ITPP1/443-860/09/MN - Zasady wystawiania faktur dokumentujących zapłatę zaliczki za organizację kursów, szkoleń oraz studiów podyplomowych, na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, a także osób prawnych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 9 września 2009 r. (data wpływu 17 września 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia nabywcy w fakturze dokumentującej otrzymaną zaliczkę oraz terminu jej wystawienia - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 września 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia nabywcy w fakturze dokumentującej otrzymaną zaliczkę oraz terminu jej wystawienia.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca kształci studentów studiów niestacjonarnych oraz organizuje inne formy kształcenia, m.in. kursy, szkolenia, studia podyplomowe. W przypadku studiów niestacjonarnych zawiera ze studentem umowę o kształcenie na studiach niestacjonarnych, określającą prawa i obowiązki studenta. Wnioskodawca otrzymuje wpłaty z tytułu odpłatności za powyższe usługi. Wpłaty dokonywane są zarówno przez osoby fizyczne (nieprowadzące lub prowadzące działalność gospodarczą), jak i przez zakłady pracy kierujące swoich pracowników na studia i finansujące koszty edukacji.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy w sytuacji, kiedy stroną umowy o kształcenie na studiach niestacjonarnych jest student, staje się on jednocześnie faktycznym nabywcą tej usługi. Jeśli uczelnia potrafi zidentyfikować odbiorcę świadczenia (np. po ewentualnych wyjaśnieniach ze strony wpłacającego) bez znaczenia jest, kto dokonał płatności i z jakiego rachunku bankowego została ona przekazana. Zdaniem Wnioskodawcy nabywcą usługi edukacyjnej jest strona umowy (czyli student), bez względu na to, kto faktycznie dokonał płatności (student, inna osoba dokonująca wpłaty w jego imieniu, zakład pracy kierujący studenta na studia) oraz na to, czy należność została przekazana z rachunku firmy, której właścicielem jest student lub w której jest zatrudniony. Nie ma przeszkód zawierania na fakturze (oprócz danych nabywcy) informacji dotyczących "płatnika", tekst jedn. osoby prawnej lub fizycznej dokonującej faktycznej wpłaty.

Zgodnie z § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym ja otrzymano (zgodnie z § 10 ust. 3 rozporządzenia). Podatnicy nie mają obowiązku wystawiania faktur osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej, z wyjątkiem sytuacji, gdy osoby te zgłoszą żądanie wystawienia faktury (art. 106 ust. 4). Zatem, w ocenie Wnioskodawcy, fakturę na rzecz osób fizycznych wystawia się na żądanie nie później niż 7. dnia od wykonania usługi, a w przypadku otrzymania zaliczki w ciągu 7 dni od jej otrzymania. Po tym terminie Uczelnia nie ma prawa wystawić faktury VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. W myśl art. 106 ust. 4 ustawy, podatnicy, o których mowa w ust. 1-3, nie mają obowiązku wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1 i 2, osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury.

Zasady wystawiania faktur reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337).

Stosownie do § 4 ust. 1 rozporządzenia zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami "FAKTURA VAT".

Zgodnie z § 5 ust. 1 powołanego rozporządzenia faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży, powinna zawierać co najmniej:

Jak wynika z cytowanego przepisu faktura winna zawierać m.in. imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy.

Zatem skoro, jak wynika z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, Uczelnia zawiera umowę ze studentem i student jest nabywcą usługi, jego dane winna zawierać w miejscu określenia nabywcy faktura dokumentująca otrzymaną zaliczkę. Bez znaczenia natomiast w przedmiotowej sprawie pozostaje fakt, iż płatności dokonuje inna osoba fizyczna lub inny podmiot.

Wskazać również należy, iż nie ma przy tym przeszkód, aby na fakturze była zawarta informacja o płatniku (jako dodatkowy element faktury). Zawarcie takiej informacji nie powoduje wadliwości faktury VAT, gdyż § 5 ust. 1 powołanego rozporządzenia wskazuje enumeratywnie wymienione elementy, jakie powinna zawierać faktura, przy czym sformułowanie "co najmniej" oznacza, iż nie stanowi on katalogu zamkniętego.

Zgodnie z § 9 ust. 1 cytowanego rozporządzenia, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 10-12.

W myśl § 10 ust. 1 rozporządzenia, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

W związku z tym, że w obowiązujących przepisach dotyczących podatku VAT brak jest określenia terminu w jakim nabywca będący osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej może domagać się od sprzedawcy wystawienia faktury VAT (w myśl art. 106 ust. 4 ustawy), należy stosować art. 87 ustawy Ordynacja podatkowa.

Stosownie do art. 87 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą obowiązani są na żądanie kupującego lub usługobiorcy wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.

Podatnicy wymienieni w § 1, od których zażądano rachunku przed wykonaniem usługi lub wydaniem towaru, wystawiają rachunek nie później niż w terminie 7 dni od dnia wykonania usługi lub wydania towaru. Jeżeli jednak żądanie wystawienia rachunku zostało zgłoszone po wykonaniu usługi lub wydaniu towaru, wystawienie rachunku następuje w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia żądania (art. 87 § 3 ustawy Ordynacja podatkowa).

Podatnik nie ma obowiązku wystawienia rachunku, jeżeli żądanie zostało zgłoszone po upływie 3 miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 87 § 4 ustawy Ordynacja podatkowa).

Obowiązek wystawienia faktury na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej powstaje wskutek złożenia oświadczenia, iż żąda ona jej wystawienia, pod warunkiem, że żądanie to zostało zgłoszone we właściwym terminie, tekst jedn. w terminie 3 miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Żądanie wystawienia faktury zgłoszone po upływie 3 miesięcy nie wywiera takiego skutku i nie rodzi po stronie sprzedawcy czy też usługodawcy obowiązku wystawienia faktury. Wskazać dodatkowo należy, iż wystawienie faktury po upływie trzymiesięcznego terminu jest prawem, a nie obowiązkiem podatnika i to do niego należy decyzja dotycząca jej wystawienia.

Odnosząc powołane przepisy do opisanego we wniosku stanu faktycznego, stwierdzić należy, że jeżeli nabywca będący osobą fizyczną żąda wystawienia faktury dokumentującej zaliczkę przed wykonaniem usługi, Uczelnia ma obowiązek jej wystawienia nie później niż w terminie 7 dni od daty jej wykonania. Jeżeli natomiast zgłoszenie żądania wystawienia faktury następuje po wykonaniu usługi, lecz przed upływem 3 miesięcy od dnia jej wykonania, Uczelnia ma obowiązek wystawienia faktury w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia żądania. Jeżeli natomiast żądanie wystawienia faktury nastąpiło po upływie 3 miesięcy od dnia wykonania usługi, Uczelnia ma prawo odmówić jej wystawienia.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja ta dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.