ITPP1/443-681/14/MN

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 12 września 2014 r. Izba Skarbowa w Bydgoszczy ITPP1/443-681/14/MN

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 4 czerwca 2014 r. (data wpływu 17 czerwca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania czynności, za które przysługuje świadczenie pieniężne - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 czerwca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności, za które przysługuje świadczenie pieniężne.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Gmina zamierza wyrazić zgodę przedsiębiorstwu energetycznemu, na postawienie słupów oraz wybudowanie napowietrznej linii energetycznej, która będzie przebiegać nad działkami należącymi do Gminy. Pomiędzy stronami zostanie zawarta umowa, na mocy której Gmina udostępni swoje nieruchomości przedsiębiorstwu w celu wykonania odpowiednich robót. Zgodnie z postanowieniami umowy Gmina wyrazi zgodę na:

* wybudowanie i przeprowadzenie przez nieruchomości gruntowe napowietrznej linii energetycznej oraz na jej późniejsze funkcjonowanie po wybudowaniu,

* wejście, przechód, przejazd przez osoby upoważnione w celu wykonywania czynności związanych z budową, eksploatacją, remontem, modernizacją i usuwaniem awarii,

* nie wznoszenie w tym pasie budynków mieszkalnych i budowli,

* ustanowienie na rzecz przedsiębiorstwa służebności przesyłu, za którą naliczy jednorazowe wynagrodzenie.

Ponadto w celu wyrównania straty Gmina naliczy a przedsiębiorstwo energetyczne zobowiąże się do zapłaty jednorazowej, odrębnej kwoty odszkodowania z tytułu obniżenia wartości nieruchomości związanej z lokalizacją linii energetycznej.

W wyniku działań, na które Gmina wyrazi zgodę, powyższe nieruchomości utracą swoją dotychczasową wartość. Wybudowanie bowiem napowietrznej linii energetycznej spowoduje obniżenie wartości nieruchomości należących do Gminy, część nieruchomości znajdująca się pod linią musi pozostać niezabudowana, a pozostałe nieruchomości ze względu na bliskość linii nie będą już tak atrakcyjne dla przyszłych nabywców.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy należność, którą Gmina ustali przedsiębiorstwu energetycznemu, tytułem odszkodowania za obniżenie wartości działek budowlanych w wyniku przeprowadzenia przez te działki linii energetycznej, będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, należność ustalona przedsiębiorstwu przesyłowemu, jako rekompensata za obniżenie wartości nieruchomości stanowić będzie odszkodowanie, które nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W art. 7 ust. 1 ustawy o VAT postanowiono, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

1.

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,

2.

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,

3.

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów. Usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Odszkodowanie nie jest żadną z czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, nie stanowi zapłaty za dostawę towaru, jak również nie jest zapłatą za świadczenie usług, wobec czego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność (dostawa towarów, czy też usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Z opisanego zdarzenia przyszłego nie wynika, aby miała zajść relacja zobowiązaniowa, którą należałoby traktować jako wzajemne świadczenie usługi za wynagrodzeniem. Istotą odszkodowania nie jest płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę.

Reasumując naliczona kwota nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, nie będzie stanowić zapłaty za świadczenie wzajemne usług, o której mowa w art. 8, natomiast stanowić będzie, odszkodowanie za utratę wartości nieruchomości, które nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast jak stanowi art. 8 ust. 1 powołanej ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja "świadczenia usług" ma charakter dopełniający definicję "dostawy towarów" i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Z treści art. 8 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Słownik języka polskiego definiuje czasownik "świadczyć" jako "wykonywać coś na czyjąś rzecz", "świadczenie" zaś, to obowiązek wykonywania, przekazania czegoś.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Z pojęcia usługi będzie natomiast wyłączone takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów. Przy ocenie charakteru świadczenia, jako usługi, należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów. Jeśli tylko mamy do czynienia ze świadczeniem, to na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowi ono albo usługę, albo dostawę towarów.

Z kolei przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywane świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą. Czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest także określenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy określonymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej.

Kwestią "odpłatności" zajmował się wielokrotnie w swoim orzecznictwie Europejski Trybunał Sprawiedliwości (np. w sprawach: C-16/93, C-213/99, C-404/99) podkreślając, iż o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.

Przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem również w tym zakresie należy posiłkować się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Kodeks cywilny rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 k.c.) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 k.c.).

Zgodnie z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Z treści wniosku wynika, iż jest Gmina zamierza wyrazić zgodę przedsiębiorstwu energetycznemu, na postawienie słupów oraz wybudowanie napowietrznej linii energetycznej, która będzie przebiegać nad działkami należącymi do Gminy. Pomiędzy stronami zostanie zawarta umowa, na mocy której Gmina udostępni swoje nieruchomości przedsiębiorstwu w celu wykonania odpowiednich robót. Zgodnie z postanowieniami umowy Gmina wyrazi zgodę na:

* wybudowanie i przeprowadzenie przez nieruchomości gruntowe napowietrznej linii energetycznej oraz na jej późniejsze funkcjonowanie po wybudowaniu,

* wejście, przechód, przejazd przez osoby upoważnione w celu wykonywania czynności związanych z budową, eksploatacją, remontem, modernizacją i usuwaniem awarii,

* nie wznoszenie w tym pasie budynków mieszkalnych i budowli,

* ustanowienie na rzecz przedsiębiorstwa służebności przesyłu, za którą naliczy jednorazowe wynagrodzenie.

Ponadto w celu wyrównania straty Gmina naliczy a przedsiębiorstwo energetyczne zobowiąże się do zapłaty jednorazowej, odrębnej kwoty odszkodowania z tytułu obniżenia wartości nieruchomości związanej z lokalizacją linii energetycznej.

W wyniku działań, na które Gmina wyrazi zgodę, powyższe nieruchomości utracą swoją dotychczasową wartość. Wybudowanie bowiem napowietrznej linii energetycznej spowoduje obniżenie wartości nieruchomości należących do Gminy, część nieruchomości znajdująca się pod linią musi pozostać niezabudowana, a pozostałe nieruchomości ze względu na bliskość linii nie będą już tak atrakcyjne dla przyszłych nabywców.

W sprawie będącej przedmiotem wniosku - odnosząc się do świadczenia pieniężnego, które Gmina otrzyma z tytułu obniżenia wartości nieruchomości związanej z lokalizacja linii napowietrznej należy stwierdzić, że te czynności wypełniają definicję usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i ze względu na ich odpłatny charakter podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Niezależnie bowiem od użytej nomenklatury, otrzymane odszkodowanie jest w rzeczywistości wynagrodzeniem za świadczoną usługę, polegającą na tolerowaniu opisanej sytuacji, w wyniku której nastąpi obniżenie dotychczasowej wartości gruntów.

Co do zasady obowiązek pokrycia szkody powstaje z uwagi na dokonanie czynności zabronionej (ex delicto) lub w wyniku niewykonania lub nieprawidłowego wykonania postanowień umowy (ex contracto). Podkreślając, że decydujące znaczenie dla oceny skutków prawnych umów w stosunkach pomiędzy stronami ma ich treść, a nie nazwa, stwierdzić należy, iż w ocenie tut. organu, w opisanych okolicznościach sprawy ustalona pomiędzy stronami należność z tytułu obniżenia wartości nieruchomości związanej z lokalizacja linii napowietrznej nie posiada cech odszkodowania za poniesioną szkodę, gdyż nie zaistniały okoliczności, które w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego powodowałyby szkodę i determinowały wypłatę odszkodowania. Obniżenie dotychczasowej wartości gruntu powstanie nie z powodu niewykonania lub nieprawidłowego wykonania postanowień umowy, lecz będzie następstwem wykonania umowy zawartej miedzi stronami.

Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego na tle powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że opisana czynność wypełnia definicję świadczenia usług zawartą w art. 8 ust. 1 cyt. ustawy. Będziemy mieć tu bowiem do czynienia ze świadczeniami wzajemnymi, bezpośrednimi i ekwiwalentnymi, polegającymi z jednej strony na tolerowaniu sytuacji, w której przedsiębiorstwo energetyczne postawi słupy oraz wybuduje napowietrzną linię energetyczną, w efekcie czego nastąpi obniżenie wartości nieruchomości związanej z lokalizacją tej linii, z drugiej zaś strony z wypłatą określonej należności.

Reasumując, opisana we wniosku czynność polegająca na tolerowaniu sytuacji, w której przedsiębiorstwo energetyczne postawi słupy oraz wybuduje napowietrzną linię energetyczną, w efekcie czego nastąpi obniżenie wartości nieruchomości związanej z lokalizacją tej linii wypełnia definicję usługi, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i ze względu na jej odpłatny charakter podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 cyt. ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl