ITPP1/443-501/09/AP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 maja 2009 r. (data wpływu 29 maja 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wydania gruntów w drodze zamiany - jest nieprawidłowe.

W dniu 29 maja 2009 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wydania gruntów w drodze zamiany.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Przez całą nieruchomość niezabudowaną (wcześniej przeznaczoną pod budownictwo jednorodzinne), należącą do Pani poprowadzono drogę (zajęta powierzchnia wynosiła 1484 m ²), a pozostały pas gruntu (pow. 1185 m ²) o szer. 10 m, przestał spełniać wymogi działki budowlanej. Powyższe wynikało z uchwalonego planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego gminy. Na podstawie art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717) otrzymała Pani od Gminy w ramach realizacji roszczeń odszkodowawczych za pas gruntu o szer. 10 m - działkę budowlaną zamienną o pow. 819 m ^2, niezabudowaną. Nieruchomość tą otrzymała Pani w drodze bezprzetargowej. Rzeczoznawca gminny oszacował wartość działki o pow. 1185 m ² na kwotę 64.100 zł, a wartość działki gminnej o pow. 819 m ² - na kwotę 52.000 zł. Gmina do wartości 52.000 zł doliczyła 22% stawkę podatku od towarów i usług i ostatecznie ustaliła wartość działki gminnej przeznaczonej dla Pani w drodze zamiany - na kwotę 64.050 zł W myśl art. 37 ust. 11 ww. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przedmiotowa zamiana miała być dokonana zgodnie z przepisami o wywłaszczeniu określonych w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. Nr 261, poz. 2603). Działkę zamienną zaproponowano Pani bez określenia jej wartości oraz wysokości należnego podatku od towarów i usług. W protokole uzgodnień jako podstawę do naliczenia VAT do działki gminnej podano art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

Działka gruntu została przejęta przez Gminę według wartości ustalonej przez rzeczoznawcę. W związku z tym, że posiadała Pani do zamiany działkę o większej powierzchni (pomimo niższej ceny rynkowej ustalonej przez rzeczoznawcę niż dla działki gminnej) - nie miała Pani obowiązku odprowadzenia do kasy Gminy kwoty należnego podatku VAT. Nadmieniła Pani również, że nie prowadzi działalności gospodarczej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Gmina realizując swoje ustawowe zadanie - m.in. uchwalanie planów miejscowych i realizacja roszczeń odszkodowawczych, powinna naliczyć podatek od towarów i usług od wartości działki niezabudowanej, przeznaczonej dla Pani do zamiany w drodze bezprzetargowej.

Pani zdaniem, Gmina nie powinna naliczać podatku od towarów i usług do wartości zbywanych w drodze bezprzetargowej działek budowlanych niezabudowanych. Jest to sprzeczne z zapisem art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Dodała Pani, że w przedmiotowej sprawie nie zawierała żadnej umowy cywilnoprawnej. Uważa Pani, że przepisy o sposobie dokonania przedmiotowej zamiany wynikające z ustawy o gospodarce nieruchomościami w żadnym zapisie nie odwołują się do konieczności naliczania podatku od towarów i usług od takich transakcji. Gminy naliczając VAT do zbywanych działek niezabudowanych, zawyżają ceny zbytu tych gruntów. Ponadto stoi Pani na stanowisku, że powinna otrzymać nadpłatę od Gminy, stanowiącą równowartość naliczonego podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez towary rozumie się - zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy - rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Przez dostawę towarów na terytorium kraju zasadniczo rozumie się - w myśl art. 7 ust. 1 ustawy - przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem był podatnikiem podatku od towarów i usług.

Co do zasady, stawka podatku - na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy - wynosi 22%. Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej ustawodawca przewidział zwolnienie niektórych czynności od tego podatku.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

Opodatkowaniu podlega zatem dostawa, której przedmiotem jest nieruchomość gruntowa, zabudowana i niezabudowana, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych tylko ta, która stanowi teren budowlany lub przeznaczony pod zabudowę. Natomiast dostawa gruntu niezabudowanego, będącego np. gruntem rolnym czy leśnym, który nie jest przeznaczony pod zabudowę, jest zwolniona od podatku od towarów i usług.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że intencją ustawodawcy było opodatkowanie dostawy zarówno terenów budowlanych (działka zabudowana, działka budowlana, teren zabudowy), jak też przeznaczonych pod zabudowę.

Z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, nie wynika, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszaną - zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tą czynność.

Przez umowę zamiany, zgodnie z art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Zatem w przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując jednocześnie w charakterze dostawcy, jak i nabywcy.

Zapis art. 604 ww. ustawy - Kodeks cywilny daje dyspozycję odpowiedniego stosowania do zamiany przepisów o sprzedaży.

Umowa zamiany jest umową wzajemną, bardzo zbliżoną do umowy sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Ze względu na wzajemny charakter umowy, wartość świadczonych rzeczy powinna być ekwiwalentna.

Jak wynika z powyższego, przeniesienie własności towaru (w tym niezabudowanej działki) realizowane w oparciu o umowę zamiany stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatna dostawa towarów.

Z powyższego wynika, że w przedmiotowej sprawie pierwsze kryterium opodatkowania zostało spełnione.

Natomiast istotne znaczenie dla opodatkowania czynności zamiany będzie miał art. 15 ust. 1 ustawy, w myśl którego podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, iż w zamian za działkę przekazaną przez Wnioskodawcę, Gmina dokona na jej rzecz dostawy innej działki przeznaczonej pod zabudowę. Gmina, będąc podatnikiem podatku od towarów i usług, dokonuje dostawy towarów w rozumieniu przepisu art. 7 ust. 1 ustawy.

Dokonując zamiany przedmiotowych nieruchomości Gmina nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. Zarówno bowiem organy władzy publicznej jak i urzędy obsługujące te organy nie są uznawane za podatników w zakresie czynności, które mieszczą się w ramach zadań, dla realizacji których zostały powołane, dodatkowo pod warunkiem, iż czynności te nie są wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Dostawa gruntów dokonana w zamian za przejęcie terenów przeznaczonych pod drogi publiczne nie jest realizowaniem zadania, dla realizacji którego Gmina została powołana.

Gminie nie będzie również przysługiwało prawo do zwolnienia od podatku przewidzianego w § 13 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1336), zgodnie z którym, zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Stwierdzić bowiem należy, iż dokonując przeniesienia prawa do rozporządzania nieruchomością, Gmina nie realizuje ani zadań własnych, ani zleconych przez organ administracji rządowej.

Mając na uwadze przywołane przepisy oraz stan faktyczny przedstawiony we wniosku stwierdzić należy, że Gmina jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług dokonującym dostawy na rzecz Wnioskodawcy działki budowlanej. Zatem wykonuje czynność, która została wskazana w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przedmiotem dostawy jest teren przeznaczony pod zabudowę, a więc teren, który nie korzysta ze zwolnienia od podatku (art. 43 ust. 1 pkt 9).

Stosownie do przepisu art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Jeżeli należność jest określona w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku (art. 29 ust. 3 ustawy).

Reasumując, należy stwierdzić, że Gmina przenosząc tytułem odszkodowania własność nieruchomości zamiennej przeznaczonej pod zabudowę, działa jako podatnik i dokonuje czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, zatem powinna doliczyć podatek do wartości netto tej nieruchomości.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.