ITPP1/443-206/07/AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 sierpnia 2007 r. (data wpływu 29 sierpnia 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania otrzymanego zadatku zabezpieczającego wykonanie umowy sprzedaży nieruchomości zaliczonego na poczet ceny - jest nieprawidłowe.

W dniu 29 sierpnia 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przyjętego przez Pana zadatku.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 20 czerwca 2007 r. zawarł Pan wraz z małżonką notarialną umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości położonej przy ul. K. w H., zgodnie z którą nabywca zobowiązał się zapłacić tytułem zadatku, mającego na celu zabezpieczenie wykonania umowy, kwotę 600.000 zł. Otrzymał Pan kwotę 300.000 zł. Stosownie do treści art. 19 ust. 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, naliczył Pan i odprowadził podatek VAT od uzyskanej kwoty wg stawki 22% w wysokości 66.000 zł.

W dniu 19 listopada 2007 r. uzupełnił Pan przedmiotowy wniosek wyjaśniając, że transakcja sprzedaży nieruchomości doszła do skutku, nabywca nie odstąpił od wykonania umowy, zaś otrzymana płatność 300.000 zł nie została mu zwrócona, lecz została zaliczona na poczet ceny.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy art. 19 ust. 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym na podatniku spoczywa obowiązek naliczenia i odprowadzenia podatku VAT w przypadku otrzymania zadatku tytułem zabezpieczenia wykonania umowy sprzedaży nieruchomości, jest zgodny z prawem Unii Europejskiej i może być stosowany w polskim systemie prawa z dniem wejścia Polski w struktury Unii Europejskiej oraz czy może mieć zastosowanie do czynności dokonanej przez podatnika dnia 20 czerwca 2007 r.

Przedstawiając własne stanowisko wskazał Pan, że w dniu 18 lipca 2007 r. Europejski Trybunał Sprawiedliwości w sprawie C-277/05 wydał orzeczenie prejudycjalne w odpowiedzi na pytanie prawne Francuskiej Rady Stanu działającej jako Najwyższy Sąd Administracyjny. W wyroku tym ETS zawarł wiążącą interpretację art. 2 ust. 1 oraz art. 6 ust. 1 szóstej dyrektywy UE nr 77/388/EEC z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji prawa państw członkowskich odnośnie podatku od wartości dodanej, zgodnie z którą kwoty płacone jako depozyt (zadatek) tytułem zabezpieczenia wykonania umowy przez kontrahenta nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej. W związku z tym, że procedura pytań prejudycjalnych ma przyczynić się do jednolitości wykładni i stosowania prawa wspólnotowego należy uznać, iż orzeczenia wstępne ETS winny być uwzględniane przez sądy krajowe i organy podatkowe orzekające w podobnych sprawach. Mając powyższe na względzie wnioskodawca stoi na stanowisku, że przepis art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie w jakim na podatnika nakłada obowiązek naliczenia i odprowadzenia podatku VAT w przypadku otrzymania zadatku tytułem zabezpieczenia wykonania umowy sprzedaży nieruchomości, jest niezgodny z prawem Unii Europejskiej i nie może być stosowany w polskim systemie prawa z dniem wejścia Polski w struktury Unii Europejskiej oraz nie ma zastosowania do czynności dokonanej przez Pana w dniu 20 czerwca 2007 r.

Natomiast w piśmie z dnia 15 listopada 2007 r. (data wpływu 19 listopada 2007 r.) wyraził Pan opinię, iż dla oceny skutków podatkowych przyjętego wcześniej zadatku, którego dotyczy wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, nie ma znaczenia późniejsze wykonanie umowy. Ocena skutków podatkowych przyjętego zadatku winna mieć charakter autonomiczny.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 19 ust. 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Ustawodawca nie zamieścił w treści ustawy o podatku od towarów i usług definicji zadatku. Zgodnie z "Nowym słownikiem języka polskiego" PWN (Warszawa 2003 r.) zadatek jest sumą pieniędzy wręczaną przy zawarciu umowy w celu zapewnienia jej wykonania.

W odpowiedzi na interpelację nr 8381 z dnia 5 lipca 2007 r. Ministerstwo Finansów podkreśliło, iż zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy, w przypadku, gdy przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Powyższy przepis dotyczy zatem dostawy, która ma dopiero nastąpić, a zatem ww. kwoty otrzymane przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi będą podlegały opodatkowaniu na zasadach, jakim będzie podlegała czynność, której dotyczą.

Tożsame regulacje znajdują się w prawie wspólnotowym. Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 347/1), która weszła w życie 1 stycznia 2007 r., uchyliła w artykule 411 dyrektywę 67/227/EWG i dyrektywę 77/388/EWG. Artykuł 10 ust. 2 akapit 2 Dyrektywy 77/388/EWG znalazł swoją regulację w artykule 65 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, który stanowi, że w przypadku wpłaty zaliczek przed dostawą towarów lub świadczeniem usług, VAT staje się wymagalny w momencie otrzymania wpłaty i naliczany jest od wysokości otrzymanej wpłaty.

Należy zauważyć, iż w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2007 r. Minister Finansów wydaje pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego w indywidualnych sprawach na wniosek zainteresowanego. Przez przepisy prawa podatkowego rozumie się przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych (art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej). Dyrektor Izby Skarbowej, jako organ upoważniony, wydając interpretację indywidualną dokonuje oceny stanowiska wnioskodawcy, lecz nie może rozstrzygać o zgodności przepisów krajowych z przepisami wspólnotowymi.

Powołany przez Pana wyrok Trybunału wydany w dniu 18 lipca 2007 r. na wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczył zakresu opodatkowania podatkiem VAT - zadatków płaconych w ramach umów dotyczących usług podlegających podatkowi VAT, zatrzymywanych przez usługodawcę (przedsiębiorstwo hotelarskie) w przypadku odwołania rezerwacji. Jak wskazano w sentencji wyroku, artykuły 2 ust. 1 i 6 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, powinny być interpretowane w ten sposób, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu.

Natomiast przedmiotem Pana zapytania jest transakcja sprzedaży nieruchomości w sytuacji, kiedy umowa doszła do skutku. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że nabywca po uiszczeniu zadatku nie odstąpił od wykonania umowy, zaś otrzymana płatność 300.000 zł została przez Pana zaliczona na poczet ceny. Zatem nie występuje tu okoliczność zatrzymania zadatku w następstwie niewykonania umowy przez nabywcę (co stanowiło przedmiot pytania prejudycjalnego) w celu naprawienia ewentualnych szkód poniesionych przez Pana w wyniku odstąpienia kontrahenta od umowy.

Przyjęty przez Pana w dniu 20 czerwca 2007 r. zadatek w kwocie 300.000 zł zabezpieczał wykonanie transakcji sprzedaży nieruchomości, co zostało określone w zawartej z nabywcą przedwstępnej umowie notarialnej. Umowa została prawidłowo wykonana, a otrzymany zadatek stanowił część świadczenia (wynagrodzenia) należnego od nabywcy. Zatem, w myśl przywoływanej regulacji art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązek podatkowy w zakresie tej płatności powstał w momencie jej otrzymania.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.