ITPP2/443-1435a/11/MD - Możliwość zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności stanowiących elementy usługi udzielania pożyczek pod zastaw na rzeczach ruchomych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 30 września 2011 r. (data wpływu 11 października 2011 r.), uzupełnionym w dniu 27 grudnia 2011 r. (data wpływu), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku czynności stanowiących elementy usługi udzielania pożyczek pod zastaw na rzeczach ruchomych - jest prawidłowe.

W dniu 11 października 2011 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniu 27 grudnia 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku czynności stanowiących elementy usługi udzielania pożyczek pod zastaw na rzeczach ruchomych.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu, zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Zamierza Pan rozszerzyć swoją działalność o lombard, tj. udzielanie pożyczek pod zastaw. Będzie Pan stosował "umowę pożyczki z przechowaniem zastawu". Na wysokość opłat składają się: opłata manipulacyjna, odsetki ustawowe oraz opłata za przechowanie rzeczy oddanej pod zastaw. Gdy klient nie odbierze zastawionej rzeczy, będzie Pan wystawiał ten towar do sprzedaży w celu zaspokojenia wierzytelności z uzyskanej kwoty (w umowie będzie ustalone przewłaszczenie przedmiotu zastawu na rzecz lombardu).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wszystkie elementy składające się na prowizję, tj. opłata manipulacyjna, maksymalne odsetki ustawowe oraz opłata za przechowanie są zwolnione od podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, wszystkie elementy składające się na prowizję, tj. opłata manipulacyjna, maksymalne odsetki ustawowe oraz opłata za przechowanie - jako całość prowizji za udzielony kredyt korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz art. 13 ust. 13 w zw. z art. art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j.Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054)) - zwanej dalej ustawą - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez świadczenie usług - w myśl art. 8 ust. 1 ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Stawka podatku, zgodnie z przepisem art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Stosownie do treści art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, zastosowanie obniżonej stawki podatku lub zwolnienia od podatku możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ww. ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

I tak, na podstawie obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r. art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Według art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Zgodnie z dyspozycją ust. 14 ww. artykułu, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Ponadto należy wskazać, iż według ust. 15 tego artykułu, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Powyższe regulacje stanowią implementację do krajowego porządku prawnego zapisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347).

Zgodnie bowiem z art. 135 ust. 1 pkt b) tej Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

W tym kontekście wskazać należy - co wielokrotnie podkreślał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - że zakres zwolnień przewidzianych w Dyrektywie VAT nie może być interpretowany w sposób rozszerzający. Czynności zwolnione od VAT zgodnie z Dyrektywą VAT stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a ich ujednolicona interpretacja ma służyć unikaniu rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem "pojęcia używane do opisania zwolnień wymienionych w art. 13 szóstej dyrektywy powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda dostawa towarów i każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika" (wyrok TSUE z dnia 19 listopada 2009 r. C-461/08 w sprawie Don Bosco Onroerend Goed BV).

Jak wynika z przytoczonych przepisów, w wyłączeniach ze zwolnienia nie wymieniono działalności lombardów, tak jak to miało miejsce w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. Zatem od 1 stycznia 2011 r. usługi udzielania pożyczek pieniężnych świadczone przez lombardy zwolnione są od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy. Ze zwolnienia korzystają również usługi pomocnicze stanowiące element usługi lombardowej, które same stanowią odrębną całość, pod warunkiem, że są niezbędne do świadczenia usługi udzielenia pożyczki.

Obecnie w polskim systemie prawnym brak przepisów szczególnych regulujących funkcjonowanie zakładów zastawniczych, czyli lombardów.

Jednak należy wskazać, że jednym z dwu podstawowych elementów umowy lombardowej jest pożyczka. Dochodzi bowiem do przeniesienia na pożyczkobiorcę własności określonej ilości pieniędzy oraz zobowiązania się pożyczkobiorcy do zwrotu tej samej ilości pieniędzy wraz z odsetkami. Zatem w umowach tych zawarte są przedmiotowo istotne składniki umowy pożyczki, przewidziane w art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Drugim elementem jest upoważnienie pożyczkodawcy do sprzedaży rzeczy ruchomych wydanych mu jako zabezpieczenie i zaspokojenie się z uzyskanej ceny. Zabezpieczeniem, które w praktyce lombardów występuje najczęściej, jest umowa powiernicza, tzw. przewłaszczenie na zabezpieczenie, które występuje w kilku wariantach. Przewłaszczenie zawsze jednak polega na przeniesieniu własności rzeczy na wierzyciela, który - w razie spłacenia pożyczki przez dłużnika - jest zobowiązany do powrotnego przeniesienia nań własności. W braku spłaty, wierzyciel (tj. właściciel lombardu) może rzecz sprzedać i zaspokoić się z ceny, albo zamiast zapłaty zachować rzecz dla siebie. Tego rodzaju zabezpieczenie, choć nie regulowane w przepisach funkcjonuje w praktyce, i - przynajmniej w odniesieniu do rzeczy ruchomych - jest akceptowane przez orzecznictwo Sądu Najwyższego oraz doktrynę (por. uchwałę Izby Cywilnej SN z 10 maja 1948 r., OSN 1948 r., nr 11, poz. 58, orzeczenie SN z 19 listopada 1992 r., OSNCP 1993, nr 3, poz. 89). Innego rodzaju zabezpieczenie przyjmowane przez lombardy, to upoważnienie prowadzącego lombard przez pożyczkobiorcę do sprzedaży rzeczy pozostawionej w lombardzie i zaspokojenie się z ceny. Ten sposób zabezpieczenia opiera się albo na konstrukcji pełnomocnictwa, gdy pożyczkodawca działa w imieniu i na rzecz pożyczkobiorcy, albo na konstrukcji umowy komisu, gdy pożyczkodawca działa w imieniu własnym, ale na rachunek pożyczkobiorcy.

Z powyższego wynika, że jednym z istotniejszych elementów umowy lombardowej jest fizyczne przekazanie przedmiotu zastawu udzielającemu pożyczki, jako faktycznej realizacji zabezpieczenia zobowiązania nałożonego na pożyczkobiorcę.

Z treści złożonego wniosku wynika, że zamierza Pan rozszerzyć swoją działalność o lombard, tj. udzielanie pożyczek pod zastaw. Będzie Pan stosował "umowę pożyczki z przechowaniem zastawu". Na wysokość opłat składają się: opłata manipulacyjna, odsetki ustawowe oraz opłata za przechowanie rzeczy oddanej pod zastaw. Gdy klient nie odbierze zastawionej rzeczy, będzie Pan wystawiał ten towar do sprzedaży w celu zaspokojenia wierzytelności z uzyskanej kwoty (w umowie będzie ustalone przewłaszczenie przedmiotu zastawu na rzecz lombardu).

Na tym tle powziął Pan wątpliwość dotyczącą zwolnienia od podatku czynności stanowiących elementy usługi udzielania pożyczek pod zastaw na rzeczach ruchomych.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe stwierdzić należy, że zabezpieczenie rzeczowe, jakie będzie Pan realizował przyjmując towar jako zabezpieczenie udzielanej pożyczki - m.in. poprzez jego przechowywanie - samo stanowi odrębną całość, a jednocześnie jest właściwe oraz niezbędne do świadczenia usługi głównej - udzielania pożyczek pieniężnych - usługi zwolnionej od podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług. A zatem koszty związane z przechowywaniem zastawionej rzeczy, stanowiące koszty zabezpieczenia umowy pożyczki są związane z czynnościami zwolnionymi od podatku na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 38 w związku z art. 43 ust. 13 ww. ustawy. Analogicznie należy przyjąć w sytuacji pobieranych przez Pan opłat manipulacyjnych. Natomiast w kwestii odsetek zaznaczyć należy, iż stanowią one należne wynagrodzenie z tytułu usługi udzielenia przez Pana pożyczki pod zastaw, która korzysta ze zwolnienia od podatku, w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 38 tej ustawy.

Reasumując, stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie usługi zabezpieczenia (przechowywania) oraz usługi związane z przygotowaniem umowy pożyczki pod zastaw wykonywane w ramach świadczonych przez Pana czynności, polegających na udzielaniu pożyczek pod zastaw, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, przewidzianego w dyspozycji art. 43 ust. 1 pkt 38 w zw. z art. 43 ust. 13 tej ustawy o podatku od towarów i usług.

Ponadto ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy korzysta przedmiotowa pożyczka, z tytułu której wynagrodzenie stanowić będą pobierane przez Pana odsetki.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.