środków dotacji), o ile ma możliwość jego odzyskania. W związku z tym Stowarzyszenie składając wniosek dofinansowanie w budżecie projektu ujęło wszystkie kwoty w wysokościach brutto (łącznie z podatkiem od towarów i usług), zakładając iż w toku ich wydatkowania jako beneficjent nie będzie się ubiegał w jakiejkolwiek formie przewidzianej ustawą o zwrot podatku naliczonego (pomniejszenie podatku należnego, zwrot na rachunek bankowy).

Składki członkowskie mogą być wnoszone zarówno przez członków zwyczajnych, jak i wspierających, członkowie nie dokonują "wpłat tytułem innych form wsparcia (darowizny, spadki, zapisy itp.)". Stowarzyszenie nie jest w stanie wyodrębnić zakupów dokonywanych w ramach przedmiotowych projektów wykorzystywanych na rzecz członków. Jest ono zobowiązane zapewnić wszystkim podmiotom uczestniczącym w projektach równy, bezpłatny dostęp do usług, materiałów, wartości niematerialnych i prawnych oraz środków trwałych nabytych lub wytworzonych przez podmioty otrzymujące wsparcie. Poszczególni członkowie nie otrzymują bezpośrednio żadnych świadczeń, bowiem przedsięwzięcie dotyczy promowania idei klasterigu, nie zaś poszczególnych jej członków.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

* Czy Stowarzyszenie w ramach realizacji projektów wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i czy w związku z tym przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturach związanych z realizacją projektów.

* Czy w przypadku, gdy Stowarzyszenie realizując cele statutowe, w tym w ramach realizacji projektów, dokona nieodpłatnego świadczenia usług na rzecz członków (osób fizycznych nieprowadzących działalności) lub członków wspierających (przedsiębiorców), to świadczenia takie należy uznać za niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

* Czy Stowarzyszenie ma prawo do odzyskania podatku od towarów i usług w ramach realizowanych projektów.

Zdaniem Wnioskodawcy, w ramach realizowanych projektów nie jest dokonywana odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, a także żadna inna czynność wykazana w art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Wydatki ponoszone w ramach projektu nie mają związku z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług. W ocenie Stowarzyszenia, nie ma możliwości odzyskania zapłaconego podatku od towarów i usług w zakresie realizacji przedmiotowych projektów, wobec czego poniesiony koszt z tytułu podatku od towarów i usług powinien być w całości uznany za kwalifikowany.

Stowarzyszenie wskazało, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przepis art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że przez świadczenie usług, a którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej mniemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej, jak też zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji oraz świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Stowarzyszenie zauważyło, iż warunkiem opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest odpłatny charakter świadczenia. Wyjątkiem są czynności zrównane z odpłatnymi świadczeniami, o których mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. W tym przypadku odpłatność oznacza, że usługi są wykonywane za wynagrodzeniem, a pomiędzy zapłatą a wykonanym świadczeniem powinien zachodzić bezpośredni związek (otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia).

Ponownie wskazało, że w ramach działalności projektowej nie dokonuje dostawy towarów, przez które rozumie się przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, ani nie są świadczone usługi, przez które rozumie się istnienie bezpośredniego konsumenta, odbiorcy świadczenia odnoszącego z tej usługi potencjalną korzyść.

Stowarzyszenie zaznaczyło, że fakt dokonania rejestracji dla potrzeb podatku od towarów i usług w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej nie dowodzi, że ma możliwość odzyskiwania zapłaconego podatku w ramach projektów. Z uwagi na istniejące, transakcje opodatkowane podatkiem od towarów i usług w ramach działalności, Stowarzyszenie ma prawo do odliczenia podatku naliczonego, ale wyłącznie od wyodrębnionej działalności gospodarczej związanej ze sprzedażą świadczonych usług pozaprojektowych. Zakup, w ramach którego Stowarzyszenie, jako beneficjent, opłaciło podatek od towarów i usług ma bezpośredni związek z realizacją projektu, a wiec czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu. Wszelkie działania związane z realizacją celów statutowych, a w szczególności realizacją przedmiotowych projektów pozwalają na precyzyjne wyodrębnienie wydatków związanych z dostawami towarów i usług, w związku z którymi przysługuje prawo obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności w związku z którymi takie prawo nie przysługuje. Z uwagi na brak generowania jakiegokolwiek przychodu w ramach projektów nie ma zasadności ustalania proporcji, zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, w jakiej podatek naliczony może być odliczony.

Stowarzyszanie nadmieniło, iż zgodnie z umową zawartą z instytucją finansującą, nie może osiągnąć żadnych przychodów. Nie tworzy też żadnego produktu, ani usługi, które mogą być odpłatnie przekazywane Jego członkom. W myśl postanowień umowy, podatek naliczony wykazany na fakturach dokumentujących zakup towarów i usług związanych z realizacją projektu jest kosztem kwalifikowanym, odliczenie podatku stanowiłoby naruszenie umowy i obowiązujących w Polsce przepisów prawa. Stowarzyszenie stwierdziło, że składki członkowskie wpłacane przez członków nie stanowią odpłatności za wykonane świadczenia, bowiem brak jest związku pomiędzy wykonywanym świadczeniem, a wniesioną składką członkowską (co potwierdził ETS w orzeczeniu z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93; jest to zgodne z przepisami Szóstej Dyrektywy). Wskazało, że z uwagi na brak możliwości przypisania wniesionej składki do konkretnego świadczenia, należy przyjąć, iż nie są to świadczenia wzajemne i ekwiwalentne. Nie stanowią zapłaty lub przedpłaty za skonkretyzowane usługi świadczone na rzecz członków. Stanowią jedynie częściowe pokrycie wkładu własnego Stowarzyszenia w ramach realizacji projektu. Stowarzyszenie podkreśliło, iż zapłata składki związana z przynależnością do Stowarzyszenia umożliwia realizację celów statutowych i nie rodzi po Jego stronie jakiegokolwiek zobowiązania do dokonywania określonych świadczeń na rzecz konkretnego podmiotu wnoszącego składką. Członek Stowarzyszenia może, tak jak inni członkowie, uzyskać określone korzyści, mające charakter wyłącznie pośredni, wynikające z przynależności do tego Stowarzyszenia. Źródłem korzyści jest m.in. promocja działalności klastra, nie zaś konkretnych firm. Używanie elementów identyfikacyjnych podmiotów, takich jak logo zrzeszonych przedsiębiorstw, wynika z istoty działania klastra, a nie konkretnej branży czy produktu. W ocenie Stowarzyszenia, przedmiotowe projekty, nie będą generowały przychodów oraz nie będą służyły sprzedaży opodatkowanej. Składki członkowskie nie będą stanowiły przychodu dotyczącego odpłatnej (opodatkowanej) działalności. Należy przy tym wskazać, iż przedsięwzięcia realizowane w ramach przedmiotu umowy o dofinansowanie wykorzystywane są wyłącznie do działalności nieopodatkowanej. Z uwagi brak możliwości generowania przychodów w ramach projektu, nie istnieją przesłanki do stosowania art. 90 ust. 1, 2 i 3 ustawy, które stanowią, że w przypadku jeśli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami w zakresie których prawo do odliczeń przysługuje, jak również w przypadku braku takiej możliwości, podatnik może rozliczyć podatek naliczony wg struktury sprzedaży, tj. proporcji określonej przez udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego w całkowitym obrocie. Stosowanie proporcjonalnego rozliczania podatku naliczonego, z użyciem obliczonego wskaźnika dotyczy tylko zakupów, w stosunku do których nie można określić wprost związku z czynnościami dającymi prawo do odliczenia (odliczenie pełne) lub też czynnościami nie dającymi takiego prawa (całkowity brak odliczenia).

Stowarzyszenie stwierdziło, że z tytułu realizacji projektów współfinansowanych ze środków unijnych nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego na zasadach wynikających ze znowelizowanej ustawy o podatku od towarów i usług, w związku z nabywaniem towarów i usług niezwiązanych z czynnościami opodatkowanymi. Nie przysługuje też prawo do otrzymania zwrotu podatku poniesionego w związku z realizacją projektów, a otrzymane środki nie są środkami o których mowa w § 8 ust. 3 i 4 rozporządzenia wykonawczego do ustawy o podatku od towarów i usług. Dodało, że powyższe stanowisko zostało potwierdzone przez Ministra Finansów w interpretacji indywidualnej z dnia 16 listopada 2010 r. ITPP2/443-907/10/AD.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Artykuł 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

W powyższym przepisie przyjęto generalną zasadę, zgodnie z którą usługami są wszelkie odpłatne świadczenia, niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja "świadczenia usług" ma charakter dopełniający definicję "dostawy towarów" i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji jest uznawane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy. Dana czynność podlega opodatkowaniu wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Mając powyższe na uwadze, aby ustalić zasady opodatkowania danej czynności dokonywanej w zamian za opłatę, niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy czynności te skutkują uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wypłacającego.

Zgodnie z postanowieniami art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W świetle zapisów ust. 2 pkt 1 lit. a ww. artykułu, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług, z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4.

Z cytowanego wyżej przepisu art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, a towary i usługi, przy nabyciu których podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto w rozdziale 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 247) przewidziano przypadki, w których kwota podatku naliczonego może być zwrócona jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług finansowanego ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej, oraz warunki i tryb dokonywania tego zwrotu. Natomiast przepisy rozdziału 5 powołanego rozporządzenia określają katalog środków, które stanowią ww. środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej (§ 8 ust. 3 i 4). Uzyskanie pomocy finansowej pochodzącej ze źródeł, o których mowa w tych przepisach daje prawo do ubiegania się o zwrot podatku w oparciu o przepisy zawarte w rozdziale 9 tego rozporządzenia.

Z treści złożonego wniosku wynika, że Stowarzyszenie, będące czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, zostało założone przez osoby fizyczne, które jako założyciele są członkami zwyczajnymi. Członkami wspierającymi są osoby fizyczne desygnowane przez podmioty gospodarcze prowadzące działalność gospodarczą na terenie kraju.

Stowarzyszenie oprócz działalności statutowej prowadzi działalność gospodarczą, głównie w zakresie usług związanych z organizacją szkoleń i konferencji oraz spotkań i doradztwa na potrzeby podmiotów gospodarczych. W ramach realizacji zadań statutowych uzyskało dofinansowanie do trzech projektów. Z tytułu realizacji projektów Stowarzyszenie nie osiąga żadnych przychodów i nie planuje ich osiągnięcia w przyszłości. Nie jest planowana w tym zakresie żadna inna odpłatna działalność. Stowarzyszenie realizuje zadania na rzecz podmiotów zrzeszonych w ramach poszczególnych klastrów branżowych. Poszczególni członkowie nie otrzymują bezpośrednio żadnych świadczeń, bowiem przedsięwzięcie dotyczy promowania idei klasterigu, nie zaś członków. Tym celom służą działania w zakresie:

* opracowanie dokumentów operacyjnych dla rozwoju klastra (w tym strategii rozwoju, marketingu i monitoringu),

* przygotowanie badań analitycznych, wykonanie analiz i ekspertyz, wdrożenie i certyfikacja systemów zarządzania jakością,

* tworzenie i obsługa portalu oraz baz danych na potrzeby rozwoju i promocji klastra,

* opracowywanie, wykonanie i dystrybucja materiałów promocyjnych i informacyjnych dotyczących klastrów i rozwoju idei klasteringu w Polsce Wschodniej poprzez wydawnictwa, broszury informacyjne i inne materiały reklamowe,

* organizacja i udział w misjach handlowych, konferencjach i seminariach promujących potencjał klastra, stymulujących rozwój powiązań międzyklastrowych, popularyzujących ideę klasteringu w Polsce Wschodniej.

Stowarzyszenie bezpośrednio nie przekazuje żadnych towarów, ani nie świadczy usług na rzecz członków. Strona internetowa i wydawnictwa realizowane w ramach działalności klastra promują wyłącznie jego działalność. Zamieszone są tam loga i informacje o wszystkich zrzeszonych przedsiębiorcach. Tworzone wydawnictwa oraz prowadzone kampanie informacyjne mają na celu wyłącznie promowanie i rozwijanie działalności klastra.

Jedyne przychody osiągane przez Stowarzyszenie w ramach działalności klastra dotyczą składek członkowskich oraz dofinansowania w zakresie realizacji projektów pomocowych. Składki członkowskie mogą być wnoszone zarówno przez członków zwyczajnych, jak i wspierających. Członkowie nie dokonują "wpłat tytułem innych form wsparcia (darowizny, spadki, zapisy itp.)". Stowarzyszenie nie jest w stanie wyodrębnić zakupów dokonywanych w ramach przedmiotowych projektów wykorzystywanych na rzecz członków.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz brzmienie powołanych przepisów prawa należy stwierdzić, że skoro - jak wskazano we wniosku - w ramach przedmiotowych projektów Stowarzyszenie nie dokonuje żadnych świadczeń (dostaw towarów czy świadczenia usług) na rzecz swoich członków, to realizowane przez nie działania nie stanowią żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji Stowarzyszeniu nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących nabycia towarów i usług w ramach realizowanych projektów z uwagi na brak związku tych wydatków z czynnościami opodatkowanymi. Wnioskodawcy nie przysługuje również prawo otrzymania zwrotu tego podatku, gdyż dofinansowanie, o którym mowa we wniosku, nie stanowi środków wskazanych w § 8 ust. 3 i 4 powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.