ITPP1/443-800a/11/TS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 2 czerwca 2011 r. (data wpływu 7 czerwca 2011 r.), uzupełnionym w dniu 5 września 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania świadczonych usług - jest:

* prawidłowe - w zakresie opodatkowania usług dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od towarzystw ubezpieczeniowych,

* nieprawidłowe - w zakresie zwolnienia od podatku usług związanych z oceną ryzyka i szacowaniem poniesionych strat.

W dniu 7 czerwca 2011 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniu 5 września 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania świadczonych usług.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca świadczy usługi finansowe wykonywane na zlecenie i w imieniu klienta (ubezpieczonego), polegające na dochodzeniu roszczeń odszkodowawczych od towarzystw ubezpieczeniowych z tytułu np. wypadków, kolizji drogowych, itp., które mieszczą się w PKWiU w grupowaniu 66.21.10.0 "Usługi związane z oceną ryzyka i szacowaniem poniesionych strat". W skład opisanej usługi wchodzi:

* oszacowanie wysokości szkody (w szczególności szkód osobowych):

* udokumentowanie szkody, tzn. pozyskanie niezbędnej dokumentacji prawniczej, medycznej, urzędowej oraz dokumentacji z zakładów pracy, uwiarygodniającej powstanie szkody,

* zgłoszenie szkody do zakładów ubezpieczeń (tzn. sporządzanie pisma roszczeniowego, wypełnianie formularzy dostarczanych przez zakłady ubezpieczeń, uzyskanie i przedstawienie dokumentacji prawniczej, medycznej, urzędowej, z zakładów pracy),

* oczekiwanie na wypłatę odszkodowania z zakładów ubezpieczeń oraz wypłata odszkodowania osobie zlecającej usługę.

Wnioskodawca wykonuje również czynności pomocnicze związane z likwidacją szkód powstałych w wyniku zdarzeń objętych ochroną przez firmę ubezpieczeniową, które również mieszczą się w PKWiU w grupowaniu 66.2110.0 "Usługi związane z oceną ryzyka i szacowaniem poniesionych strat". Czynności te dotyczą oględzin pojazdów oraz sporządzania kosztorysów napraw i wyliczeń.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle aktualnie obowiązujących przepisów podatkowych w wymienionych powyżej przypadkach należy zastosować podstawową stawkę podatku VAT, czy też ma miejsce ustawowe zwolnienie.

Zdaniem Wnioskodawcy, przy usługach dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od towarzystw ubezpieczeniowych należy zastosować stawkę podatku VAT w wysokości 23%. Natomiast w przypadku usług związanych z oceną ryzyka i szacowaniem poniesionych strat należy zastosować zwolnienie od podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za:

* prawidłowe - w zakresie opodatkowania usług dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od towarzystw ubezpieczeniowych,

* nieprawidłowe - w zakresie zwolnienia od podatku usług związanych z oceną ryzyka i szacowaniem poniesionych strat.

Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez świadczenie usług - w myśl art. 8 ust. 1 powołanej ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże zgodnie z art. 146a ustawy, wprowadzonym na mocy art. 19 ustawy z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 238, poz. 1578), zmienionym treścią art. 9 pkt 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726), w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23% (pkt 1).

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

Na mocy obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r. art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Jak stanowi art. 43 ust. 13 ww. ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41, o czym stanowi art. 43 ust. 14 wskazanej ustawy.

Powyższe regulacje stanowią implementację do krajowego porządku prawnego zapisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347). Zgodnie z regulacją z art. 135 ust. 1 lit. a) państwa członkowskie zwalniają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

W przeciwieństwie do stanu prawnego obowiązującego do 31 grudnia 2010 r., zgodnie z którym wyznaczenie zakresu zwolnienia usługi z opodatkowania podatkiem od towarów i usług następowało poprzez zidentyfikowanie usługi (czynności) w klasyfikacji statystycznej (PKWiU), w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. zwolnienie określone w przepisie art. 43 ma charakter przedmiotowo-podmiotowy. Od 1 stycznia 2011 r. przy określaniu zakresu zwolnień, które dotychczas były ujęte w załączniku nr 4, odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych, określając ich zakres z wykorzystaniem treści przepisów prawa unijnego, prawa krajowego oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE.

Zgodnie zaś z ugruntowanym stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości UE, zwolnienia zawarte w art. 132 Dyrektywy 2006/112/WE Rady stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, które mają na celu unikniecie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich (np. wyrok w sprawie Abbey National, Zb. Orz., C-169/04, pkt 38). Oznacza to, że zakres przedmiotowy tych zwolnień powinien być taki sam we wszystkich krajach członkowskich, zatem przy jego definiowaniu nie jest zasadne odwoływanie się wyłącznie do ustawodawstwa krajowego, ponieważ takie działania mogłyby prowadzić do rozbieżności w stosowaniu zwolnień w poszczególnych państwach UE.

Wskazać należy, iż powołana Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych. Natomiast zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości UE, zajętym w wyroku C-8/01 z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie Taksatorrigen, istotą transakcji ubezpieczeniowej jest w ogólnym rozumieniu, to iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (sprawy: Card Protection Plan C-349/96, paragraf 17 i Skania C-240/99, paragraf 37).

Trybunał wprawdzie orzekł, że wyrażenie "transakcje ubezpieczeniowe" nie obejmuje wyłącznie transakcji dokonywanych przez samych ubezpieczycieli, ale zasadniczo jest na tyle obszerne, że obejmuje zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej przez podatnika, który sam nie jest ubezpieczycielem, ale w kontekście polisy blokowej dostarcza swoim klientom taką ochronę, korzystając z wpływów od ubezpieczyciela, który przyjmuje na siebie ryzyko objęte w ubezpieczeniu (sprawy: Card Protection Plan, paragraf 22 i Skandia, paragraf 38).

Jednak w akapicie 41 sprawy Skania, Trybunał podtrzymał stanowisko, że zgodnie z definicją transakcji ubezpieczeniowych zawartą w akapicie 39 niniejszego wyroku okazuje się, iż tożsamość osoby, której świadczy się usługę, jest istotna w rozumieniu definicji rodzaju usług objętych artykułem 13B (a) szóstej dyrektywy i że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczeniowej i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca w ramach działalności gospodarczej świadczy usługi wykonywane na zlecenie i w imieniu klienta (ubezpieczonego), polegające na dochodzeniu roszczeń odszkodowawczych od towarzystw ubezpieczeniowych. Do wykonywanych czynności należeć będzie m.in. szacowanie wysokości szkody (w szczególności szkód osobowych) oraz przybliżonej wysokości uszczerbku na zdrowiu, obliczanie kosztów poniesionych na zakup lekarstw czy sprzęt ortopedyczny, rehabilitacyjny, ustalenie przewidywanych kosztów opieki, ustalenie wysokości utraconych dochodów, jak również pozyskanie niezbędnej dokumentacji prawniczej, medycznej, urzędowej oraz dokumentacji z zakładów pracy, uwiarygodniającej powstanie szkody.

Ponadto z wniosku wynika, iż Wnioskodawca wykonuje czynności pomocnicze związane z likwidacją szkód powstałych w wyniku zdarzeń objętych ochroną przez firmę ubezpieczeniową. Czynności te dotyczą oględzin pojazdów oraz sporządzania kosztorysów napraw i wyliczeń.

Biorąc powyższe pod uwagę oraz powołane w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, iż Wnioskodawca nie świadczy usług ubezpieczeniowych, zatem nie może korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wskazać należy, iż czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach działalności (dochodzenie roszczeń odszkodowawczych od towarzystw ubezpieczeniowych, dokonywanie oględzin pojazdów oraz sporządzanie kosztorysów napraw i wyliczeń) nie można także uznać za usługę stanowiącą element usługi ubezpieczeniowej lub reasekuracyjnej, bądź też usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, która sama stanowi odrębną całość i jest właściwa oraz niezbędna do świadczenia tych usług. Charakter opisanych czynności wskazuje bowiem, iż nie można ich uznać za usługi specyficzne i właściwe wyłącznie dla usługi ubezpieczeniowej - nie są one niezbędne do realizacji usługi ubezpieczeniowej samej w sobie. Zatem czynności te nie korzystają ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 13 ustawy.

Problem usług pokrewnych do usług ubezpieczeniowych był przedmiotem wyroku TSUE z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie C-8/01 Assurandor-Societetet, działającym w imieniu Taksatorringen przeciwko Skatteministeriet, w którym rozstrzygnięto, że wyceny szkód pojazdów silnikowych dokonane przez stowarzyszenie w imieniu swoich członków będących firmami ubezpieczeniowymi nie są ani transakcjami ubezpieczeniowymi, ani usługami pokrewnymi transakcjom ubezpieczeniowym, które świadczą maklerzy lub przedstawiciele ubezpieczeniowi w znaczeniu tego postanowienia.

Mając zatem na uwadze przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego oraz powołane w tym zakresie przepisy prawa i orzecznictwo stwierdzić należy, że w związku z wykonywaniem przedmiotowych czynności (dochodzenie roszczeń odszkodowawczych na zlecenie i w imieniu ubezpieczonego od towarzystw ubezpieczeniowych, dokonywanie oględzin pojazdów oraz sporządzanie kosztorysów napraw i wyliczeń) Wnioskodawca nie ma prawa do skorzystania ze zwolnienia od podatku, przewidzianego w przepisach art. 43 ust. 1 pkt 37 i ust. 13 ustawy.

Tym samym stawką właściwą dla opodatkowania przedmiotowych czynności będzie od dnia 1 stycznia 2011 r. stawka w wysokości 23%, co oznacza, iż w części dotyczącej dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od towarzystw ubezpieczeniowych należało zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania niniejszej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.