ITPP2/443-1094/12/AD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 4 września 2012 r. (data wpływu 7 września 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego - jest prawidłowe.

W dniu 7 września 2012 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Prowadzi Pan na własny rachunek działalność gospodarczą w formie przedsiębiorstwa osoby fizycznej, na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiotem prowadzonej działalności jest, zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD 2007), wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. Nie wynajmuje Pan lokali mieszkalnych, ale wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane - wynajem lokali użytkowych opodatkowany 23% stawką podatku. Pozostaje w ustroju małżeńskiej wspólnoty majątkowej z żoną, która nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego, nabył Pan wraz z żoną nieruchomość gruntową. Przedmiotowa nieruchomość została nabyta na potrzeby prowadzonej przez jednego z małżonków działalności gospodarczej (Pana) i będzie w całości wykorzystywana do celów działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem od towarów i usług w wyniku budowy na przedmiotowym gruncie budynku, a następnie jego sprzedaży lub wynajęcia na cele opodatkowane (wynajem lub sprzedaż wybudowanego budynku będą opodatkowane w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez Pana). Żona wyraża zgodę na przedstawione przeznaczenie nabytej nieruchomości stanowiącej część majątku wspólnego.

Z uwagi na pozostawanie nabywców we wspólności małżeńskiej majątkowej, powołany akt notarialny sporządzony został na imię obojga małżonków. W akcie tym zawarte jest oświadczenie, ze prawo własności nieruchomości za podaną cenę kupują małżonkowie ze środków pochodzących z majątku wspólnego.

Nabyta nieruchomość została ujęta w ewidencji środków trwałych prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej, chociaż jako nieruchomość gruntowa nie podlega amortyzacji. Transakcja zakupu została potwierdzona fakturą VAT wystawioną na imiona i nazwiska obojga małżonków i ich adresy zamieszkania i zawierała podatek należny w wysokości 23%. Dodatkowo w powołanej fakturze został wymieniony Pana NIP, którym posługuje się w prowadzonej działalności gospodarczej. Małżonkowie mają wspólny adres zamieszkania i ten adres został wskazany w fakturze dotyczącej nabycia przedmiotowej nieruchomości. Na zakupionym gruncie nie rozpoczęto jeszcze inwestycji ale jej przeznaczenie nie zmienia się i jest nadal zgodne z intencjami Pana istniejącymi w dniu nabycia gruntu i rozstrzygającymi o podjęciu decyzji o jego nabyciu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przysługuje Panu prawo do odliczenia całej kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej zakup nieruchomości przeznaczonej do działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, stanowiącej współwłasność majątkową małżeńską, gdy przedmiotowa faktura jest wystawiona na imię obojga małżonków, w tym na jednego z nich będącego czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i nabywającego powołaną nieruchomość do celów swojej działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, zakup w ramach ustawowej wspólności małżeńskiej majątkowej nieruchomości, z zamiarem wykorzystywania jej w całości na cele opodatkowanej działalności gospodarczej jednego z małżonków i wprowadzonych do ewidencji środków trwałych, udokumentowany aktem notarialnym wystawionym na imię obojga małżonków oraz fakturą wystawioną na obojga małżonków, pozwala na odliczenie 100% podatku naliczonego wynikającego z faktury VAT przez prowadzącego działalność gospodarczą małżonka będącego czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Warunkiem odliczenia podatku naliczonego jest związek nabycia towaru ze sprzedażą opodatkowaną, a taka przesłanka występuje w przedstawionym stanie faktycznym, gdyż nabytą nieruchomość przeznacza Pan na cele inwestycji budowlanej, która będzie przedmiotem dalszej dostawy lub wynajmowania na cele opodatkowane.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zgodnie z postanowieniami § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360), faktura VAT stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać między innymi imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy.

Stwierdził Pan, że mając na uwadze powyższe przepisy skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego będzie przysługiwało jedynie, gdy faktura dokumentująca nabycie towarów i usług jako ich nabywcę będzie wskazywała na podatnika wykonującego działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ustawy. Przepisy prawa obowiązujące w zakresie wystawiania faktur i elementów, jakie winny one zawierać, nie regulują w sposób szczegółowy sytuacji, gdy towary i usługi nabywają małżonkowie, pozostający we wspólnocie majątkowej. Według Pana, faktura VAT wystawiona na nazwisko obojga małżonków nie narusza obowiązujących przepisów prawa i nie można jej uznać za wystawioną w sposób wadliwy. Faktura taka nie powoduje również negatywnych skutków w zakresie odliczania podatku naliczonego z niej wynikającego.

W przypadku zatem, gdy małżonkowie pozostają we współwłasności małżeńskiej i nabywają określony towar, który ma być używany w sposób wyłączny do celów zawodowych przez jednego z małżonków będących współwłaścicielami, to współmałżonek ten, prowadzący działalność gospodarczą, korzysta z prawa do odliczenia całości podatku naliczonego od nabytego towaru i usługi, pod warunkiem, że występuje związek pomiędzy poniesionymi wydatkami, a wykonywanymi z tytułu prowadzonej działalności czynnościami opodatkowanymi.

Wobec powyższego, w przypadku transakcji, w której po stronie nabywcy występują małżonkowie, faktura potwierdzająca dokonanie sprzedaży na ich rzecz, powinna być wystawiona na obojga małżonków, jako osobnych nabywców, z których każdy identyfikowany jest, oprócz imienia i nazwiska i adresu zamieszkania, odrębnym numerem identyfikacji podatkowej. Zatem wskazanie w opisanej fakturze na współmałżonka, a także na jednego z nabywców poprzez wymienienie jego imienia i nazwiska oraz adresu zamieszkania i NIP jest wystarczającym warunkiem odliczania podatku naliczonego, gdy nabycie wykazuje związek z czynnościami opodatkowanymi tego nabywcy jako czynnego podatnika podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Z ust. 2 pkt 1 lit. a powołanego artykułu wynika, że kwotę podatku naliczonego stanowi, suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług - z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4.

Z treści powołanych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wyłącznie podatnikowi tego podatku i dotyczy podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności.

Zgodnie z ust. 2 tego artykułu, działalność gospodarcza, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z regulacji art. 106 ust. 1 ustawy wynika, że podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Na mocy delegacji ustawowej zawartej w ust. 8 powołanego artykułu, Minister Finansów w rozporządzeniu z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360) określił m.in. szczegółowe zasady wystawiania faktur.

Zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 1 i 2 ww. rozporządzenia, a nie jak Pan wskazał § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać m.in.: imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy, numery identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 10 i 11.

Należy wskazać, że kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Stosownie do art. 31 § 1 ww. Kodeksu, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku (art. 35 ww. Kodeksu).

W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 tego Kodeksu, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 powołanego Kodeksu, zgoda drugiego małżonka jest potrzebna, m.in., do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.

Na mocy art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa (jak wynika z treści wniosku w przedmiotowej sprawie między małżonkami istnieje wspólność majątkowa). Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Na mocy zapisu zawartego w powołanym art. 43 § 1 Kodeksu, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Należy jednak zaznaczyć, iż autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość interpretacji przepisów, która zakładałaby, że stosunki majątkowe między małżonkami, regulowane przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, mogą kształtować zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.

Podstawową zasadą obowiązującą w podatku od towarów i usług, określoną w powołanym art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, jest prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Zasada ta ma na celu zapewnienie neutralności podatku od towarów i usług dla czynnych podatników podatku od towarów i usług.

Jeśli z faktury VAT wynika, iż nabywcą danej usługi czy towaru jest szczególnego rodzaju podmiot, jakim jest małżeństwo, które samo nie ma przymiotu podatnika - to pozbawienie Pana prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego z niej wynikającego, naruszałoby fundamentalną zasadę obowiązującą w podatku od towarów i usług.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że jest Pan czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług prowadzącym działalność gospodarczą polegającą na wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. Nie wynajmuje Pan lokali mieszkalnych, ale wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane - wynajem lokali użytkowych. Pozostaje we wspólności majątkowej z żoną, która nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego, nabył Pan wraz z żoną nieruchomość gruntową przeznaczoną na potrzeby prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej. Nabyta nieruchomość została ujęta w ewidencji środków trwałych. Transakcja zakupu została potwierdzona fakturą VAT wystawioną na imiona i nazwiska obojga małżonków, ich adresy zamieszkania. W dokumencie tym został wymieniony Pana NIP, którym posługuje się w prowadzonej działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powyższe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, że skoro przedmiotowa nieruchomość (pomimo, że stanowi majątek wspólny małżonków) została nabyta z wyłącznym przeznaczeniem dla celów prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej (wynajem lub sprzedaż budynku), z tytułu której jest Pan czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, to przysługuje Panu prawo do odliczenia w całości podatku naliczonego wynikającego z faktury VAT dokumentującej jej nabycie, pomimo że jako nabywcę wskazano na niej Pana oraz żonę, o ile faktura ta wystawiona jest zgodnie z § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia i nie wystąpiły negatywne przesłanki zawarte w art. 88 ustawy.

Mając na uwadze powyższe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, że skoro wyłącznie czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług jest Pan, jako prowadzący działalność gospodarczą, a nabyta nieruchomość - jak wskazano we wniosku - ma służyć działalności opodatkowanej (wynajem lub sprzedaż budynku) przysługuje Panu prawo do odliczenia w całości podatku naliczonego wynikającego z faktury VAT dokumentującej jej nabycie, na której widnieją dane Pana i żony, o ile nie wystąpią negatywne przesłanki zawarte w art. 88 ustawy.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.