ITPP1/443-675/13/DM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 8 lipca 2013 r. (data wpływu 12 lipca 2013 r.), uzupełnionym w dniu 18 września 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania przeniesienia własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie za odpłatną dostawę towarów, określenia stawki podatku i momentu powstania obowiązku podatkowego - jest prawidłowe.

W dniu 12 lipca 2013 r. został złożony wniosek uzupełniony w dniu 18 września 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania przeniesienia własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie za odpłatną dostawę towarów, określenia stawki podatku i momentu powstania obowiązku podatkowego.

W złożonym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT, prowadzącym działalność gospodarczą w formie spółki prawa handlowego - spółki z ograniczoną działalnością.

W dniu 28 listopada 1998 r. na podstawie umowy sprzedaży sporządzonej w formie aktu notarialnego, Wnioskodawca nabył od osoby fizycznej, "własność do nieruchomości gruntowej" niezabudowanej o powierzchni 14.520 m², grunty orne i sady z planem zagospodarowania jako działka budowlana ważnym w dniu nabycia. Grunt w związku z przeznaczeniem został przyjęty i zaewidencjonowany w ewidencji środków trwałych w grupie 0 jako grunt.

Nabycie odbyło się poza obowiązującymi w ww. okresie przepisami ustawy o podatku od towarów i usług i podatku akcyzowym, Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku, transakcja "zwolniona z opodatkowania".

W dniu 5 stycznia 2012 r., zgodnie z pismem W, Wojewoda zawiadomił Wnioskodawcę oraz wydał decyzję ustalającą na części ww. nieruchomości gruntowej lokalizację przedsięwzięcia EURO 2012, pn. P. Tym samym zatwierdził podział nieruchomości gruntowej i z mocy prawa stała się ona (w części objętej tą decyzją) własnością Skarbu Państwa i działającego w jego imieniu Wojewody - zgodnie z przepisami art. 24a ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 i w trybie tej ustawy.

W związku z wykonaniem decyzji Wojewody nieruchomość podzielono na cztery odrębne działki oraz dokonano stosownych wpisów w Księgach Wieczystych, poprzez ich utworzenie. W związku z powyższym Wojewoda przyzna i wypłaci Wnioskodawcy odszkodowanie w wysokości uzgodnionej i ustalonej zgodnie z obowiązującymi zasadami, w szczególności zgodnie z art. 24e cytowanej ustawy o EURO.

W roku 2013 lub później zaistnieje zdarzenie przyszłe, polegające na otrzymaniu odszkodowania za utratę własności powyższej części nieruchomości na rzecz Wojewody.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że przedmiotem wywłaszczenia jest część działki gruntowej niezabudowanej uzbrojonej, która będzie przeznaczona pod budowę infrastruktury kolejowej.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy w momencie otrzymania odszkodowania za nieruchomość gruntową, przy zastosowaniu przepisów podatku od towarów i usług "aktualnie obowiązujących w dniu jej otrzymania" pojawi się obowiązek opodatkowania transakcji otrzymania odszkodowania za utratę prawa własności ww. nieruchomości w świetle art. 5 i 7 ustawy o podatku od towarów i usług, czy otrzymanie odszkodowania mieści się w pojęciu dostawy towaru.

Czy czynność ta będzie opodatkowana stawką 23%, zgodnie z art. 41 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, w sprawie "zachodzi przeniesienie własności do nieruchomości gruntowej za odszkodowaniem w wyniku decyzji Wojewody części gruntu", który Wnioskodawca posiada od 1998 r. nabytego na podstawie umowy sprzedaży.

Pomimo tego, że czynność w momencie nabycia "była zwolniona od podatku od towarów i usług" i nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, to w związku z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa w momencie otrzymania odszkodowania wystąpi obowiązek odprowadzenia podatku od towarów i usług wg stawki 23%.

Wywłaszczenie własności nieruchomości następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej, odpowiadającym wartości tych praw zgodnie z operatem rzeczoznawcy. Odszkodowanie ustala organ, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, w odrębnej decyzji - decyzja Wojewody.

Wnioskodawca zauważył, że mamy do czynienia z jednej strony z powstaniem jakiegoś przysporzenia po stronie podmiotu wywłaszczanego ze swoich gruntów. Otrzymuje on bowiem odszkodowanie (świadczenie pieniężne). Wywłaszczenie za odszkodowaniem, jest formą dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Występuje tu dostawa towarów, niezależnie od tego, że wykonywana jest ona niejako pod przymusem. Zgodnie bowiem z przepisem art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, za dostawę towarów uważa się również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. W przypadku wywłaszczenia za odszkodowaniem do czynności podlegającej opodatkowaniu (dostawy) dochodzi po stronie wywłaszczanego właściciela gruntu, a nie po stronie np. gminy przejmującej grunty.

W przypadku Wnioskodawcy wywłaszczany jest przedsiębiorcą, zaś grunty, których własności jest pozbawiany, stanowią składniki majątku związane z działalnością gospodarczą, dlatego czynność ta (przejście własności gruntu) podlega opodatkowaniu. Zdaniem Wnioskodawcy należy ww. czynność opodatkować wg stawki 23%. Fakt, że ww. grunty stanowią sady i grunty orne nie ma znaczenia, gdyż wywłaszczane grunty traktować trzeba jako przeznaczone pod zabudowę - wywłaszczenie następuje w związku z realizacją celu publicznego, realizacji zadania budowy kolei w związku z realizacją zadania objętego Ustawą EURO 2012, czyli łączy się z jakimiś zamierzeniami budowlanymi na tym gruncie.

Obowiązujące przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, wiążą moment powstania obowiązku podatkowego przy wywłaszczeniu z chwilą otrzymania całości albo części płatności. Dopiero zatem z chwilą otrzymania odszkodowania przez wywłaszczanego powinien on rozliczyć podatek należny od takiej dostawy (przeniesienia własności gruntu w formie wywłaszczenia). Wtedy o stawce VAT decyduje jej przeznaczenie.

Reasumując, otrzymanie odszkodowania, w ocenie Wnioskodawcy, mieści się w pojęciu dostawy towarów w myśl art. 5 i art. 7 ustawy. Właściwą stawką podatku dla tej transakcji jest stawka 23%, grunty orne i sady przeznaczone są na cele inwestycji budowy infrastruktury kolejowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 cyt. ustawy. Zgodnie z tym przepisem, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Z przywołanych przepisów wynika, iż przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną, objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

Zaznaczyć należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Zatem dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

W tym miejscu wskazać należy, że do czynności podlegającej opodatkowaniu (dostawy) dochodzi po stronie wywłaszczonego właściciela nieruchomości.

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Stosowanie do treści art. 146a pkt 1 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 cyt. ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013 r. zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

Z dniem 1 kwietnia 2013 r. ww. przepis stanowi, że zwalnia się podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Z kolei przez tereny budowlane, zgodnie z art. 2 pkt 33 cyt. ustawy (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2013 r.) rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę, zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Ze złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca w dniu 28 listopada 1998 r. nabył od osoby fizycznej nieruchomość gruntową niezabudowaną oznaczoną zgodnie z planem zagospodarowania jako działka budowlana. W dniu 5 stycznia 2012 r. Wojewoda wydał decyzję ustalającą na części ww. nieruchomości, lokalizację przedsięwzięcia EURO 2012. Nieruchomość gruntowa, w części objętej decyzją, stała się własnością Skarbu Państwa, natomiast Wnioskodawcy zostanie przyznane i wypłacone odszkodowanie, zgodnie z art. 24e ustawy o EURO. Przedmiotem wywłaszczenia jest część działki gruntowej niezabudowanej, uzbrojonej, która to część będzie przeznaczona pod budowę infrastruktury kolejowej.

Mając powyższe na uwadze, jak również powołane przepisy prawa wskazać należy, że wywłaszczenie na rzecz Skarbu Państwa z mocy prawa prawa własności działki (w części objętej decyzją Wojewody) w zamian za odszkodowanie stanowi przeniesienie części majątku związanego z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy, a zatem odbywa się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Oznacza to, że w sprawie mamy do czynienia z czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatna dostawa towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Podkreślić należy w tym miejscy, że - jak już powyżej wskazano - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega jednak samo odszkodowanie, lecz - stanowiące dostawę towarów w rozumieniu przepisu art. 7 ust. 1 ustawy - przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie, przyjmujące postać odszkodowania.

W związku z powyższym uznać należy, że dostawa gruntu niezabudowanego, przeznaczonego pod budowę infrastruktury kolejowej, w zamian za odszkodowanie - jak słusznie wskazano we wniosku - podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, według stawki podstawowej w wysokości 23%.

Regulacje dotyczące momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług zawiera przede wszystkim art. 19 ustawy o podatku od towarów i usług. Stosownie do ust. 1 tego artykułu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Zgodnie z art. 19 ust. 4 ww. ustawy, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Na podstawie przepisu § 3 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 247 z późn. zm.), w przypadku przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

Powyższa regulacja odnosi się również do sytuacji opisanej we wniosku, tzn. przeniesienia prawa własności nieruchomości na mocy decyzji wojewody w zamian za odszkodowanie.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie obowiązek podatkowy powstanie z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, tj. w chwili otrzymania w całości lub części odszkodowania z tytułu przeniesienia własności nieruchomości, należących do Spółki na rzecz Skarbu Państwa.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.