ITPP2/443-1262/13/AD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 20 listopada 2013 r. (data wpływu 22 listopada 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług szkoleniowych - jest prawidłowe.

W dniu 22 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług szkoleniowych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Firma Pani prowadzi działalność gospodarczą w zakresie PKD (2007) 8559.B "Pozostałe formy edukacji gdzie indziej niesklasyfikowane". Nie jest jednostką objętą systemem oświaty w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku od towarów i usług. Prowadzi działania w ramach umowy z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, której przedmiotem jest zorganizowanie i przeprowadzenie szkoleń w ramach projektu PO KL współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Celem projektu jest (m.in. przekwalifikowanie zawodowe osób aktualnie nieaktywnych zawodowo) aktywizacja społeczno-zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, pomoc w wejściu lub powrocie na rynek pracy, zdobycie podstawowych umiejętności do podjęcia pracy. W ramach przedmiotu umowy zobowiązana jest Pani do zorganizowania i przeprowadzenia szkoleń kompetencyjnych i aktywizujących dla grupy osób w wieku aktywności zawodowej. Zakres programowy poszczególnych bloków szkoleniowych obejmuje: "Warsztaty aktywizacji zawodowej" - (odbudowanie zdolności i nabycie umiejętności niezbędnych do wejścia na rynek pracy poprzez nabycie umiejętności przygotowania dokumentów aplikacyjnych, przygotowania się do rozmowy kwalifikacyjnej, pozyskiwanie ofert zatrudnienia, dopasowanie swoich kwalifikacji do oczekiwań pracodawcy), "Trening komunikacji interpersonalnej" (rozpoznanie własnych zasobów ważnych w decydowaniu o sobie, wyposażenie w podstawowe umiejętności społeczne niezbędne przy zespołowym wykonaniu zadań, nabycie umiejętności komunikacji interpersonalnej, niezbędnej w pracy zawodowej), w tym "Coaching" (zbudowanie lepszej relacji z samym sobą, większa akceptacja, świadomość swoich wartości potrzeb oraz osiągnięcie pierwotnie postawionego celu zawodowego), "Poradnictwo wizażysty" (udoskonalenie sposobu prezentacji i wyglądu zewnętrznego, ogólna poprawa samopoczucia i pewności siebie oraz dostarczenie uczestnikom praktycznych wskazówek, jak podkreślić swój wygląd i kreować styl adekwatny do okoliczności związanych z rozmową kwalifikacyjną i pracą zawodową), "Kasjer, fakturzysta z obsługą kas fiskalnych".

W tym samym celu została zawarta umowa z OPS na przeprowadzenie następujących szkoleń: - "Warsztaty umiejętności społecznych" (w zakresie poznawania umiejętności osobistych psychospołecznych, zdiagnozowania obszarów problemowych, poznania swoich mocnych i słabych stron, wiary w siebie, eliminowania stereotypów związanych z płcią, radzenie sobie ze stresem, tematyka z zakresu uzależnień i budowania porozumienia bez przemocy), - "Warsztaty z doradcą zawodowym" (w zakresie określenia preferencji zawodowych, poznawania technik aktywnego poszukiwania pracy, przygotowania do rozmowy kwalifikacyjnej, sporządzania dokumentacji aplikacyjnej), "Usługi asystenta rodziny" (usługi wspierające i aktywizujące rodziny marginalizowane), "Działalność punktu konsultacyjnego" (indywidualna pomoc specjalistyczna i terapeutyczna w ramach funkcjonowania Punktu Konsultacyjnego, w tym dyżury: psychologa, pracownika socjalnego, doradcy zawodowego, terapeuty do spraw uzależnień i przemocy), "Warsztaty rozwoju osobistego" (nabycie umiejętności skutecznego komunikowania się w trudnych sytuacjach życiowych, pewności siebie, podnoszenie aspektów poczucia własnej wartości, przełamania barier utrudniających porozumiewanie się oraz wypracowanie bardziej efektywnego sposobu budowania relacji w życiu osobistym jak i zawodowym, zarządzania budżetem domowym), "Warsztaty z radcą prawnym" (w zakresie zapoznania się z elementami prawa pracy i obowiązków pracowniczych), "Terapia tańcem" (pozwalająca określić poczucie własnej wartości i kontroli nad życiem), "Artterapia" (rozwijanie kreatywności, poznawanie nowych technik plastycznych usprawniających percepcję wzrokową i wzrokowo-słuchową, usprawnienie manualne dłoni, możliwość symbolicznego wyrazu trudnych przeżyć, integracja z grupą (zajęcia m.in. dla osób niepełnosprawnych), "Kurs komputerowy" (szkolenie z zakresu podstaw obsługi komputera - dost. do poziomu beneficjentów), "Warsztaty z zakresu wizażu i stylizacji" (kreowanie stylu adekwatnego do okoliczności związanych z pracą zawodową). Wyżej wymienione umowy obejmują tylko część działań zaprogramowanych przez MOPS, OPS, w projektach.

Kolejnym etapem realizacji projektów są inne kursy specjalistyczne zawodowe. Planowane rezultaty projektów, to wzrost kompetencji społecznych i zawodowych, nabycie umiejętności i kwalifikacji niezbędnych do świadczenia pracy i podjęcia zatrudnienia, podniesienia motywacji do wejścia na otwarty rynek pracy, nabycie umiejętności liderskich. Projekt finansowany jest w całości ze środków publicznych i wykonywany w interesie publicznym. Płatności dokonywane są na podstawie wystawianych faktur. Faktury wystawiane są za zrealizowane poszczególne moduły szkolenia (które są wyodrębnione w umowach wraz z ceną), tworząc kwotę główną umowy. Uczestnicy szkoleń nie ponoszą żadnych kosztów związanych z uczestnictwem w działaniach. Wiedza zdobyta na szkoleniach (w tym: komunikacja, przedsiębiorczość, budżet domowy, kompetencje społeczne, tworzenie dokumentów - w tym aplikacyjnych, autoprezentacja, radzenie sobie ze stresem, odpowiedzialność, zaradność, asertywność i in.) ma na celu uzyskanie i uaktualnienie umiejętności - kompetencji koniecznych do podjęcia i wykonywania czynności zawodowych, które zostały sklasyfikowane zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Klasyfikacja Zawodów i Specjalności). Szkolenia prowadzone przez Pani firmę wpisują się w zakres kształcenia, podnoszenia kwalifikacji, przekwalifikowania w branżach i zawodach (w tym: kelnerzy, hostessy, pracownicy usług domowych, gospodarze budynków, osoby do towarzystwa, pracownicy usług osobistych gdzie indziej niesklasyfikowanych, sprzedawcy na targowiskach i bazarach, sprzedawcy sklepowi, pracownicy sprzedaży, opiekunowie dziecięcy, pracownicy domowej opieki osobistej), prace proste (w tym: pomoce domowe i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne, pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej nie sklasyfikowani). Prace biurowe (w tym: pracownicy obsługi biura gdzie indziej nie sklasyfikowani). Zdaniem Pani, prowadzone szkolenia są usługą, w której dominuje czynnik pomocy społecznej osobom w trudnej sytuacji na rynku pracy, mający na celu edukację tych osób i szkolenie grupowe (w niektórych przypadkach również indywidualne), przygotowujące te osoby do powrotu na rynek pracy oraz wyboru optymalnych obszarów zawodowych, jak również dalszych form kształcenia. Oferowane szkolenia są grupową formą szkolenia osób dorosłych i prowadzą do rozpoznania własnego potencjału społeczno-zawodowego, co jest niezbędne w podejmowaniu pracy zarobkowej. Interpretacja wydana przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego z dnia 31 stycznia 2012 r. sygn. DZF-IV-82252-54-IK/12 wskazująca stanowisko Instytucji Zarządzającej Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (POKL) stanowi, że wszystkie szkolenia w ramach POKL powinny stanowić usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, gdyż "Jednym z celów głównych Programu jest wzrost zatrudnienia. Stąd, generalnie przedmiot szkoleń realizowanych w ramach POKL wiąże się z kształceniem zawodowym lub przekwalifikowaniem zawodowym zdefiniowanym w przepisach prawa podatkowego. Z uwagi na powyższe, w opinii instytucji zarządzającej POKL wszystkie szkolenia w ramach POKL powinny być zwolnione z podatku od towarów i usług, o ile są finansowane w conajmniej 70% ze środków publicznych".

Z wyżej wymienionych szkoleń wnosi Pani o wydanie interpretacji w zakresie "Treningu komunikacji interpersonalnej", "Poradnictwa wizażysty", "Terapii tańcem", "Artterapii", "Usług asystenta rodziny", "Działalności punktu konsultacyjnego" i "Grupowych zajęć socjoterapeutycznych".

W związku z powyższym opisem zadano pytanie sprowadzające się do kwestii.

Czy świadczone usługi szkoleniowe, finansowane ze środków publicznych i środków pozyskanych z UE, przeprowadzane w celu odnalezienia się przez bezrobotnych na rynku pracy, podlegają zwolnieniu od VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczone usługi korzystają ze zwolnienia VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Z uwagi na fakt, że złożony wniosek dotyczy stanu faktycznego zaistniałego w 2013 r., uzasadnienia prawnego oceny przedstawionego stanowiska dokonano na podstawie przepisów obowiązujących w tym okresie.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Stawka podatku - zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy - wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Stosownie do treści art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy, zwalnia się od podatku usługi świadczone przez:

* oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

W świetle ust. 1 pkt 29 ww. artykułu, zwalnia się od podatku usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, inne niż wymienione w pkt 26:

* oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

Wskazane wyżej regulacje zawarte w art. 43 ust. 1 pkt 26 i 29 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. stanowią odzwierciedlenie prawa unijnego, gdyż w świetle art. 132 ust. 1 lit. i Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L 347 str. 1 z późn. zm.), zwolnione jest kształcenie dzieci lub młodzieży, kształcenie powszechne lub wyższe, kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie, łącznie ze świadczeniem usług i dostawą towarów ściśle z taką działalnością związanych, prowadzone przez odpowiednie podmioty prawa publicznego lub inne instytucje działające w tej dziedzinie, których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie.

Cytowany przepis umiejscowiony został w rozdziale 2 tego aktu, zatytułowanym "Zwolnienia dotyczące określonych czynności wykonywanych w interesie publicznym", co oznacza, że usługi szkoleniowe na gruncie Dyrektywy VAT podlegają zwolnieniu od podatku wyłącznie, gdy są wykonywane w interesie publicznym, tzn. wypełniają obowiązki, jakie ciążą na danym państwie wobec jego obywateli.

W tym kontekście wskazać należy - co wielokrotnie podkreślał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - że zakres zwolnień przewidzianych w Dyrektywie nie może być interpretowany w sposób rozszerzający. Czynności zwolnione zgodnie z Dyrektywą stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a ich ujednolicona interpretacja ma służyć unikaniu rozbieżności w stosowaniu systemu podatku od wartości dodanej w poszczególnych państwach członkowskich. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem "pojęcia używane do opisania zwolnień wymienionych w art. 13 Szóstej Dyrektywy powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda dostawa towarów i każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika" (wyrok TSUE z dnia 19 listopada 2009 r. C-461/08 w sprawie Don Bosco Onroerend Goed BV).

Ponadto należy nadmienić, że w dniu 1 lipca 2011 r. weszły w życie przepisy rozporządzenia Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L 77/1 z późn. zm.). Rozporządzenie to wiąże wszystkie państwa członkowskie i jest stosowane bezpośrednio.

Definicja zawarta w art. 44 tego rozporządzenia określa, że usługi w zakresie kształcenia zawodowego i przekwalifikowania zapewniane na warunkach określonych w art. 132 ust. 1 lit. i Dyrektywy 2006/112/WE Rady obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem, jak również nauczanie mające na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych. Czas trwania kursu w zakresie kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania nie ma w tym przypadku znaczenia.

Analiza powołanej wyżej regulacji art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług prowadzi do wniosku, że warunkiem zwolnienia od podatku usług w zakresie kształcenia jest spełnienie przesłanki o charakterze podmiotowym odnoszącej się do usługodawcy, który musi być jednostką objętą systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty. Z kolei, aby móc skorzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie ust. 1 pkt 29 powyższego artykułu, szkolenia muszą obejmować nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z konkretną branżą, czy zawodem oraz muszą mieć na celu uzyskanie, czy uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych. Dodatkowo należy spełnić jeden ze wskazanych poniżej warunków, tj.:

* formy i zasady tych szkoleń wynikają z odrębnych od podatkowych aktów prawnych,

* na świadczone szkolenia uzyskano akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty,

* szkolenia są finansowane w całości ze środków publicznych.

Środkami publicznymi - w myśl art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późn. zm.) - są:

Zgodnie z brzmieniem art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712 z późn. zm.), przez beneficjenta rozumie się osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, realizującą projekty finansowane z budżetu państwa lub ze źródeł zagranicznych na podstawie decyzji lub umowy o dofinansowanie projektu.

W pkt 3 powołanego artykułu wskazano, że instytucja pośrednicząca, to organ administracji publicznej lub inna jednostka sektora finansów publicznych, której została powierzona, w drodze porozumienia zawartego z instytucją zarządzającą, część zadań związanych z realizacją programu operacyjnego; instytucja pośrednicząca pełni funkcje instytucji pośredniczącej w rozumieniu art. 2 pkt 6 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz.Urz.UE.L 210 z 31.07. 2006, str. 25-78).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że firma Pani nie jest jednostką objętą systemem oświaty w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku od towarów i usług. Prowadzi działania w ramach umowy z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, której przedmiotem jest zorganizowanie i przeprowadzenie szkoleń w ramach projektu PO KL współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Celem projektu jest (m.in. przekwalifikowanie zawodowe osób aktualnie nieaktywnych zawodowo) aktywizacja społeczno-zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, pomoc w wejściu lub powrocie na rynek pracy, zdobycie podstawowych umiejętności do podjęcia pracy. W ramach przedmiotu umowy zobowiązana jest Pani do zorganizowania i przeprowadzenia szkoleń kompetencyjnych i aktywizujących dla grupy osób w wieku aktywności zawodowej. Zakres programowy poszczególnych bloków szkoleniowych obejmuje m.in. "Trening komunikacji interpersonalnej" (rozpoznanie własnych zasobów ważnych w decydowaniu o sobie, wyposażenie w podstawowe umiejętności społeczne niezbędne przy zespołowym wykonaniu zadań, nabycie umiejętności komunikacji interpersonalnej, niezbędnej w pracy zawodowej), "Poradnictwo wizażysty" (udoskonalenie sposobu prezentacji i wyglądu zewnętrznego, ogólna poprawa samopoczucia i pewności siebie oraz dostarczenie uczestnikom praktycznych wskazówek, jak podkreślić swój wygląd i kreować styl adekwatny do okoliczności związanych z rozmową kwalifikacyjną i pracą zawodową). W tym samym celu została zawarta umowa z OPS na przeprowadzenie między innymi następujących szkoleń: "Usługi asystenta rodziny" (usługi wspierające i aktywizujące rodziny marginalizowane), "Działalność punktu konsultacyjnego" (indywidualna pomoc specjalistyczna i terapeutyczna w ramach funkcjonowania Punktu Konsultacyjnego, w tym dyżury: psychologa, pracownika socjalnego, doradcy zawodowego, terapeuty do spraw uzależnień i przemocy), "Terapia tańcem" (pozwalająca określić poczucie własnej wartości i kontroli nad życiem), "Artterapia" (rozwijanie kreatywności, poznawanie nowych technik plastycznych usprawniających percepcję wzrokową i wzrokowo-słuchową, usprawnienie manualne dłoni, możliwość symbolicznego wyrazu trudnych przeżyć, integracja z grupą (zajęcia m.in. dla osób niepełnosprawnych. Projekt finansowany jest w całości ze środków publicznych i wykonywany w interesie publicznym.

Wątpliwości Pani dotyczą prawa do zastosowania zwolnienia do szkoleń w zakresie "Treningu komunikacji interpersonalnej", "Poradnictwa wizażysty", "Terapii tańcem", "Artterapii", "Usług asystenta rodziny", "Działalności punktu konsultacyjnego" i "Grupowych zajęć socjoterapeutycznych".

Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz treści powołanych przepisów prowadzi do stwierdzenia, że skoro celem przedmiotowych szkoleń zleconych przez Ośrodki Pomocy jest - jak wskazano we wniosku - aktywizacja społeczno-zawodowa osób bezrobotnych, czy zagrożonych wykluczeniem społecznym, pomoc w wejściu lub powrocie na rynek pracy, poprzez wyposażenie tych osób w podstawowe umiejętności społeczne niezbędne przy zespołowym wykonywaniu pracy, nabycie umiejętności komunikacji interpersonalnej, przygotowanie do rozmowy kwalifikacyjnej, kształtowanie samodzielności, aktywności, czy kreatywności, to spełniają one definicję usług kształcenia zawodowego. Wobec powyższego usługi te korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. c ustawy, gdyż - jak wynika z treści wniosku - są usługami kształcenia zawodowego finansowanymi w 100% ze środków publicznych, o ile posiada Pani dokumenty, z których wynika ww. źródło finansowania.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.