ITPP1/443-904/09/DM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 11 września 2009 r. (data wpływu do tut. organu 28 września 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności niepodejmowania działalności konkurencyjnej - jest nieprawidłowe.

W dniu 28 września 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności niepodejmowania działalności konkurencyjnej.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Na mocy umowy zawartej ze spółką z o.o. regulującej prawa i obowiązki stron w zakresie stosunków prawnych, jako członek zarządu, zgodnie z § 5 tej umowy osiągała Pani wynagrodzenie, uzależnione od wyników działalności kierowanej spółki i odprowadzała należny podatek od towarów i usług, zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Obecnie została Pani odwołana z pełnionej funkcji członka zarządu i pobiera z tego tytułu odszkodowanie, o którym mowa w § 6 ust. 1 i 8 umowy. Wskazuje Pani, iż w § 6 ust. 1 umowy ustanowiono, że w "czasie trwania niniejszej umowy członek zarządu zobowiązany jest powstrzymać się od działalności konkurencyjnej wobec spółki ("Zakaz konkurencji"). Zakaz konkurencji obowiązuje członka zarządu także w okresie 6 miesięcy po ustaniu niniejszej umowy ("Okres karencyjny") za odszkodowaniem z ust. 8". Ustęp ten wskazuje natomiast, że "w okresie karencyjnym członek zarządu jest uprawniony do otrzymywania od spółki przez okres sześciu miesięcy, miesięcznego odszkodowania w kwocie stanowiącej równowartość 100% (sto procent) średniego miesięcznego stałego wynagrodzenia otrzymanego przez członka zarządu w ostatnim roku pełnienia funkcji w zarządzie spółki obowiązywania umowy".

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odszkodowanie, o którym mowa w § 6 ust. 8 umowy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako świadczenie usług, na mocy art. 8 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, czy też nie stanowi przychodu z samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, przywołującego przepis art. 8 ust. 1 i 2 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, bezspornym jest, że na mocy § 6 ust. 1 umowy zawartej ze spółką, zobowiązała się Pani do powstrzymania od działalności opisanej jako konkurencyjna, w okresie 6 miesięcy po ustaniu obowiązywania umowy, za co otrzymuje odszkodowanie zgodnie z § 6 ust. 8 tej umowy. Podnosi Pani jednakże, że aby świadczenie usług stało się podstawą do opodatkowania podatkiem od towarów i usług, musi być wykonywane w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy. Wskazuje Pani, iż do czasu odwołania z funkcji członka zarządu było bezspornym, że w okresie tym, to Pani, jako zleceniobiorca ponosi odpowiedzialność za wykonywane przez siebie czynności. Obecnie, w tzw. okresie karencyjnym nie wykonuje Pani żadnych czynności i nie ponosi za nie odpowiedzialności wobec osób trzecich. Otrzymywane odszkodowanie nie jest wynagrodzeniem za podejmowane w przeszłości czynności, ale ma właśnie charakter umownego odszkodowania za zaniechanie ich podejmowania w określonym czasie i zakresie. Z tego względu, w Pani ocenie, nie można uznać, że wynagrodzenie to stanowi przychód z prowadzonej działalności gospodarczej, albowiem do stanu faktycznego opisanego w niniejszym wniosku zastosowanie ma art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, a działanie Pani, czy też jego brak, nie może być uznane za wykonywanie samodzielnej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ww. ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 powołanej ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast, zgodnie z art. 8 ust. 1 cyt. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć zatem, każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy.

Należy jednak zaznaczyć, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

A zatem, aby powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji mogło zostać uznane za usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, zobowiązanie to winno być odpłatne, wynikać ze stosunku zobowiązaniowego, jak również musi istnieć konkretny podmiot będący bezpośrednim beneficjentem (konsumentem) tego zobowiązania.

Istotnym elementem do tego, aby daną czynność opodatkować podatkiem od towarów i usług, oprócz ustalenia przedmiotu opodatkowania jest również określenie podmiotu opodatkowania. Opodatkowanie usług polegających na powstrzymywaniu się czy też na tolerowaniu określonych stanów rzeczy, powstrzymywaniu się od określonego rodzaju zachowań w ramach tzw. klauzuli konkurencji (zakazu konkurencji) może mieć miejsce wówczas, jeśli podmiot świadczący taką usługę jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei z art. 15 ust. 3 pkt 1 i 3 cyt. ustawy wynika, że ze za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) oraz z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że mocą zawartej umowy, jako członek zarządu realizowała Pani na rzecz spółki z o.o. czynności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, z tytułu których odprowadzała należny podatek od towarów i usług. W postanowieniach umownych zawarto m.in., iż w okresie 6 miesięcy po ustaniu umowy, zobowiązana jest Pani do powstrzymania się od działalności konkurencyjnej, za co przysługuje odszkodowanie w określonej w umowie wysokości.

Uwzględniając powyższe wskazać należy, że czynność polegająca na powstrzymaniu się od działalności konkurencyjnej dla spółki z o.o. w zamian za wynagrodzenie ma charakter odpłatny. Zauważyć należy, że ze stanu faktycznego wynika, iż strony łączy stosunek prawny, ponadto umowa o zakazie konkurencji została zawarta przez Panią, jako podatnika podatku od towarów i usług (a zatem nie korzystała Pani w tym zakresie z wyłączenia wynikającego z art. 15 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług), zaś otrzymane wynagrodzenie za powstrzymanie się od dokonywania określonych czynności, które określa Pani odszkodowaniem, stanowi ekwiwalent za konkretną usługę, którą w niniejszej sprawie jest powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej wobec spółki z o.o. Z kolei beneficjentem usługi, z uwagi na uzyskane w ten sposób zobowiązanie (gwarancję) nieprowadzenia przez Panią działalności konkurencyjnej jest spółka z o.o. W konsekwencji uznać należy, iż otrzymywane odszkodowanie, związane z prowadzoną przez Panią działalnością gospodarczą (w ramach bowiem tej działalności została zawarta umowa o zakazie konkurencji), na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Końcowo należy zauważyć, iż niniejsza interpretacja nie rozstrzyga kwestii, czy z tytułu wykonywanych czynności na rzecz spółki z o.o. była zobowiązana do rozliczania podatku od towarów i usług, jako podatnik podatku od towarów i usług, gdyż nie było to przedmiotem zapytania. Dlatego też dla celów niniejszej interpretacji przyjęto, jako element przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, iż z tytułu świadczenia ww. czynności w świetle art. 15 tej ustawy uznana była Pani za podatnika tego podatku.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.