ITPP1/443-270/09/AT - W jakich sytuacjach organy egzekucyjne i komornicy sądowi stają się płatnikami VAT?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 23 marca 2009 r. (data wpływu 25 marca 2009 r.), uzupełnionym pismami z dnia 15 maja 2009 r. oraz 22 maja 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności sprzedaży nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 25 marca 2009 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności sprzedaży nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Prowadzi Pan postępowanie egzekucyjne z zabudowanej nieruchomości należącej do dwóch dłużników. W skład nieruchomości wchodzi działka geodezyjna o powierzchni 0,1900 ha oraz budynek mieszkalny jednorodzinny, wolnostojący, parterowy z poddaszem mieszkalnym, przykryty dachem dwuspadowym, całkowicie podpiwniczony. Budowa została rozpoczęta na początku lat 90-tych ubiegłego wieku i do tej pory nie została zakończona. Obecnie nie obowiązuje aktualny plan zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania, uchwalonym uchwałą z dnia 2 października 2000 r., nieruchomość położona jest w strefie E, tj. "Strefa osadnictwa ekstensywnego". Zgodnie z wypisem z rejestru gruntów, działka należy do klas PsVI - pastwiska trwałe, RVI - grunty orne.

Dłużnicy zostali wezwani do złożenia oświadczenia, czy przysługiwało im prawo do odliczenia podatku od towarów i usług przy nabyciu nieruchomości, czy ponieśli nakłady przewyższające 30 % wartości początkowej nieruchomości i skorzystali z prawa do odliczenia tego podatku od tych nakładów oraz czy rozliczyli się z urzędem skarbowym, zgodnie z art. 14 ustawy o podatku od towarów i usług.

W dniu 15 stycznia 2009 r. do Pana Kancelarii wpłynęło oświadczenie dłużników, iż: nie prowadzą oni działalności gospodarczej, nie są czynnymi zarejestrowanymi podatnikami VAT, w stosunku do przedmiotowej nieruchomości nie przysługiwało im prawo do odliczenia podatku od towarów i usług przy jej nabyciu oraz że ponieśli nakłady przewyższające 30 % jej wartości początkowej i skorzystali z prawa odliczenia podatku VAT od tych nakładów (od czasu jego obowiązywania). Ponadto dłużnicy wskazali, iż przy likwidacji działalności gospodarczej rozliczyli się z urzędem skarbowym, zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Jednakże w dniu 23 marca 2009 r. dłużnicy oświadczyli, że nieruchomość została zakupiona od osoby fizycznej. Dłużnicy oświadczyli również, że pomylili się w oświadczeniu złożonym w dniu 15 stycznia 2009 r. oraz że działka ta nie była wprowadzona do ewidencji działalności gospodarczej. Dłużnicy wskazali, iż nie posiadają żadnej dokumentacji odnośnie ww. nieruchomości (domu), ani dotyczącej działalności gospodarczej, gdyż uległy zniszczeniu kilka lat temu na skutek zatopienia pomieszczenia biurowego.

Pismem z dnia 15 maja 2009 r. doprecyzowano wniosek poprzez wskazanie, iż dłużnikom nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT.

Ponownie, pismem z dnia 22 maja 2009 r., uszczegółowiono wniosek wskazując, iż dłużnicy są małżonkami, pomiędzy którymi istnieje ustawowa wspólnota majątkowa, natomiast ww. nieruchomość stanowi współwłasność obojga małżonków we wspólności ustawowej małżeńskiej. Ponadto, ww. pismem doprecyzowano, iż nieruchomość nie była wykorzystywana do prowadzonej przez oboje dłużników działalności gospodarczej. Dłużnicy stwierdzili także, iż nieruchomość ta nie stanowiła środka trwałego.

W związku z powyższym, pismem z dnia 15 maja 2009 r., zadano następujące pytanie.

Czy istnieje obowiązek podatkowy oraz jaka stawka podatku będzie obowiązywała w przypadku jego wystąpienia.

Zdaniem Wnioskodawcy, wyrażonym w piśmie z dnia 15 maja 2009 r., przy sprzedaży nieruchomości podatek VAT nie będzie występował, ponieważ dłużnicy nie są już przedsiębiorcami i zgodnie z oświadczeniem dłużników nie przysługiwało im prawo do odliczenia podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 z późn. zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów. Oznacza to, że organy egzekucyjne i komornicy sądowi stają się płatnikami tego podatku, jednakże tylko od tych czynności, które - gdyby wykonywane były przez podatnika podatku od towarów i usług - rodziłyby obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towarów. Aby więc ww. organy egzekucyjne i komornik sądowy stały się płatnikiem tego podatku, dłużnik musi być podatnikiem podatku od towarów i usług i podlegać obowiązkowi podatkowemu z tego tytułu.

Do obowiązków płatnika, zgodnie z treścią art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), należy natomiast obliczenie i pobranie od podatnika podatku i wpłacenie go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 omawianej ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 wskazanej ustawy, należy rozumieć rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Natomiast przez dostawę towarów, w świetle art. 7 ust. 1 ww. ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2).

Określony w cytowanej ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, iż do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Z przytoczonych wyżej przepisów wynika ponadto, iż dla uznania danego podmiotu za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności. Oznacza to, że aby uznać działalność podmiotu za działalność gospodarczą nie jest konieczne, aby przyniosła ona jakiekolwiek efekty.

Z okoliczności sprawy - przy pewnej rozbieżności złożonych Wnioskodawcy oświadczeń dłużników egzekwowanej należności - wynika, iż dłużnicy nie wykorzystywali wskazanej powyżej nieruchomości w prowadzonej działalności gospodarczej, nie przysługiwało im prawo do odliczenia podatku naliczonego przy jej nabyciu oraz nie ponieśli nakładów na ulepszenie tej nieruchomości przewyższających 30 % jej wartości początkowej i nie skorzystali w związku z tym z prawa do odliczenia. Nieruchomość ta obejmuje działkę geodezyjną wraz z budynkiem mieszkalnym. Tym samym przyjąć należy, iż przedmiotem zbycia będzie majątek prywatny.

Jakkolwiek, pojęcie podatnika zawarte w wyżej cytowanym art. 15 ust. 1 i ust. 2 jest szerokie, jednak - w tym konkretnym przypadku (przy założeniu, że wskazana nieruchomość nie była faktycznie wykorzystywana w prowadzonej przez dłużników działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy) - należy podzielić pogląd prezentowany przez Wnioskodawcę, iż w związku ze sprzedażą przedmiotowej nieruchomości nie będzie występował podatek od towarów i usług. Przede wszystkim bowiem, nie sposób przyjąć w takiej sytuacji, aby dłużnicy w związku ze wskazaną transakcją sprzedaży występowali jako podmioty biorące udział w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Konkludując, skoro dłużnikom (przy ww. założeniu) nie można przypisać w tym przypadku statusu podatników prowadzących działalność gospodarczą, to w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług transakcja sprzedaży nieruchomości, o której mowa we wniosku, nie będzie rodziła po stronie dłużników obowiązku podatkowego. W efekcie Wnioskodawca - jako płatnik - nie będzie zobowiązany do obliczenia, poboru i zapłaty podatku.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej - powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.