ITPP1/4512-54/16/KM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 7 stycznia 2016 r. (data wpływu 18 stycznia 2016 r.), uzupełnionym w dniach 29 i 30 marca 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania czynności związanych z wykonywaniem funkcji Agenta oraz udostępnieniem konta jako Uczestnika umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 18 stycznia 2016 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniach 29 i 30 marca 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności związanych z wykonywaniem funkcji Agenta oraz udostępnieniem konta jako Uczestnika umowy cash poolingu.

W złożonym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

I. Spółka Akcyjna (dalej: "Wnioskodawca", "Spółka" lub "Agent"), zawarła z B. Spółka Akcyjna (dalej: "Bank") i innymi spółkami z grupy (dalej: "Uczestnicy"), "Umowę Smart Pool" (dalej: "Umowa"), na podstawie której Bank świadczyć będzie na rzecz Uczestników usługę cash-poolingu. Stronami Umowy będą podmioty, które wraz z Wnioskodawcą wchodzą w skład jednej grupy kapitałowej. Zarówno Uczestnicy, jak i Bank są podmiotami mającymi siedzibę na terytorium Polski, podlegającymi w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Bank, który będzie świadczył na rzecz Uczestników usługę cash-poolingu nie będzie podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z żadnym z Uczestników.

Co do zasady, celem świadczonej przez Bank usługi cash-poolingu jest zwiększenie efektywności gospodarczej przez Uczestników poprzez odpowiednie wykorzystanie sumy dziennych sald na rachunkach bankowych Uczestników. Uczestnictwo w umowie przyczynia się do zmniejszenia obciążeń z tytułu odsetek od wierzytelności Banku wobec posiadaczy rachunków oraz pozwala na uzyskiwanie większych przychodów z tytułu odsetek od środków zgromadzonych w Banku na rachunkach bieżących. Pozwoli także zoptymalizować koszty podatkowe ponoszone w ramach grupy, w tym poprzez uniknięcie zaciągania zobowiązań kredytowych czy pożyczkowych przez poszczególne spółki z grupy kapitałowej.

Jeden z Uczestników, pełni funkcję Agenta. Jest nim Wnioskodawca. Bank otworzył dla niego specjalny rachunek bankowy, zwany Rachunkiem Agenta. W ramach Umowy, na koniec każdego dnia roboczego dochodzić będzie do automatycznego bilansowania (konsolidacji) sald na rachunkach bankowych poszczególnych Uczestników, w taki sposób, że na koniec każdego dnia roboczego, salda rachunków bankowych Uczestników, z wyjątkiem Rachunku Agenta, wynosić będą zero. Bilansowanie odbywa się w następujący sposób:

* w odniesieniu do rachunków bankowych mających saldo ujemne - Bank przenosi na Rachunek Agenta wierzytelności Banku wobec każdego z Uczestników, którego rachunek wykazuje saldo ujemne; przeniesienie wierzytelności następuje za zapłatą przez Agenta na rzecz Banku wartości nominalnej wierzytelności (co odbywa się poprzez obciążenie przez Bank Rachunku Agenta);

* w odniesieniu do rachunków bankowych mających saldo dodatnie - Agent przejmuje od Banku jego zobowiązanie wobec każdego z Uczestników, których rachunek wykazuje saldo dodatnie; przejęcie zobowiązania Banku następuje za zapłatą przez Bank na rzecz Agenta wartości nominalnej zobowiązania (co odbywa się poprzez uznanie przez Bank Rachunku Agenta).

Od salda występującego na Rachunku Agenta po globalnym dziennym bilansowaniu, Bank nalicza/pobiera odsetki w wysokości ustalonej w Umowie (odpowiednio odsetki debetowe w przypadku globalnego salda ujemnego oraz odsetki kredytowe w przypadku globalnego salda dodatniego).

Rozliczenie zatem Agenta z Bankiem przedstawia się w następujący sposób:

* w przypadku, w którym po dokonaniu przeniesienia wierzytelności na Agenta oraz przejęcia zobowiązań przez Agenta, na rachunku Agenta występuje saldo dodatnie, Bank nalicza odsetki od kwoty stanowiącej dodatnie saldo na koniec danego dnia roboczego w wysokości ustalonej w umowie;

* w przypadku, w którym po dokonaniu przeniesienia wierzytelności na Agenta oraz przejęcia zobowiązań przez Agenta, na rachunku Agenta występuje saldo ujemne Bank pobiera odsetki od kwoty stanowiącej ujemne saldo na koniec danego dnia zgodnie z umową Limitu Ovedraft (wg Umowy rozumianego jako limit kredytowy w Rachunku przyznawany na podstawie odrębnych umów).

Rozliczenie odsetek jest dokonywane do piątego dnia roboczego każdego miesiąca następującego po okresie odsetkowym, którego rozliczenie dotyczy.

Rozliczenia zaś Banku i Agenta z Uczestnikami w ramach umowy przedstawiają się w następujący sposób:

* w przypadku każdego Uczestnika, za każdy dzień, kiedy łączna kwota przeniesionych na Agenta wierzytelności będzie większa niż łączna kwota przeniesionych zobowiązań, Bank obciąży rachunek Uczestnika i uzna rachunek Agenta według wzoru (|łączna nominalna wartość wierzytelności Jednocześnie wskazać należy, ze z uwagi na powyższe rozstrzygniecie odpowiedź na pytanie oznaczone we wniosku nr 3 staje się bezprzedmiotowe. - |łączna nominalna wartość zobowiązań|) * X/365; stopa X jest określana w załączniku do umowy;

* za każdy dzień, kiedy łączna kwota przeniesionych na Agenta wierzytelności będzie mniejsza niż łączna kwota przeniesionych zobowiązań, Bank uzna rachunek Uczestnika i obciąży rachunek Agenta według wzoru (|łączna nominalna wartość zobowiązań| - |łączna nominalna wartość wierzytelności|) * Y/365; stopa Y jest określana w załączniku do umowy.

Agent jest więc uprawniony do zatrzymania nadwyżki odsetek wpłaconych przez Uczestników od środków przekazanych w celu pokrycia salda ujemnego nad odsetkami wypłaconymi z Rachunku Agenta Uczestnikom z tytułu przekazania nadwyżki środków na ten rachunek. Umowa nie przewiduje dodatkowego wynagrodzenia dla Agenta w związku z wykonywanymi przez niego czynnościami w ramach Umowy.

Z tytułu świadczonej przez Bank usługi, Bank pobiera - oprócz należnych odsetek od salda ujemnego na Rachunku Agenta - wynagrodzenie za dokonaną alokację i dystrybucję odsetek należnych Uczestnikom. Wynagrodzenie pobierane jest od każdego z Uczestników w stałej kwocie miesięcznej XXX zł. Poza tym Bank pobiera yyy zł za wdrożenie usługi od każdego Uczestnika oraz Agenta.

Uczestnicy odpowiadają solidarnie za zobowiązania z tytułu każdego kredytu udzielonego przez Bank innemu Uczestnikowi, jako poręczyciele.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytania.

1. Czy w związku z wykonywaniem przez Spółkę funkcji Agenta Spółka świadczy usługi podlegające opodatkowaniu VAT?

2. Jeżeli odpowiedź na powyższe pytanie byłaby twierdząca, tj. w ocenie organu podatkowego Spółka świadczy jednak usługi w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT, to czy obrót z tego tytułu byłby zwolniony od podatku VAT i nie wchodziłby do proporcji obliczanej w oparciu o art. 90 Ustawy VAT?

3. Biorąc pod rozwagę, iż w ramach rzeczonej Umowy Spółka jest zarówno Uczestnikiem, jak i Agentem, to czy udostępnienie przez Spółkę jako Uczestnika kont na rzecz Banku w celu wykonania przez bank czynności w ramach realizowanych usługi cash poolingu stanowi odpłatne świadczenie usług i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Ad. 1

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

Definicja świadczenia usług ma zatem charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania VAT czynności wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające nadziałaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o VAT. Jednocześnie, nie każda czynność wykonywana przez podatnika VAT może być uznana za świadczenie usług opodatkowane podatkiem VAT. Dla wystąpienia czynności podlegającej opodatkowaniu niezbędne jest bowiem zaistnienie określonych przesłanek ściśle związanych z wykonywaniem danej czynności.

W toku interpretowania pojęcia "świadczenia usługi" Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: "Trybunał") wskazał na dodatkowe kryteria, które muszą być spełnione, aby transakcja niebędąca dostawą towaru stanowiła świadczenie usług na potrzeby VAT (por. wyroki Trybunału m.in. w sprawach C-16/93 R.J. Tolsma, C-102/86 Apple and Pear Development Council). Konsekwentnie, w ocenie Trybunału dopiero przy spełnieniu następujących warunków można mówić o istnieniu "odpłatnego świadczenia usług" opodatkowanego podatkiem VAT:

Mając na względzie mechanizm funkcjonowania cash-poolingu przedstawiony w opisie stanu faktycznego, Spółka stoi na stanowisku, iż w przedmiotowej sprawie w roli świadczącego usługę będzie występował wyłącznie Bank. Bank poprzez realizację przewidzianych Umową czynności, w szczególności operacji pomiędzy rachunkami oraz rozliczanie i księgowanie na rachunkach odsetek od wzajemnych zobowiązań świadczy na rzecz Spółki i pozostałych Uczestników kompleksową usługę zarządzania płynnością finansową. Z tytułu tych czynności Bankowi przysługuje wynagrodzenie. Natomiast, w związku z przystąpieniem do Umowy Uczestnicy nie będą świadczyć sobie wzajemnie usług i nie będą otrzymywać z tego tytułu żadnego wynagrodzenia. Pomiędzy Spółką i pozostałymi Uczestnikami nie będą również zawierane odrębne umowy dotyczące świadczonej przez Bank usługi cash-poolingu.

W związku udziałem w cash-poolingu Spółka będzie wprawdzie mogła otrzymywać odsetki z tytułu wykorzystania jej środków finansowych na spłatę wykorzystanych limitów dziennych innych Uczestników. Tytułem uznania nie będzie jednakże pożyczka udzielona przez Spółkę któremukolwiek z Uczestników. W ramach zawartej Umowy, zobowiązanie do zapłaty odsetek na rzecz Spółki wynika bowiem z wierzytelności Banku wobec Uczestnika, w prawa której wstąpi Spółka której środki pieniężne zostaną wykorzystane na spłatę wykorzystanego przez tego Uczestnika limitu dziennego. Pierwotnie zatem zobowiązanie do wypłaty odsetek powstanie po stronie Uczestnika w stosunku do Banku, a dopiero w następnej kolejności będzie przysługiwać względem spłacającego Uczestnika usługi, który w procesie subrogacji wstąpi w prawa dotychczasowego wierzyciela (Banku). Jednakże, na moment zawarcia Umowy i udostępnienia innym Uczestnikom wolnych środków finansowych w żaden sposób nie jest dla Spółki możliwe zidentyfikowanie tego Uczestnika, który wykorzysta środki finansowe pochodzące z Rachunku Agenta. Z tego względu, nie zostanie spełniona jedna z podstawowych przesłanek niezbędnych, aby mówić o "świadczeniu usług" na potrzeby VAT, tj. przesłanka dotycząca wynagrodzenia za wykonywane czynności (nie można będzie mówić o świadczeniu wzajemnym ze strony pozostałych Uczestników).

Natomiast rola Spółki (której przypisano funkcję Agenta) w ramach Umowy ograniczać będzie się do posiadania Rachunku Agenta. W ocenie Spółki, przypisana jej rola ma charakter wyłącznie techniczny i jest uzasadniona specyfiką Umowy z Bankiem, na podstawie której Spółka nie będzie świadczyła żadnych usług na rzecz pozostałych Uczestników ani pozostali Uczestnicy nie będą świadczyli żadnych usług na rzecz Spółki. Funkcja Spółki jako Agenta ma charakter nominalny, a przypisanie Spółce Rachunku Agenta stanowi jedynie praktyczny (funkcjonalny) warunek dla sprawnej obsługi kompleksowego systemu zarządzania płynnością finansową w ramach usługi świadczonej przez Bank.

Dla powyższej konkluzji bez znaczenia pozostaje także fakt, iż jak wspomniano na wstępie, Spółka jest uprawniona do zatrzymania nadwyżki odsetek wpłaconych przez Uczestników od środków przekazanych w celu pokrycia salda ujemnego nad odsetkami wypłaconymi z Rachunku Agenta Uczestnikom z tytułu przekazania nadwyżki środków na ten rachunek.

W praktyce interpretacyjnej organów podatkowych oraz orzecznictwie sądów administracyjnych konsekwentnie prezentowany jest pogląd, że w przypadku działań wykonywanych w ramach cash-poolingu usługa świadczona jest przez podmiot organizujący przepływy środków pieniężnych, zaś pozostałe jednostki biorące udział w realizowanych operacjach finansowych za pośrednictwem podmiotu zarządzającego przepływem, będą wyłącznie odbiorcami usługi. Stanowisko, że uczestnik struktury cash-poolingowej nie świadczy usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT znajduje potwierdzenie przykładowo w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 14 stycznia 2014 r. (nr IPPP1/443-1254/13-2/JL). Interpretacja ta dotyczyła bardzo podobnego do przedstawionego cash-poolingu rzeczywistego, polegającego na bilansowaniu (tekst jedn.: zerowaniu) sald na prowadzonych przez bank rachunkach bieżących uczestników, opartego na mechanizmie subrogacji. W uzasadnieniu Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie podniósł, że " (...) w analizowanej sprawie w roli usługodawcy będzie występował bank. (...) Czynności wykonywane przez Wnioskodawcę, umożliwiające bankowi dokonywanie odpowiednich operacji związanych z wykonywaniem umowy cash-poolingu, nie stanowią odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz jedynie czynności pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową". Podobne stanowisko wyraził m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 9 marca 2015 r. (nr IBPP2/443-1265/14/ICz).

Mając na uwadze powyższe, Spółka stoi na stanowisku, iż w związku z przystąpieniem do Umowy w charakterze Agenta oraz operacjami i przepływami pieniężnymi realizowanymi w związku z funkcjonowaniem usługi cash-poolingu Spółka nie będzie świadczyła jakiejkolwiek usługi w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT.

Ad.2

Zdaniem Wnioskodawcy, z ostrożności procesowej Spółka uważa, że - gdyby odpowiedź na pytanie nr 2 była negatywna w stosunku do stanowiska Spółki i organ uznałby, że w ramach umowy cash poolingu Spółka działa jako podatnik VAT, wówczas usługa przez nią świadczona będzie zwolniona od VAT. Obrót z tytułu świadczenia tej usługi będzie zwolniony od VAT, ale nie będzie brany pod uwagę dla celów obliczenia proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT.

W ocenie Spółki stanowisko wyrażone przez nią w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe, niemniej jednak - z ostrożności procesowej - w przypadku, gdyby organ uznał, że Spółka jest jednak podatnikiem VAT w związku z jej uczestnictwem w strukturze cash poolingowej, to w ocenie Spółki usługi przez nią świadczone należy traktować jako usługi finansowe zwolnione od VAT w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Fakt świadczenia przez podatnika usług zwolnionych od podatku VAT wpływa co do zasady na przysługujący temu podatnikowi zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego. Stanowi o tym art. 90 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Jeżeli z kolei nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa powyżej, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Proporcję, w jakiej podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Ponadto, jak stanowi art. 90 ust. 6 ustawy o VAT dla celów ustalenia proporcji nie uwzględnia się obrotu z tytułu transakcji dotyczących:

Powyższy przepis wskazuje zatem, że dla celów określenia proporcji, jaką należy zastosować do podatku odliczonego w przypadku wykonywania także usług zwolnionych, nie uwzględnia się obrotu realizowanego m.in. na usługach finansowych o charakterze pomocniczym. Ustawa o VAT nie definiuje, co należy rozumieć pod pojęciem "pomocniczy" charakter usług finansowych. Z orzecznictwa, w tym orzecznictwa TSUE wynika, że transakcje pomocnicze to takie, które nie są głównym przedmiotem działalności danego podatnika, są to transakcje poboczne względem zasadniczej działalności podatnika. Z orzeczenia ETS w sprawie C-306/94 (Regie Dauphinoise-Cabinet A. Forest SARL v. Ministre du Budget) wynika, że nie są transakcjami pomocniczymi takie transakcje, z których przychody są "bezpośrednim, stałym i koniecznym uzupełnieniem zasadniczej działalności firmy". Wskazanie na "pomocniczy" charakter transakcji dotyczy zatem transakcji, które nie należą do zasadniczej działalności podatnika, chociaż są ściśle z nią związane, i których skala zasadniczo nie może być większa niż skala zasadniczej działalności, przy czym skala ta powinna być mierzona stopniem zaangażowania aktywów, a nie wielkością obrotów z poszczególnych części działalności.

W ocenie Spółki, gdyby organ jednak uznał, że w ramach struktury cash poolingowej świadczy ona na rzecz innych Uczestników usługi, to będą to usługi finansowe, które podlegają zwolnieniu od VAT i mają charakter pomocniczy. W żadnym bowiem przypadku nie można by uznać, że usługi wykonywane przez Spółkę w ramach cash poolingu są usługami związanymi z zasadniczą, podstawową działalnością Spółki. Przedmiotem działalności Spółki nie jest świadczenie usług finansowych, dlatego należałoby je w takim przypadku uznać jedynie za usługi pomocnicze. Podkreślić należy, że Spółka nie jest podmiotem, który w ramach grupy kapitałowej pełni funkcję podmiotu odpowiedzialnego za zarządzanie środkami finansowymi grupy. Został wyznaczony jako reprezentant grupy w kontaktach z Bankiem.

Podsumowując powyższe rozważania Spółka chciałaby jeszcze raz podkreślić, że w jej ocenie nie można uznać, że jako Uczestnik struktury cash poolingowej świadczy ona jakiekolwiek usługi na rzecz pozostałych Uczestników. Jedynym usługodawcą w tej strukturze jest Bank. Z ostrożności procesowej jednak - gdyby organ uznał, że Spółka wykonuje jednak usługi i jest podatnikiem VAT z tego tytułu, to należałoby uznać, że są to usługi finansowe, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Usługi świadczone przez Spółkę należałoby w takim przypadku uznać za zwolnione od podatku VAT. Ponadto obrót z tytułu tych usług nie powinien być brany pod uwagę przy ustalaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT.

Ad.3

Zdaniem Wnioskodawcy, udostępnienie konta przez Spółkę jako Uczestnika w ramach Umowy na rzecz czynności realizowanych przez Bank w wykonaniu ustaleń Umowy nie stanowi świadczenia usług w rozumieniu przepisów Ustawy VAT, tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W ocenie Spółki udostępnienie kont na rzecz Banku w ramach realizacji postanowień Umowy nie stanowi w usługi w rozumieniu przepisów Ustawy VAT. Udostępnienie kont może być jedynie traktowane jako czynność pomocnicza zrealizowana w celu uzyskania od banku usługi cash poolingu. W związku z czym takie czynności powinny pozostawać poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy, należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Przepis art. 7 ust. 1 ustawy, stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Definicja świadczenia usług ma zatem charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie). Należy podkreślić, iż oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Na podstawie zapisów art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na mocy art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W przedmiotowym stanie faktycznym Wnioskodawca zawarł umowę cash poolingu. Stroną Umowy z jednej strony jest Wnioskodawca oraz inne podmioty należące do tej samej grupy kapitałowej, z drugiej zaś Bank.

Przed rozpoczęciem korzystania z systemu każdy Uczestnik zawarł z Bankiem odrębną umowę prowadzenia rachunku bankowego. System jest oparty o mechanizm prawny zdefiniowany w prawie cywilnym jako wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela poprzez spłacenie cudzego długu (subrogacja, zgodnie z art. 518 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego.

Podmiotem oferującym Uczestnikom usługi cash poolingu, na podstawie Umowy jest Bank. Tym samym to Bank wykonuje postanowienia Umowy poprzez realizację operacji pomiędzy rachunkami bankowymi uczestniczącymi w strukturze oraz naliczanie i pobieranie/wypłatę odsetek od wzajemnych zobowiązań. Uczestnicy struktury nie zawierają natomiast transakcji między sobą. Nie świadczą sobie wzajemnie usług i nie otrzymują z tego tytułu żadnego wynagrodzenia.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą wskazania czy udostępnienie przez Spółkę jako Uczestnika kont na rzecz Banku w celu wykonania przez Bank czynności w ramach realizowanej usługi cash poolingu stanowi odpłatne świadczenie usług i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W tym miejscu wskazać należy, że wstąpienie w prawa wierzyciela, określone jako subrogacja ustawowa, uregulowane zostało w art. 518 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.). Zgodnie z art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego, osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty:

Subrogacja służy zabezpieczeniu interesów osoby trzeciej, która dokonuje spłaty wierzyciela i w konsekwencji doprowadza do wygaśnięcia długu (do wysokości zapłaty).

Biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej we wniosku Umowy należy stwierdzić, że w rozpatrywanej sprawie w roli usługodawcy występuje Bank, który wykonuje wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi bankowej i z tytułu wykonywania tej usługi otrzymuje wynagrodzenie od Uczestników systemu, w tym Wnioskodawcy (pobierane przez Bank od Agenta). Zatem podmiotem, u którego występuje obrót z tytułu wykonania usługi określanej mianem cash pooling, jest Bank.

W konsekwencji czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako uczestnika analizowanej usługi, polegające na udostępnieniu przez Spółkę jako Uczestnika kont na rzecz Banku w celu wykonania przez Bank odpowiednich operacji związanych z wykonywaniem umowy cash poolingu, nie stanowią odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz jedynie czynności pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową. W związku z powyższym, czynności dokonywane przez Spółkę nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Definicja świadczenia usług ma zatem charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.

Stosownie do treści tego przepisu, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Na podstawie zapisów art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

W myśl art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca zawarł z Bankiem i innymi spółkami z grupy, "Umowę Smart Pool", na podstawie której Bank świadczyć będzie na rzecz Spółki i Uczestników usługę cash poolingu. Bank, który będzie świadczył na rzecz Uczestników usługę cash poolingu nie będzie podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, z żadnym z Uczestników. Uczestnictwo w umowie przyczynia się do zmniejszenia obciążeń z tytułu odsetek od wierzytelności Banku wobec posiadaczy rachunków oraz pozwala na uzyskiwanie większych przychodów z tytułu odsetek od środków zgromadzonych w Banku na rachunkach bieżących.

Wnioskodawca jako jeden z Uczestników, pełni także funkcję Agenta. Bank otworzył dla niego specjalny rachunek bankowy, zwany Rachunkiem Agenta. W ramach Umowy, na koniec każdego dnia roboczego dochodzić będzie do automatycznego bilansowania (konsolidacji) sald na rachunkach bankowych poszczególnych Uczestników, w taki sposób, że na koniec każdego dnia roboczego, salda rachunków bankowych Uczestników, z wyjątkiem Rachunku Agenta, wynosić będą zero.

Bilansowanie odbywa się w następujący sposób:

* w odniesieniu do rachunków bankowych mających saldo ujemne - Bank przenosi na Rachunek Agenta wierzytelności Banku wobec każdego z Uczestników, którego rachunek wykazuje saldo ujemne; przeniesienie wierzytelności następuje za zapłatą przez Agenta na rzecz Banku wartości nominalnej wierzytelności (co odbywa się poprzez obciążenie przez Bank Rachunku Agenta);

* w odniesieniu do rachunków bankowych mających saldo dodatnie - Agent przejmuje od Banku jego zobowiązanie wobec każdego z Uczestników, których rachunek wykazuje saldo dodatnie; przejęcie zobowiązania Banku następuje za zapłatą przez Bank na rzecz Agenta wartości nominalnej zobowiązania (co odbywa się poprzez uznanie przez Bank Rachunku Agenta).

Od salda występującego na Rachunku Agenta po globalnym dziennym bilansowaniu, Bank nalicza/pobiera odsetki w wysokości ustalonej w Umowie (odpowiednio odsetki debetowe w przypadku globalnego salda ujemnego oraz odsetki kredytowe w przypadku globalnego salda dodatniego).

Rozliczenie zatem Agenta z Bankiem przedstawia się w następujący sposób:

* w przypadku, w którym po dokonaniu przeniesienia wierzytelności na Agenta oraz przejęcia zobowiązań przez Agenta, na rachunku Agenta występuje saldo dodatnie, Bank nalicza odsetki od kwoty stanowiącej dodatnie saldo na koniec danego dnia roboczego w wysokości ustalonej w Umowie,

* w przypadku, w którym po dokonaniu przeniesienia wierzytelności na Agenta oraz przejęcia zobowiązań przez Agenta, na rachunku Agenta występuje saldo ujemne Bank pobiera odsetki od kwoty stanowiącej ujemne saldo na koniec danego dnia zgodnie z umową Limitu Ovedraft (wg Umowy rozumianego jako limit kredytowy w Rachunku przyznawany na podstawie odrębnych umów). Rozliczenie odsetek jest dokonywane do piątego dnia roboczego każdego miesiąca następującego po okresie odsetkowym, którego rozliczenie dotyczy.

Rozliczenia zaś Banku i Agenta z Uczestnikami w ramach umowy przedstawia się w następujący sposób:

* w przypadku każdego Uczestnika, za każdy dzień, kiedy łączna kwota przeniesionych na Agenta wierzytelności będzie większa niż łączna kwota przeniesionych zobowiązań, Bank obciąży rachunek Uczestnika i uzna rachunek Agenta według wzoru (łączna nominalna wartość wierzytelności - łączna nominalna wartość zobowiązań) * X/365; stopa X jest określana w załączniku do umowy;

* za każdy dzień, kiedy łączna kwota przeniesionych na Agenta wierzytelności będzie mniejsza niż łączna kwota przeniesionych zobowiązań, Bank uzna rachunek Uczestnika i obciąży rachunek Agenta według wzoru (łączna nominalna wartość zobowiązań - łączna nominalna wartość wierzytelności) * Y/365; stopa Y jest określana w załączniku do umowy.

Agent jest więc uprawniony do zatrzymania nadwyżki odsetek wpłaconych przez Uczestników od środków przekazanych w celu pokrycia salda ujemnego nad odsetkami wypłaconymi z Rachunku Agenta Uczestnikom z tytułu przekazania nadwyżki środków na ten rachunek. Umowa nie przewiduje dodatkowego wynagrodzenia dla Agenta w związku z wykonywanymi przez niego czynnościami w ramach Umowy.

Z tytułu świadczonej przez Bank usługi, Bank pobiera - oprócz należnych odsetek od salda ujemnego na Rachunku Agenta - wynagrodzenie za dokonaną alokację i dystrybucję odsetek należnych Uczestnikom. Wynagrodzenie pobierane jest od każdego z Uczestników w stałej kwocie miesięcznej XXX zł. Poza tym Bank pobiera yyy zł za wdrożenie usługi od każdego Uczestnika oraz Agenta. Uczestnicy odpowiadają solidarnie za zobowiązania z tytułu każdego kredytu udzielonego przez Bank innemu Uczestnikowi, jako poręczyciele.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia, czy wykonywanie przez Spółkę funkcji Agenta oraz udostępnienie przez Spółkę jako Uczestnika kont na rzecz Banku w celu wykonania przez Bank czynności w ramach realizowanej usługi cash poolingu stanowi odpłatne świadczenie usług i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podstawą dokonywanych automatycznych transferów środków pieniężnych w ramach umowy cash poolingu będzie mechanizm prawny zdefiniowany w prawie cywilnym, jako subrogacja, czyli wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela poprzez spłacenie cudzego długu, o którym mowa w art. 518 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.).

Wstąpienie w prawa wierzyciela, określone jako subrogacja ustawowa, uregulowane zostało w art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości zapłaty:

Subrogacja służy więc zabezpieczeniu interesów osoby trzeciej, która dokonuje spłaty wierzyciela i w konsekwencji doprowadza do wygaśnięcia długu (do wysokości zapłaty).

Z uwagi na cechy charakterystyczne zaprezentowanej Umowy należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie, w roli usługodawcy występuje Bank, który będzie wykonywał wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi bankowej i z tytułu wykonywania tej usługi będzie otrzymywał wynagrodzenie od Uczestników systemu, w tym Wnioskodawcy.

Przedstawiony mechanizm funkcjonowania cash-poolingu jest administrowany i zarządzany przez Bank i nie wymaga żadnego dodatkowego zaangażowania Spółki, ani pozostałych podmiotów w nim uczestniczących. W ramach przedstawionej we wniosku struktury cash poolingu, wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową są wykonywane przez Bank w zamian za wynagrodzenie, w postaci opłaty miesięcznej, natomiast Wnioskodawca w tym przypadku pozostaje beneficjentem świadczenia dokonywanego przez Bank.

Z kolei rola Wnioskodawcy występującego jako Agent w związku z przystąpieniem do Umowy ogranicza się do posiadania Rachunku Agenta.

Tym samym to Bank będzie wykonywał Umowę Cash Poolingu, poprzez realizację operacji pomiędzy rachunkami bankowymi uczestniczącymi w Strukturze Cash Poolingu oraz naliczanie i pobieranie/wypłatę odsetek od wzajemnych zobowiązań. W związku z przystąpieniem do Umowy Uczestnicy nie będą świadczyć sobie wzajemnie usług i nie będą otrzymywać z tego tytułu żadnego wynagrodzenia. Ponadto Wnioskodawca nie będzie zawierać z innymi uczestnikami Struktury odrębnych umów w związku z uczestnictwem w umowie.

Zatem czynności wykonywane przez Wnioskodawcę, jako uczestnika niniejszej usługi i jednocześnie tzw. Agenta, umożliwiające bankowi dokonywanie odpowiednich operacji związanych z wykonywaniem umowy cash-poolingu, nie stanowią odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz jedynie czynności pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Jak wynika z opisu sprawy Wnioskodawca - Agent nie będzie otrzymywał żadnego wynagrodzenia od pozostałych uczestników Struktury. W opisanej sytuacji, podejmowane przez Wnioskodawcę w ramach Umowy czynności nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż działalność gospodarcza Wnioskodawcy.

W świetle przedstawionych argumentów należy stwierdzić, że w związku z czynnościami wykonywanymi w ramach struktury cash-poolingu, Wnioskodawca (zarówno jako uczestnik jak i tzw. Agent) nie będzie świadczył usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 i 2 ustawy. Zatem mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że w sytuacji przedstawionej w przedmiotowym wniosku, Wnioskodawca z tytułu wykonywania tych czynności nie będzie działał w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Jednocześnie wskazać należy, ze z uwagi na powyższe rozstrzygniecie odpowiedź na pytanie oznaczone we wniosku nr 2 staje się bezprzedmiotowe.

Tut. organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Wnioskodawcy. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku, nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Zauważyć należy również, iż zgodnie z art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). A zatem wniosek o wydanie interpretacji może być złożony tylko w indywidualnej sprawie zainteresowanego. Z tych też względów - z uwagi na indywidualny charakter interpretacji przepisów prawa podatkowego - zaznacza się, iż niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy jedynie Wnioskodawcy, nie zaś Banku ani pozostałych Uczestników. Uwzględniając powyższe wskazać należy, iż interpretacja nie wywołuje skutków prawnych dla świadczącego usługę Banku ani dla pozostałych Uczestników. W konsekwencji regulacje zawarte w art. 14k-14n ustawy - Ordynacja podatkowa nie będą miały zastosowania dla Banku oraz pozostałych Uczestników Systemu.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Końcowo nadmienia się, w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk" po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.