ITPP1/443-606a/09/MN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 19 czerwca 2009 r. (data wpływu 2 lipca 2009 r.), przesłany zgodnie z właściwością do tut. organu przez Naczelnika Urzędu Skarbowego, uzupełnionym pismem z dnia 17 września 2009 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości refakturowania mediów i usług remontowych przez Wspólnotę Mieszkaniową na rzecz jej członków - jest nieprawidłowe.

W dniu 2 lipca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie m.in. możliwości refakturowania mediów i usług remontowych przez Wspólnotę Mieszkaniową na rzecz jej członków.

W przedmiotowym wniosku oraz piśmie stanowiącym jego uzupełnienie przedstawiono następujący stan faktyczny.

Czynności zarządzania nieruchomością wykonuje Zarządca na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 24 marca 2005 r. o ustanowieniu Zarządu. Od stycznia 2006 r. do września 2007 r. comiesięczne wpłaty za dostarczane media dokonywane były na podstawie otrzymywanych faktur VAT. Wcześniej - do końca roku 2005 opłaty były wnoszone na podstawie "informacji o wysokości opłat miesięcznych", których Pan nie księgował. Po wielu miesiącach okazało się, że Zarządca do wynagrodzenia 0,82 PLN za 1 m ² powierzchni użytkowej ustalonego przez Sąd Rejonowy doliczał 22% VAT. Jak później wyjaśnił Sąd, kwotę tę należy traktować jako kwotę brutto. Pana żądania (i innych członków również) dotyczą skorygowania i zwrotu nienależnie pobranych kwot, a tym samym sprawa zawyżonego podatku VAT pozostała nie załatwiona do dzisiaj.

W październiku 2007 r. powstała Wspólnota (Mieszkaniowa) Lokalowa i Zarządca odmówił dalszego wystawiania faktur VAT. Z powodu braku odpowiednich dowodów dokumentujących poniesione wydatki związane z utrzymaniem własnego lokalu, w którym prowadzi Pan działalność gospodarczą, odmówił Pan uiszczania dalszych wpłat na remonty budynku, jak też opłat miesięcznych. Złożył Pan również oświadczenie, że wszystkie należności zostaną opłacone z chwilą otrzymania zaległych rozliczeń i faktur VAT, w tym korygujących. Jak już informował Pan urząd skarbowy, ponieważ Zarządca ciągle odmawia rozliczenia fakturą korygującą VAT, wniesionych wcześniej na podstawie faktur VAT comiesięcznych zaliczek za dostarczaną energię cieplną do lokalu będącego Pana własnością, nie jest Pan w stanie dokonać obecnie zwrotu odliczonego wcześniej podatku VAT. Rozliczenie sezonu grzewczego 2007/2008, które zostało dokonane w dniu 2 września 2008 r. wykazało nadpłatę w stosunku do wpłaconych zaliczek w kwocie 1 640,29 PLN brutto. Nadmienia Pan, że zaliczki na centralne ogrzewanie wpłacane przez cały rok są rozliczane na koniec sezonu grzewczego. Ponadto do dnia dzisiejszego nie rozliczono faktur VAT z tytułu wpłaty w 2007 r. zaliczki na remont budynku w części wspólnej, co uniemożliwia Panu właściwe rozliczenie tego kosztu. Jako zaliczka (poza odliczonym VAT w 2007 r.) nie stanowi w takiej sytuacji kosztu uzyskania przychodu, a ponieważ kwota ta pochodziła z wypłaconego przez PZU odszkodowania za zniszczenia budynku w konsekwencji zapłacił Pan dodatkowo podatek dochodowy.

Wspólnota powstała z mocy prawa, zgodnie z ustawą z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. Nr 85, poz. 388 z późn. zm.) wskutek częściowego zniesienia współwłasności oraz ustanowienia odrębnej własności lokali. Wspólnotę tworzy ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości wspólnej, tj. budynku Pawilonu Handlowo-Usługowego, gdzie zgodnie z projektem (mimo późniejszych zmian w sposobie użytkowania) zdecydowaną większość stanowią lokale użytkowe, w których właściciele i jednocześnie członkowie Wspólnoty prowadzą niezależną od innych własną działalność gospodarczą. Wspólnota mimo, że nie prowadzi własnej działalności, to z woli właścicieli została zarejestrowana jako czynny podmiot VAT. Wspólnota ma zawarte umowy z dostawcami na dostawę energii elektrycznej do części wspólnej, energii cieplnej, która jest dostarczana do poszczególnych lokali, wywóz nieczystości, sprzątanie części wspólnych nieruchomości itp. Poszczególni właściciele lokali nie mają odrębnych umów na dostawę tych mediów. Zarządca odmawia refakturowania zakupionych przez Wspólnotę na rzecz jej członków mediów uważając, że są to zaliczki wpłacane przez nich na pokrycie kosztów zarządu nie stanowiące obrotu w rozumieniu art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług i że brak jest uzasadnienia do fakturowania wewnętrznych rozliczeń między wspólnotą a jej członkami.

Wskazano również, że w dniu 5 marca 2008 r. został złożony wniosek, w związku z którym została wydana interpretacja indywidualna, na którą - zdaniem kilku członków Wspólnoty - należało wnieść skargę, zgodnie z zawartym pouczeniem. Zarządca zaniechał złożenia skargi i nadal nie wystawia żądanych faktur mimo wezwań. Uchwał w tej sprawie Wspólnota też nie podejmowała. Ponadto dostarczono Zarządcy w dniu 19 maja 2009 r. informację dot. możliwości refakturowania, zawierającą postanowienie Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego z dnia 10 kwietnia 2008 r., wydane po uchyleniu wcześniejszych decyzji w sprawie wystawiania faktur, otrzymał Pan pismo, kserokopię którego załączono do wniosku. Do wniosku dołączono również informację o najnowszym wyroku NSA z dnia 20 marca 2009 r. sygn. akt I FSK 88/08.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wspólnota Mieszkaniowa (Lokalowa), w świetle obowiązujących przepisów i rozstrzygnięć zawartych w Wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, może refakturować zakupione media oraz wykonane usługi, w tym remontowe budynku Pawilonu Handlowo-Usługowego (zakupione w imieniu, z upoważnienia i za pieniądze Wnioskodawcy, jako ustawowy pośrednik w celu zaspokojenia jego potrzeb i budynku, w którym znajduje się wyodrębniony lokal użytkowy stanowiący jego własność, jako jednego z członków tworzących Wspólnotę i w którym prowadzi on działalność gospodarczą).

Wnioskodawca wyraził stanowisko, iż Wspólnota nie kupuje mediów "dla siebie", lecz działa w imieniu i na rzecz właścicieli. Nabywcą finalnym towarów i usług świadczonych przez podmioty (dostarczające energię elektryczną, cieplną, wykonujący remonty czy utrzymywanie czystości na posesji) jest każdy współwłaściciel z osobna prowadzący działalność gospodarczą, posiadający określony udział procentowy w nieruchomości. Jeżeli Zarządca w imieniu własnym, ale na rachunek właścicieli lokali (Wspólnoty Mieszkaniowej) zawiera umowy w zakresie usług bieżącej konserwacji, napraw i remontów nieruchomości wspólnej oraz dostawy ciepłej wody i energii elektrycznej, przez co, jak twierdzi, staje się stroną tych umów i kontrahentem dostawców, a w konsekwencji nabywcą towarów i usług, uprawniony jest do rozliczenia z właścicielami lokali kosztów zakupu mediów i ww. usług w drodze tzw. refakturowania. Art. 86 ust. 1 ustawy o VAT konstytuuje jedno z podstawowych praw każdego podatnika podatku od towarów i usług, a mianowicie prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Prawo to przysługuje podatnikom w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez niego do wykonywania czynności opodatkowanych. Nie istnieje przepis zezwalający na dyskryminację tych podatników, którzy zostali z "mocy prawa" członkami Wspólnoty tylko dlatego, że ich własny lokal znajduje się w budynku wielolokalowym w stosunku do tych, którzy prowadzą działalność gospodarczą, a nie muszą być we Wspólnocie i mogą wszystkie wydatki związane ze swoim lokalem i prowadzoną działalnością zaliczyć w koszty uzyskania przychodu łącznie z ogrzewaniem i remontami budynku.

Wspólnota mieszkaniowa będąc jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej i stanowiąc - co do zasady - odrębny od właścicieli lokali podmiot (posiada zresztą własny NIP i REGON) działa jako pośrednik przy zakupie mediów do poszczególnych lokali.

Ponadto, zgodnie z art. 3 ustawy o własności lokali współwłaścicieli łączy przymusowa współwłasność, a dopóki trwa odrębna własność lokali, nie można żądać zniesienia współwłasności nieruchomości wspólnej. Jednak też inne przepisy tej ustawy wyraźnie wskazują na odrębność wspólnoty od tworzących ją właścicieli.

W opinii Wnioskodawcy najnowszy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 marca 2009 r., sygn. akt I FSK 88/08 daje szansę na zmianę podejścia organów podatkowych do przedstawionego problemu. Sąd przeanalizował problem w aspekcie zarówno przepisów ustawy o własności lokali, jak i ustawy o VAT. W wyroku tym NSA stwierdził, iż właściciele, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat, których wysokość ustalana jest w drodze uchwały wspólnoty wyłącznie na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną, a w przypadku wydatków ponoszonych przez właściciela - związanych z utrzymaniem jego lokalu (energia, woda), zarząd wspólnoty w zakresie dostawy mediów do poszczególnych lokali występuje w odmiennej roli - jedynie jako pośrednik pomiędzy dostawcami a odbiorcami - właścicielami lokali. Środki uiszczane z tytułu wpłat dokonanych przez właścicieli poszczególnych lokali na utrzymanie tych lokali (wpłaty za media) nie są zaliczkami w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali. Nabywcą finalnym towarów i usług świadczonych przez podmioty dostarczające wodę, czy energię jest nie wspólnota, ale każdy z jej członków z osobna. Zakup przez wspólnotę tych usług służących zaspokajaniu indywidualnych potrzeb każdego z członków wspólnoty powinien być refakturowany na członków wspólnoty ze wszystkimi konsekwencjami wynikającymi z przepisów ustawy o VAT.

Słuszne jest, zdaniem Wnioskodawcy, stanowisko Sądu, zgodnie z którym wspólnota nie kupuje mediów "dla siebie", ale działa w imieniu właścicieli. Odsprzedaje je poszczególnym właścicielom, w związku z czym na żądanie właściciela ma obowiązek wystawienia faktury VAT. Nie są to więc rozliczenia "wewnątrz" wspólnoty i nie można ich traktować jako czynności na rzecz samych siebie, niepodlegających regulacjom ustawy o VAT. Wyrok ten (chociaż wydany w innej sprawie) - w Pana opinii - potwierdza zasadność i zgodność z prawem refakturowania usług świadczonych przez wspólnotę na rzecz właścicieli poszczególnych lokali, będących członkami wspólnoty, co uprawnia właścicieli do odliczania podatku naliczonego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Na mocy art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 z późn. zm.) ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę. Wspólnota może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana. Przepis ten nie daje wspólnocie przymiotu osoby prawnej, lecz przymiot jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Jednostka powstała w oparciu o powyższy przepis, posiada określoną strukturę organizacyjną, w skład której wchodzą (tworzą ją) właściciele lokali, zobowiązani do określonych zachowań i czynności wynikających z ustawy.

Ww. ustawa określa prawa i obowiązki członków wspólnoty oraz zakres zarządu nieruchomością wspólną. Zgodnie z ustawą właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, a także uczestniczy w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej.

Jak wynika z treści z art. 14 ww. ustawy na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się: wydatki na remonty i bieżącą konserwację, opłaty na dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu i wody w części dotyczącej nieruchomości wspólnej, opłaty za antenę zbiorczą i windę, ubezpieczenia, podatki i inne opłaty publiczno-prawne, chyba, że są pokrywane bezpośrednio przez właścicieli poszczególnych lokali, wydatki na utrzymanie porządku i czystości oraz wynagrodzenie członków zarządu lub zarządcy.

Drugi rodzaj wydatków ponoszonych przez właścicieli lokali, to wydatki związane z utrzymaniem własnych lokali, np. koszty zużytej przez właściciela energii cieplnej, wody czy wywozu nieczystości. Zarząd Wspólnoty w zakresie dostawy mediów do poszczególnych lokali bądź części wspólnej nieruchomości zawiera umowy z ich dostawcami.

W oparciu o art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług zgodnie z art. 8 ust. 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

* przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

* zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

* świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Z regulacji zwartej w art. 2 pkt 22 wynika, że sprzedaż definiowana jest jako odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wspólnotę tworzy ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości wspólnej. Wspólnota ma zawarte umowy z dostawcami na dostawę energii elektrycznej do części wspólnej, energii cieplnej, która jest dostarczana do poszczególnych lokali, wywóz nieczystości, sprzątanie części wspólnych nieruchomości itp. Poszczególni właściciele lokali nie mają odrębnych umów na dostawę tych mediów. Zarządca odmawia refakturowania zakupionych przez Wspólnotę na rzecz jej członków mediów uważając, że są to zaliczki wpłacane przez nich na pokrycie kosztów zarządu nie stanowiące obrotu w rozumieniu art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług i że brak jest uzasadnienia do fakturowania wewnętrznych rozliczeń między wspólnotą a jej członkami.

Zatem Wspólnota, a więc jej członkowie są nabywcami mediów, które pokrywane są z zaliczek pobieranych od członków wspólnoty zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali.

Należy podkreślić, iż wspólnota, która nabywa media oraz inne usługi od ich dostawców - w tym usługi remontowe dot. przedmiotowego budynku, pobiera od właścicieli lokali będących członkami tej wspólnoty opłaty tytułem dostarczonych usług. Wpłaty te stanowią partycypację w kosztach wspólnoty przez jej członków.

Skoro więc w rozliczeniach wewnątrz wspólnoty nie występuje obrót w rozumieniu art. 29 ustawy o podatku od towarów i usług, nie można mówić o odsprzedaży mediów czy usług budowlanych przez Wspólnotę, a więc jej członków na rzecz osób trzecich, a jedynie o zwrocie wyłożonych środków pieniężnych, która to czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wobec powyższego Wspólnota (członkowie), nie dokonuje sprzedaży w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, na rzecz samych siebie (również gdy dotyczy to wyodrębnionych lokali, a nie części wspólnej).

Zatem w oparciu o przytoczone regulacje prawne Wspólnota, dostarczając media oraz przenosząc koszty usług remontowych wyłącznie swoim członkom, nie dokonuje odpłatnej dostawy towarów ani też odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, ponieważ stroną umowy jest Wspólnota, a więc jej członkowie. W związku z powyższym brak jest uzasadnienia dla refakturowania wewnętrznych rozliczeń między Wspólnotą, a jej członkami z tytułu ponoszonych kosztów dotyczących zarówno części wspólnej nieruchomości, jak i poszczególnych lokali użytkowych.

Należy również zaznaczyć, iż zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, wyczerpujący opis stanu faktycznego winien wynikać z wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, a nie z załączonych do niego dokumentów, w związku z czym nie były one przedmiotem merytorycznej analizy.

Interpretacja ta dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.