ITPP1/443-259/11/MS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 17 stycznia 2011 r. (data wpływu 4 lutego 2011 r.), uzupełnionym w dniu 14 kwietnia 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 lutego 2011 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Powadzi Pan działalność gospodarczą związaną przede wszystkim z obrotem towarowym. W ubiegłym roku rozpoczął Pan inwestycję mającą na celu otwarcie nowej, odbiegającej od dotychczasowej gałęzi prowadzonej działalności - tj. otworzył Pan specjalistyczny gabinet kosmetyczny (studio endermologii). Ponieważ jednak działalność podstawowa, związana ze sprzedażą ryb wymaga zwiększonej atencji oraz środków finansowych, zamierza Pan zrezygnować z prowadzenia działającego od czterech miesięcy gabinetu kosmetycznego. Prowadzenie gabinetu wymaga bowiem również działań marketingowych, public relation oraz dużego zaangażowania i skupienia, dlatego też uważa Pan, iż kontynuacją tej działalności zajmie się osobiście, a nie jako osoba współpracująca Pana żona. Pana zdaniem, jest ona odpowiednią osobą, dysponuje bowiem wiedzą zawodową i praktycznym przygotowaniem. Ponieważ jednak Pana żona, nie posiada odpowiednich środków, aby sfinansować takiego rodzaju przedsięwzięcie, zamierza Pan nieodpłatnie użyczyć jej należący do Pana gabinet wraz z wyposażeniem. Przedmiotowy lokal, został nabyty przez Pana przed zawarciem małżeństwa. W ramach prowadzonej działalności odliczył Pan VAT od zakupu urządzeń oraz dokonuje amortyzacji nakładów na gabinet. W uzupełnieniu wniosku wskazano, iż użyczył Pan nieodpłatnie wyposażenie w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej - studio endermologii - swojej żonie, która rozpoczęła działalność gospodarczą. Jednocześnie wskazał Pan, iż zaprzestał całkowicie uzyskiwania przychodów z tej gałęzi działalności. Przy "wyposażeniu" studia korzystano z odliczenia podatku naliczonego zawartego w otrzymanych fakturach.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy użyczenie pomieszczenia będącego integralną częścią domu, wyposażonego w urządzenia do prowadzenia gabinetu endermologii żonie podatnika powoduje "powstanie podatku należnego". Jeżeli tak to jaki sposób należy określić jego wartość.

Zdaniem Wnioskodawcy, użyczenie lokalu nie przynosi dochodu i w związku z tym nie wystąpi podatek należny. Wprawdzie odliczał Pan VAT przy zakupie wyposażenia, ale sama usługa użyczenia dotyczy lokalu z wyposażeniem, który nie jest amortyzowany, a przy jego zakupie nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Wnioskodawca wskazał, iż wraz z żoną prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, a żona jako osoba współpracująca, prowadziła czynności związane uruchomieniem gabinetu i zwiększeniem obrotów firmy. Według Pana opłata za użytkowanie pomieszczeń i wyposażenia zakupionego w ramach Pana działalności, stanowiłaby jedynie formalny przepływ dokumentów i środków, gdyż zyski są wykorzystywane we wspólnym gospodarstwie domowym. Jednocześnie rozpoczęcie działalności gospodarczej przez żonę pozwoli dodatkowo na budowę własnej historii jako przedsiębiorcy. Żona nie zamierza być podatnikiem podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Definicję towaru ustawodawca zawarł w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z tą definicją, pod pojęciem towaru należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z powyższego wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług co do zasady podlegają czynności wykonywane odpłatnie. Jednakże ustawodawca zrównał niektóre dostawy towarów i świadczenia usług wykonywane nieodpłatnie z odpłatną dostawą towarów i odpłatnym świadczeniem usług.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W przypadku umowy użyczenia nie ma miejsca przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, zatem użyczenie nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy, nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, traktuje się jako odpłatne świadczenie usług.

Z powołanego przepisu wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą zaistnieć dwie przesłanki:

* brak związku świadczonych usług z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem,

* istnienie prawa podatnika do odliczenia w całości lub w części podatku naliczonego związanego ze świadczonymi usługami.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług formułują zatem zasadę, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatne świadczenie usług, a nieodpłatne ich świadczenie traktuje się jako odpłatne przy łącznym spełnieniu następujących warunków: świadczone usługi nie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami (w całości lub części).

Umowa użyczenia jest jedną z umów nazwanych, obok najmu i dzierżawy, regulujących zasady używania rzeczy. Zgodnie z art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Istotnymi cechami tej umowy są zatem dwa elementy: oddanie rzeczy do używania na pewien czas oraz nieodpłatność.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że głównym przedmiotem działalności gospodarczej jest działalność związana z obrotem towarowym (sprzedaż ryb). W ubiegłym roku w ramach prowadzonej działalności, otworzył Pan dodatkowo specjalistyczny gabinet kosmetyczny (studio endermologii). Obecnie, stanowiący integralna część domu lokal, w którym znajduje się gabinet wraz z wyposażeniem użyczył Pan żonie, która rozpoczęła dzielność gospodarczą. Lokal został nabyty bez prawa do odliczenia, natomiast przy wyposażaniu studia korzystał Pan z prawa do odliczenia od poniesionych wydatków. Wskazał Pan również, iż obecnie nie uzyskuje już przychodów z prowadzenia gabinetu.

Jak już wskazano, zasadą jest, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają czynności o charakterze odpłatnym - odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Usługi świadczone nieodpłatnie, co do zasady, nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Jednakże istnieją wyjątki od tej zasady, zgodnie z którymi opodatkowaniu podlega również świadczenie usług nie mających charakteru odpłatnego i jest zrównane w zakresie opodatkowania z odpłatnym świadczeniem usług (art. 8 ust. 2 ustawy).

Za usługi niezwiązane z prowadzonym przedsiębiorstwem należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Opodatkowaniu podlegają bowiem, tylko te usługi, których cel nie wiąże się z prowadzonym przedsiębiorstwem. Chodzi tu o świadczenie takich usług, które nie mają żadnego wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów obecnych lub potencjalnych. W rozpatrywanej sprawie, Wnioskodawca zajmujący się sprzedażą ryb, użyczając lokal w którym znajduje się studio endermologii żonie (otwarte dodatkowo w ramach działalności Wnioskodawcy), która rozpoczęła w nim dzielność gospodarczą - wykonuje czynności, które nie są związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, ponieważ nie mają one żadnego wpływu na przyszłe obroty, zyski czy wizerunek prowadzonego przedsiębiorstwa.

Odnosząc treść powołanych regulacji do przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, iż skoro użyczenie nieruchomości dla celów prowadzenia działalności gospodarczej żonie, nie jest związane z prowadzonym przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwem, a w związku z wyposażaniem lokalu przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku naliczonego - to spełnione zostały tym samym warunki wynikające z art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, aby uznać nieodpłatne użyczenie nieruchomości za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu.

W związku z powyższym, świadczenie usług nieodpłatnego użyczenia lokalu z wyposażeniem, będących składnikiem majątku przedsiębiorstwa, przy wyposażaniu którego Zainteresowanemu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, niezwiązane z prowadzonym przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwem - będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie zgodnie z treścią art. 29 ust. 1 ustawy podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22. art. 30- 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Od przedstawionej wyżej zasady ustalania podstawy opodatkowania, ustawodawca przewidział liczne wyjątki, z których dla celów przedmiotowej sprawy najważniejszy wynika z treści art. 29 ust. 12 ustawy. Zgodnie ze wskazanym przepisem, w przypadku świadczenia usług, o których mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika. Ustawodawca nie określił w sposób precyzyjny, jakiego rodzaju koszty mogą zostać uznane za poniesione przez podatnika w związku ze świadczeniem nieodpłatnie usług. Nie ulega jednak wątpliwości, iż chodzi tu o koszty rzeczywiście poniesione w związku ze świadczoną usługą tzn. takiego rodzaju koszty, bez poniesienia których wykonanie usługi byłoby niemożliwe.

Reasumując, skoro użyczenie lokalu wraz z wyposażeniem dla celów prowadzenia działalności żonie, nie jest związane z prowadzeniem przez Pana przedsiębiorstwa oraz przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z "wyposażaniem" przedmiotowego lokalu, to spełnione zostały tym samym warunki wynikające z art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, aby uznać nieodpłatne użyczenie lokalu użytkowego za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu i w efekcie podstawę opodatkowania należy ustalić w oparciu o powołany wyżej art. 29 ust. 12.

Końcowo informuje się, iż od dnia 1 kwietnia 2011 r., w związku z wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo o miarach (Dz. U. Nr 64, poz. 332), zmieniło się brzmienie cytowanych wyżej regulacji prawnych zawartych w art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Ponadto w istotny sposób uległa zmianie treść przepisu art. 8 ust. 2 tej ustawy. Art. 29 ust. 1 z dniem 1 kwietnia 2011 r. uzyskał następujące brzmienie: "odstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku". Natomiast art. 8 ust. 2 otrzymał następujące brzmienie: "za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika". W art. 8 po ust. 2 zastał dodany ust. 2a w brzmieniu "w przypadku gdy podatnik działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi".

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.