ITPP1/443-616b/11/MS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 28 kwietnia 2011 r. (data wpływu 2 maja 2011 r.), uzupełnionym w dniu 20 maja 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności udzielania pożyczek z ZFŚS - jest prawidłowe.

W dniu 2 maja 2011 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniu 20 maja 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie m.in. opodatkowania czynności udzielania pożyczek z ZFŚS.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej, który zobowiązany jest do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych na mocy ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. W ramach Funduszu Wnioskodawca udziela swoim obecnym i byłym pracownikom zwrotnych pożyczek na cele mieszkaniowe, których wysokość oprocentowania określa wewnętrzny regulamin ZFŚS. Zgodnie z interpretacją indywidualną co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego z dnia 27 marca 2007 r. wydaną przez Naczelnika Urzędu Skarbowego - Wnioskodawca kwalifikuje udzielanie pożyczek z ZFŚS oraz pobieranie od udzielonych pożyczek odsetek jako odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu w myśl art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Wartość odsetek z tytułu udzielanych pożyczek jest wykazywana w deklaracji VAT w pozycji - usługi zwolnione.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy czynności udzielania pożyczek przez pracodawcę z ZFŚS powinny być potwierdzane fakturą wewnętrzną.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z postanowieniem Naczelnika Wnioskodawca kwalifikuje czynności udzielania pożyczek jako podlegające ustawie o podatku od towaró1)w i usług, jednocześnie uważa jednak, iż czynności udzielania pożyczek nie wymagają dokumentowania fakturą wewnętrzną zgodnie z art. 106 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług.

A zatem odsetki z tytułu udzielanych pożyczek z ZFŚS ewidencjonowane są na podstawie dokumentu wewnętrznego nie zaś fakturą wewnętrzną.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, stosownie do przepisu art. 7 ust. 1 ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...)

Przez świadczenie usług - w myśl art. 8 ust. 1 ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

W związku z powyższym do uznania czynności za usługę konieczne jest istnienie odbiorcy wykonywanego świadczenia, beneficjenta danej czynności i występowanie bezpośredniego związku między usługą i otrzymywanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza - według ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przez działalność socjalną - zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn. Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 z późn. zm.) - rozumie się usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej, rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. Jak stanowi pkt 5 powołanego artykułu, osobami uprawnionymi do korzystania z Funduszu są pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści - byli pracownicy i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie, o którym mowa w art. 8 ust. 2 powołanej ustawy, prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z Funduszu.

Z powołanych przepisów wynika, iż zakładowa działalność socjalna dotyczy określonych rodzajów świadczeń pracodawcy na rzecz pracownika, i tylko te świadczenia mogą być finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, na który składają się pieniądze pracowników. Ponadto fundusz jest tworzony na rzecz załogi pracodawcy i prawo do korzystania ze świadczeń finansowanych z tego funduszu jest kolektywnym prawem załogi. Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych wyraźnie definiuje funkcję pracodawcy jako podmiotu świadczącego usługę.

Na podstawie art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. Zgodnie z art. 8 ust. 2, zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu, z uwzględnieniem ust. 1, oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo z art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych. Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.

Powołany przepis ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, nie tworzy jednak żadnych praw podmiotowych do świadczeń dla osób uprawnionych do korzystania z Funduszu.

W myśl natomiast art. 10 cyt. ustawy, środkami Funduszu administruje pracodawca.

Powyższe regulacje prawne wskazują, iż na podstawie utworzonego zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, pracodawca zobowiązany jest do przyznawania pracownikom ulgowych usług oraz świadczeń. Taka konstrukcja przepisów - w szczególności art. 8 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych - wskazuje bezspornie na usługowy charakter stosunku łączącego strony. Mając jednocześnie na względzie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, stwierdzić należy, iż przyznawanie pracownikom ulgowych usług oraz świadczeń - o których mowa wyżej - stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy wskazać, iż zgodnie z obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. przepisem art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia są od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi finansowej wymienionej w art. 43 ust. 1 pkt 7 i 37-41 ustawy, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 13 ustawy). Jednocześnie, jak stanowi zapis art. 43 ust. 14, zwolnienie tego nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 tegoż artykułu.

Ponadto, zgodnie z zapisem art. 43 ust. 15 ustawy, w odniesieniu do usług ubezpieczeniowych i finansowych (o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37-41 oraz w ust. 13) zwolnienia nie mają zastosowania do:

Stosownie do art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, ceną jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Natomiast w myśl art. 106 ust. 4 cyt. ustawy, podatnicy, o których mowa w ust. 1-3, nie mają obowiązku wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1 i 2, osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury.

Z art. 106 ust. 7 ww. ustawy wynika, iż w przypadku czynności wymienionych w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, oraz świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca, są wystawiane faktury wewnętrzne; za dany okres rozliczeniowy podatnik może wystawić jedną fakturę dokumentującą te czynności dokonane w tym okresie. Faktury wewnętrzne są wystawiane także dla udokumentowania zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze.

Jak wynika z przytoczonych przepisów, podatnik dokonując sprzedaży na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej jest zobowiązany do wystawienia faktury jedynie na żądanie tej osoby. Natomiast wystawienie faktury wewnętrznej wiąże się ze ściśle wymienionymi okolicznościami przewidzianymi w powołanym art. 106 ust. 7 ustawy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca zobowiązany został do utworzenia w prowadzonym przedsiębiorstwie do Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. W ramach funduszu socjalnego pracodawca udziela pracownikom zwrotnych pożyczek na cele mieszkaniowe, za które pobiera wynagrodzenie w postaci odsetek.

Mając na względzie powyższe oraz powołane przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, iż udzielanie oprocentowanych pożyczek ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ze względu jednak na przewidziane w ustawie zwolnienie przedmiotowe, usługi takie korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy. Przedmiotowe usługi świadczone na rzecz pracowników mogą być udokumentowane dokumentem wewnętrznym, jednakże na żądanie usługobiorców (pracowników), Wnioskodawca - w świetle art. 106 ust. 4 ustawy - jest zobowiązany do wystawiania faktur.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy Krajowe Biuro Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.