ITPP2/443-1087/14/RS - Możliwość opodatkowania podatkiem od towarów i usług odszkodowania wypłaconego przez kontrahenta na podstawie ugody sądowej, stanowiącego substrat określonego umową wynagrodzenia prowizyjnego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 8 sierpnia 2014 r. (data wpływu 12 sierpnia 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania otrzymanego odszkodowania za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług - jest prawidłowe.

W dniu 12 sierpnia 2014 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania otrzymanego odszkodowania za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Jest Pan czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Na podstawie umowy o kooperacji z dnia 19 listopada 2008 r. świadczył na rzecz spółki usługi dotyczące m.in. sprawdzania potencjalnych projektów farm wiatrowych, pozyskiwania od właścicieli ziem zdatnych do wybudowania elektrowni wiatrowych, oraz wspomagania spółki w uzyskiwaniu stosownych pozwoleń oraz w negocjacjach z właściwym zakładem energetycznym lub operatorem sieci. Na podstawie przedmiotowej umowy uprawniony był Pan do otrzymania wynagrodzenia ryczałtowego, oraz prowizji za sukces w przypadku osiągnięcia określonego etapu realizacji projektu. Do obu wartości miał zostać doliczony podatek od towarów i usług w obowiązującej wysokości.

W wyniku wypowiedzenia umowy przez spółkę stosunek prawny łączący strony został rozwiązany. Nie otrzymał Pan od zleceniodawcy umówionego wynagrodzenia prowizyjnego. W celu polubownego zakończenia sporu, w dniu 7 marca 2014 r. złożył za pośrednictwem pełnomocnika do właściwego sądu wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w odniesieniu do wynagrodzenia należnego Panu na podstawie umowy kooperacji. W wyniku porozumień, w dniu 15 lipca 2014 r. strony zawarły ugodę, na podstawie której przeciwnik dla zakończenia istniejącego sporu zobowiązał się do zapłacenia Panu odszkodowania w określonej kwocie i częściach i po spełnieniu warunku. Jednocześnie strony zastrzegły, że kwota wypłacona na Pana rzecz zostanie powiększona o VAT w ustawowej wysokości, w przypadku uzyskania stanowiska Ministerstwa Finansów zawartego w interpretacji indywidualnej kwalifikującego przedmiotowe odszkodowanie jako podlegające podatkowi od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wypłacenie przez kontrahenta na podstawie ugody sądowej odszkodowania stanowiącego substrat określonego umową wynagrodzenia prowizyjnego podlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest opodatkowane tym podatkiem.

Zdaniem Wnioskodawcy, fakt, że w ugodzie sądowej strony określiły wynagrodzenie prowizyjne terminem "odszkodowanie" nie przekreśla faktu, że ma ono związek z wykonywaniem na rzecz spółki działalności gospodarczej i czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Wypłacone odszkodowanie spełnia bowiem funkcję zapłaty za wykonane na rzecz kontrahenta czynności, a zatem należy je potraktować analogicznie jak wynagrodzenie należne na podstawie umowy. W Pana ocenie, okoliczność, że uzyskał odszkodowanie na podstawie ugody sądowej zawartej w ramach prowadzonego postępowania pojednawczego również nie zmienia charakteru prawnego roszczenia i nie ma wpływu na opodatkowanie roszczenia podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Oznacza to, że ustawodawca powiązał przedmiot opodatkowania z aktywnym świadczeniem na rzecz innego podmiotu (działaniem). Dlatego też nie jest objęte podatkiem od towarów i usług np. odszkodowanie za wcześniejsze zerwanie umowy.

Wskazuje Pan również, że Jego zdaniem, w warunkach przedmiotowej sprawy zastosowanie winien znaleźć pogląd prawny wyrażony w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 maja 2012 r. (sygn. akt. I FSK 1116/11, opubl. Rzeczpospolita Prawo co dnia 2012/107/4), zgodnie z którym "odszkodowanie, które w istocie jest zapłatą za wykonane roboty (tu - wykonane usługi), podlega opodatkowaniu."

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z treści art. 7 ust. 1 powołanej ustawy wynika, że dostawą towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 - w myśl art. 8 ust. 1 powołanej ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Powołany przepis art. 8 ust. 1 ustawy wskazuje, że aby uznać dane świadczenie usług za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a usługobiorcą, przy czym w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Zatem powinien wystąpić związek pomiędzy świadczoną usługą a przekazanym wynagrodzeniem.

W przedmiotowej sprawie kwestią wymagającą interpretacji jest ustalenie, czy odszkodowanie wypłacone na podstawie porozumienia zawartego pomiędzy Panem a spółką będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie przepisu art. 8 ust. 1 ww. ustawy o VAT.

Odnosząc się do pojęcia "odszkodowania", należy zauważyć, że jest to termin niezdefiniowany w ustawie o VAT. Regulacje dotyczące odszkodowania zostały zawarte w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).

I tak, z postanowień art. 361 § 1 k.c. wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W myśl § 2 tego artykułu, w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego "dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi". Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Należy również wskazać na orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie o sygnaturze C-277/05 Societe Thermale D'Eugenie - Les - Bains, który stwierdził, że: "Artykuły 2 ust. 1 i 6 ust. 1 Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, powinny być interpretowane w ten sposób, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku, gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu".

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem, w przypadku gdy płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wtedy kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że jest Pan czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Na podstawie umowy o kooperacji z dnia 19 listopada 2008 r. świadczył na rzecz spółki usługi dotyczące m.in. sprawdzania potencjalnych projektów farm wiatrowych, pozyskiwania od właścicieli ziem zdatnych do wybudowania elektrowni wiatrowych, oraz wspomagania spółki w uzyskiwaniu stosownych pozwoleń oraz w negocjacjach z właściwym zakładem energetycznym lub operatorem sieci. Na podstawie przedmiotowej umowy uprawniony był Pan do otrzymania wynagrodzenia ryczałtowego, oraz prowizji za sukces w przypadku osiągnięcia określonego etapu realizacji projektu. Do obu wartości miał zostać doliczony podatek od towarów i usług w obowiązującej wysokości. W wyniku wypowiedzenia umowy przez spółkę stosunek prawny łączący strony został rozwiązany. Nie otrzymał Pan od zleceniodawcy umówionego wynagrodzenia prowizyjnego. W celu polubownego zakończenia sporu w dniu 7 marca 2014 r. złożył Pan za pośrednictwem pełnomocnika do właściwego sądu wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w odniesieniu do wynagrodzenia należnego na podstawie umowy kooperacji. W wyniku porozumień w dniu 15 lipca 2014 r. strony zawarły ugodę, na podstawie której przeciwnik dla zakończenia istniejącego sporu zobowiązał się do zapłacenia Panu odszkodowania w określonej kwocie i częściach i po spełnieniu warunku.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego i powołanych regulacji prawnych prowadzi do stwierdzenia, że rozwiązanie umowy i zawarcie przez strony porozumienia stanowiło wygaśnięcie wiążącego strony stosunku prawnego i nie było rezultatem jednostronnego niewywiązywania się lub nienależytego wywiązania się przez stronę z ciążących na niej obowiązków. Zatem, otrzymana przez Pana kwota jest ściśle związana z uzyskaniem korzyści przez spółkę w postaci tolerowania zaistniałego stanu rzeczy. W związku z powyższym w analizowanym przypadku otrzymane na podstawie ugody odszkodowanie nie jest zadośćuczynieniem, lecz stanowi formę wynagrodzenia za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji, podlegają opodatkowaniu - zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - lecz czynności, z tytułu których zostało ono wypłacone.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.