ITPP1/443-993/11/TS - Moment powstania obowiązku podatkowego dla kwoty otrzymanej z tytułu umowy najmu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 12 lipca 2011 r. (data wpływu 18 lipca 2011 r.), uzupełnionym w dniu 11 i 25 października 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego dla kwoty otrzymanej z tytułu umowy najmu - jest prawidłowe.

W dniu 18 lipca 2011 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego dla kwoty otrzymanej z tytułu umowy najmu.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest spółką cywilną, której wspólnicy w ramach działalności gospodarczej zawarli umowę najmu na czas oznaczony (10 lat). W umowie tej wspólnicy spółki cywilnej są stroną wynajmującą. Przedmiotem umowy jest lokal użytkowy, parking podziemny oraz nieruchomość gruntowa. Z tytułu umowy najmu, najemca płaci wynajmującemu miesięczny czynsz. W umowie strony zawarły postanowienie, zgodnie z którym "najemca wpłaci na rachunek wynajmującego kaucję w wysokości 2-miesięcznego czynszu brutto, która będzie zaliczona na poczet czynszu za ostatnie 2 miesiące obowiązywania niniejszej umowy. Kaucja zostanie wpłacona na podstawie należycie wystawionej faktury VAT wraz z pierwszym należnym czynszem w pełnej wysokości". Wnioskodawca wskazał, iż najemca zapłacił kaucję na rzecz wynajmującego.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wyjaśnił, iż zgodnie z zawartą umową najmu najemca wpłacił na rachunek wynajmującego (Wnioskodawcy) kaucję w wysokości 2-miesięcznego czynszu brutto. W umowie strony postanowiły, że "kaucja będzie zaliczona na poczet czynszu za ostatnie dwa miesiące obowiązywania niniejszej umowy. Kaucja zostanie wpłacona na podstawie należycie wystawionej faktury VAT wraz z pierwszym należnym czynszem w pełnej wysokości". Wnioskodawca wskazał, iż umowa nie zawiera innych uregulowań dotyczących przekazania przez najemcę na rzecz wynajmującego kwoty świadczenia, które strony w umowie określiły jako kaucja. Umowa nie określa świadczeń, które kwota wpłacona tytułem kaucji miałaby zabezpieczyć. Strony nie określiły także, w którym momencie zostanie ona zaliczona na poczet czynszu. Należy więc uznać, zdaniem Wnioskodawcy, że zaliczenie nastąpi w momencie, kiedy czynsz za dwa ostatnie miesiące trwania umowy stanie się wymagalny. Kaucja zostanie zaliczona na poczet czynszu za dwa ostatnie miesiące trwania umowy niezależnie od tego, czy umowa zostanie rozwiązana przed upływem terminu, na jaki została zawarta, czy też wygaśnie po okresie jej obowiązywania. Ponadto w przedmiotowej umowie brak jest postanowień dotyczących ewentualnego zwrotu kaucji, bądź przeznaczenia jej na pokrycie ewentualnych strat powstałych podczas trwania umowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy otrzymanie przez Wnioskodawcę świadczenia określonego w umowie najmu jako kaucja skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, "jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano cześć należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części". W opisanym stanie faktycznym Wnioskodawca otrzymał kaucję, która ma zostać zaliczona na poczet czynszu za dwa ostatnie miesiące trwania najmu (w związku tym usługa, za którą zapłacił najemca uiszczając kaucję nie została jeszcze wykonana). Zdaniem Wnioskodawcy uiszczona na jego rzecz kaucja powinna więc zostać uznana za przedpłatę i podlegać regulacji zawartej w przytoczonym wyżej przepisie. W ocenie Wnioskodawcy znajduje zastosowanie przepis art. 19 ust. 11 ustawy, a Wnioskodawca prawidłowo ocenił moment powstania obowiązku podatkowego i w sposób właściwy wystawił na rzecz najemcy fakturę VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez świadczenie usług - w myśl art. 8 ust. 1 powołanej ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

W myśl art. 19 ust. 1 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Stosownie do art. 19 ust. 11, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Natomiast zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 4, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze - z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej.

Przepisy podatkowe w zakresie podatku od towarów i usług nie zawierają definicji kaucji. Zgodnie ze znaczeniem słownikowym "kaucja" jest to suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania.

Natomiast "zaliczka" jest to część należności wypłacana z góry na poczet należności, "zadatek" to suma pieniędzy dawana przy zawieraniu umowy w celu zapewnienia jej wykonania (zaliczka na poczet należności), "przedpłata" to określona suma pieniędzy wpłacana regularnie, w ustalonych terminach, w celu zapewnienia sobie otrzymania jakiegoś towaru, a "rata" to część należności pieniężnej, płatna w oznaczonym terminie.

Z przytoczonych wyżej definicji: zaliczki, zadatku, przedpłaty i raty wynika, iż wiążą się one z przekazaniem kontrahentowi środków pieniężnych do jego dyspozycji. Natomiast cechą charakterystyczną kaucji jest to, że może ona zostać wykorzystana tylko w ściśle określonym przypadku, t.j. w razie niedopełnienia zobowiązania.

Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 353 ¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Oznacza to, że strony są wolne w kształtowaniu treści umowy.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawca wynajmuje na czas określony lokal użytkowy, parking podziemny oraz nieruchomość gruntową. Zgodnie z postanowieniami umowy najmu, najemca wpłacił na rachunek Wnioskodawcy określoną kwotę - nazwaną w umowie kaucją - w wysokości 2-miesięcznego czynszu brutto, która zostanie zaliczona na poczet czynszu za ostatnie dwa miesiące obowiązywania umowy. Kaucję wpłacono wraz z pierwszym należnym czynszem w pełnej wysokości. Umowa nie określa przy tym świadczeń, które kwota wpłacona tytułem kaucji miałaby zabezpieczyć. Strony nie określiły w niej, w którym momencie kaucja zostanie zaliczona na poczet czynszu. Wskazano, iż niezależnie od sytuacji, czy przedmiotowa umowa zostanie rozwiązana przed upływem terminu, czy też wygaśnie po okresie jej obowiązywania, kaucja i tak zostanie zaliczona na poczet przyszłego czynszu. Ponadto w przedmiotowej umowie brak jest postanowień dotyczących ewentualnego zwrotu kaucji, bądź przeznaczenia jej na pokrycie ewentualnych strat powstałych podczas trwania umowy.

Mając na uwadze powyższe oraz treść powołanych przepisów prawa stwierdzić należy, iż w niniejszej sprawie Wnioskodawca, stosowanie do postanowień zawartej umowy, otrzymał określoną kwotę pieniężną jako należność za świadczoną usługę najmu, której realizacja nastąpić ma w przyszłości (ostatnie dwa miesiące trwania umowy). Wpłacona przez najemcę kwota - jak wynika z wniosku - nie ma charakteru gwarancyjnego, bowiem nie podlega zwrotowi po zakończeniu obowiązywania umowy. Nie stanowi również odszkodowania w razie niedopełnienia zobowiązań z niej wynikających. Zaliczona jest natomiast - zgodnie z postanowieniami stron - na poczet przyszłej należności za świadczenie usług.

Tym samym, otrzymanie przez Wnioskodawcę (wynajmującego) opisanej płatności, pełniącej zdaniem tut. organu funkcję zaliczki (przedpłaty), a przypadającej na poczet przyszłych określonych należności, pociąga za sobą powstanie obowiązku podatkowego, stosownie do cyt. art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług. Stanowisko Wnioskodawcy należało uznać zatem za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.