ITPP1/443-16/14/KM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 2 stycznia 2014 r. (data wpływu 7 stycznia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku opodatkowania realizowanych czynności wykonywanych przez Spółkę w ramach umowy systemu zarządzania środkami pieniężnymi na zasadach cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 7 stycznia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku opodatkowania realizowanych czynności wykonywanych przez Spółkę w ramach umowy systemu zarządzania środkami pieniężnymi na zasadach cash poolingu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (sp. z o.o.) jest członkiem Grupy.... (dalej jako: "Grupa"), prowadzącej na terytorium Polski działalność w zakresie dostawy szerokiej gamy towarów i surowców dla odbiorców przemysłowych. Spółka jest firmą specjalizującą się w przeładunku i składowaniu zbóż, rzepaku i śrut. Spółka jest zarejestrowanym polskim podatnikiem VAT czynnym.

Celem poprawy zarządzania płynnością finansową w ramach Grupy, wybrane spółki z Grupy, w tym Spółka, planują zawrzeć umowę, w oparciu o którą w ramach wybranych spółek z Grupy funkcjonował będzie system zarządzania środkami pieniężnymi oraz przepływami pieniężnymi oparty na zasadach cash poolingu (dalej jako: "Struktura cash poolingu" lub "Struktura").

W tym celu, Spółka wraz z innymi wybranymi polskimi spółkami z Grupy planuje zawrzeć z...... (dalej jako: "Bank") Umowę świadczenia usługi zarządzania płynnością w formie limitów dziennych (dalej jako: "Umowa cash poolingu"). W oparciu o Umowę cash poolingu, Bank świadczyć będzie na rzecz wybranych spółek z Grupy usługę zarządzania płynnością w formie limitów dziennych (dalej jako "Usługa cash poolingu"). Umowa cash poolingu jest umową nienazwaną, której celem jest polepszenie płynności finansowej spółek wchodzących w skład Grupy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Z perspektywy Spółki oraz uczestniczących podmiotów z Grupy, zasadniczym elementem Umowy cash poolingu jest wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz ewentualnym zadłużeniem poszczególnych spółek z Grupy, które przystąpią do Umowy cash poolingu, poprzez poprawę bieżących przepływów pieniężnych. W tym celu, na podstawie odrębnych umów, Bank otworzy i będzie prowadził dla jednego z uczestników Struktury (zwanego Agentem) Rachunek Główny, który objęty zostanie Usługą cash poolingu oraz Główny Rachunek Płynności. Jednocześnie dla pozostałych uczestników Struktury, w tym Spółki, Bank otworzy szereg rachunków (Rachunki Uczestników), które objęte zostaną Usługą cash poolingu.

Każdemu z posiadaczy rachunków włączonych w Strukturę cash poolingu, Bank przyzna indywidualnie, zgodnie z procedurą obowiązującą w Banku, Limit Dzienny. Limit Dzienny ma charakter odnawialny, tzn. zaksięgowanie przez Bank środków pieniężnych na Rachunku, do którego został przyznany dany Limit Dzienny, powoduje spłatę całości lub części wykorzystanego Limitu Dziennego i tym samym odnowienie jego całości lub części. Limity Dzienne są udostępniane przez Bank w poszczególnych rachunkach włączanych do Struktury Rachunków. Dodatkowo, Bank może przyznać limit globalny, który przyznawany jest łącznie dla wszystkich uczestników Struktury, a jego rozdzielenie pomiędzy poszczególnymi uczestnikami następować będzie na podstawie odrębnych uzgodnień.

Zgodnie z zasadami funkcjonowania Usługi cash poolingu zawartymi w Umowie cash poolingu, każdy uczestnik Struktury ma prawo do wykonywania zleceń płatniczych w ciężar swojego rachunku uczestniczącego w Strukturze bez konieczności jego uprzedniego zasilenia, pod warunkiem, że w wyniku realizacji takiego zlecenia:

a. Limit Dzienny przyznany danemu uczestnikowi nie zostanie przekroczony;

Zgodnie z Umową cash poolingu, spłata Limitów Dziennych jest solidarnie poręczana (w rozumieniu art. 876 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny, dalej jako "k.c.") przez wszystkie podmioty uczestniczące w Usłudze cash poolingu.

Na moment określony w Umowie cash poolingu, po wykorzystaniu Limitu Dziennego któregokolwiek z uczestników nastąpi spłata na rzecz Banku, tytułem subrogacji (w rozumieniu art. 518 § 1 pkt 3 K.c), zadłużenia uczestnika z tytułu Limitu Dziennego przez innego uczestnika w następujący sposób:

* każdy uczestnik dokonujący spłaty automatycznie nabędzie wierzytelność Banku wobec uczestnika, którego wykorzystany Limit Dzienny nie został spłacony w terminie, do wysokości obciążenia rachunku spłacającego uczestnika;

* zobowiązanie uczestnika z tytułu wykorzystanego Limitu Dziennego, wobec Banku, wygaśnie i zostanie zastąpione zobowiązaniem tego uczestnika wobec spłacającego uczestnika.

Na skutek nabycia wierzytelności:

* kwota nabywanej wierzytelności zostanie obciążona odsetkami, naliczanymi i płatnymi zgodnie z Umową;

* Uczestnik, którego zobowiązanie zostało nabyte przez spłacającego uczestnika, zobowiązany będzie spełnić świadczenie objęte zobowiązaniem na każde żądanie spłacającego uczestnika, zaś w przypadku braku takiego żądania, nie później niż w ciągu roku kalendarzowego od daty nabycia takiej wierzytelności.

Salda ujemne powstające na rachunkach uczestników w ciągu dnia są wierzytelnościami Banku wymagalnymi na koniec dnia funkcjonowania usługi. W przypadku, gdy w ciągu dnia będzie miało miejsce kilka konsolidacji rozumianych, jako proces regulowania spłat Limitów Dziennych (w godzinach oznaczonych w Umowie cash poolingu), salda ujemne staną się wymagalne na moment dokonania konsolidacji. Wszyscy uczestnicy razem oraz każdy z osobna upoważnią Bank do automatycznej spłaty wzajemnych zobowiązań, to znaczy zlecą Bankowi, aby ten wykonał w imieniu uczestnika spłatę wierzytelności Banku w stosunku do innego uczestnika. Tytułem prawnym do wzajemnie dokonywanych spłat będzie subrogacja. Uczestnik, za zgodą wyrażoną przez innego uczestnika, spłaca jego zadłużenie w stosunku do Banku i wstępuje w miejsce zaspokojonego wierzyciela - Banku, nabywając od niego spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty (art. 518 K.c). Za każdym razem, uczestnik będzie więc spłacał wymagalną wierzytelność Banku w stosunku do innego uczestnika, co oznacza obowiązek Banku przyjęcia spłacanego świadczenia.

Ponadto, Umowa cash poolingu, którą zamierza zawrzeć Spółka przewiduje, że na początku każdego następnego dnia funkcjonowania Usługi cash poolingu lub winnym terminie ustalonym w Umowie, Bank będzie mógł wykonywać transakcje odwrotne do transakcji opisanych powyżej. W tym celu, Bank w imieniu uczestników dokonywać będzie spłaty ich wzajemnych zobowiązania, które uczestnicy nabyli wcześniej od Banku.

W ramach Usługi cash poolingu, każdego dnia funkcjonowania usługi Bank wykonywał będzie następujące czynności:

Każdego kolejnego dnia funkcjonowania usługi lub w innym ustalonym w Umowie cash poolingu terminie Bank wykonywał będzie następujące czynności:

Zgodnie z zasadami funkcjonowania Usługi cash poolingu zawartymi w Umowie cash poolingu Bank będzie naliczał i księgował odsetki od wzajemnych zobowiązań powstałych pomiędzy uczestnikami Struktury. Rozliczenie i zaksięgowanie odsetek od wzajemnych zobowiązań będzie dokonywane w okresach ustalonych przez Bank. Wysokość odsetek należnych poszczególnym Uczestnikom kalkulowana będzie przez Bank.

Z tytułu czynności wykonywanych przez Bank w związku z realizacją Usługi cash poolingu Bank pobierał będzie opłaty (opłata za udostępnienie Usługi, opłata z tytułu wykonania przez Bank czynności na rzecz uczestników, opłata za każdą zmianę w Umowie, opłata za korzystanie z modułu cash pooling w systemie Banku).

Rola Agenta występującego w Strukturze cash poolingu ograniczać będzie się do posiadania Głównego Rachunku Płynności oraz Rachunku Głównego uczestniczącego w Strukturze. Dodatkowo, Agent na podstawie pełnomocnictw udzielonych mu przez pozostałych uczestników Struktury reprezentował będzie uczestników w zakresie czynności prawnych związanych z funkcjonowaniem Struktury cash poolingu (m.in.: podpisywanie aneksów do Umowy cash poolingu, wyłączenia rachunku ze Struktury, zmianę / uzgodnienie stawek odsetek). Przy czym, z tego tytułu, Agent nie będzie otrzymywał żadnego wynagrodzenia od pozostałych uczestników.

Równocześnie, wskazać należy, że podmiotem oferującym spółkom z Grupy Usługę cash poolingu w ramach Umowy cash poolingu będzie Bank. Tym samym, to Bank dokonywał będzie faktycznej realizacji Umowy cash poolingu, poprzez realizację operacji pomiędzy rachunkami bankowymi uczestniczącymi w Strukturze cash poolingu oraz naliczanie i pobieranie/wypłatę odsetek od wzajemnych zobowiązań. Uczestnicy Struktury nie będą zawierać natomiast transakcji między sobą. Nie będą również świadczyć sobie wzajemnie usług i nie będą otrzymywać z tego tytułu żadnego wynagrodzenia. Ponadto w ramach Umowy, Spółka nie będzie zawierać z innymi uczestnikami Struktury odrębnych umów w związku z uczestnictwem w Umowie cash poolingu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Spółka jako strona Umowy cash poolingu będzie świadczyła jakąkolwiek usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i tym samym będzie działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług z tego tytułu.

Zdaniem Wnioskodawcy, mając na uwadze sposób funkcjonowania przedstawionej Umowy cash poolingu oraz role pełnione przez poszczególne podmioty zaangażowane w przedmiotową strukturę (Bank, Agenta oraz pozostałych uczestników struktury), Spółka jako bierny uczestnik struktury nie będzie świadczyć jakiejkolwiek usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, a tym samym nie będzie działała w charakterze podatnika podatku od towarów i usług (dalej jako: "podatek VAT") z tego tytułu.

Mając na uwadze przedstawiony opis zdarzenia przyszłego, w ocenie Spółki podmiotem świadczącym usługi na podstawie Umowy cash poolingu będzie wyłącznie Bank. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez odpłatne świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi odpłatnej dostawy towarów (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT). Generalnie przy tym, aby można było mówić o świadczeniu musi istnieć stosunek prawny, w związku z którym jedna strona jest zobowiązana do świadczenia na rzecz drugiej strony. Ze świadczeniem usług na gruncie ustawy o VAT mamy więc do czynienia wówczas, gdy istnieje stosunek prawny między podmiotem świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonane usługi będzie wypłacone wynagrodzenie. Powyższe powoduje, że ze stosunku prawnego łączącego strony musi wynikać korzyść zarówno dla świadczącego, jak i otrzymującego usługę.

Odnosząc powyższe do Struktury cash poolingu wskazać należy, że w przedmiotowej Strukturze nie będzie występował stosunek obligacyjny pozwalający na stwierdzenie, iż Spółka świadczy na rzecz pozostałych uczestników Struktury usługi w rozumieniu ustawy o VAT. Podkreślić bowiem należy, że wszelkie czynności wykonywane w ramach Usługi cash poolingu, w tym w szczególności: realizacja operacji pomiędzy rachunkami bankowymi uczestniczącymi w Strukturze cash poolingu oraz naliczanie i pobieranie/wypłatę odsetek od wzajemnych zobowiązań, wykonywane będą wyłącznie przez Bank. Rola Spółki ograniczać będzie się natomiast do dokonywania wpłat / wypłat na jej rachunek uczestniczący w Strukturze cash poolingu, czyli de facto umożliwiania Bankowi wykonywania operacji w ramach Usług cash poolingu oraz do udzielenia poręczenia spłaty Limitów Dziennych. Przy czym, poręczenie występujące w ramach Struktury cash poolingu zostanie udzielone przez Spółkę względem Banku. Poza tym Spółka nie będzie przejawiać żadnej aktywności w zakresie Struktury cash poolingu. Zdaniem Spółki, z powyższego jednoznacznie wynika, iż w ramach analizowanej sytuacji mamy do czynienia z kompleksową umową, której przedmiotem jest zarządzanie płynnością finansową przez Bank na rzecz uczestników Struktury (w tym także Spółki).

Analizowana Umowa cash poolingu przewiduje możliwość otrzymywania przez Spółkę odsetek, przy czym, będą to odsetki należne Spółce z tytułu wzajemnych zobowiązań powstałych pomiędzy uczestnikami Struktury na skutek wykonanych przez Bank operacji związanych z nabyciem zobowiązania innego uczestnika Struktury wobec Banku. Przedmiotowe odsetki nie powinny jednak być łączone z usługami świadczonymi przez Spółkę, gdyż z Umowy cash poolingu nie wynika zobowiązanie Spółki do dokonywania jakiegokolwiek świadczenia na rzecz pozostałych uczestników. Ponadto, wskazać należy, że Umowa cash poolingu nie przewiduje wynagrodzenia, które miałaby otrzymywać Spółka od pozostałych uczestników Struktury.

W związku z powyższym, uznać należy, że w przedmiotowej Strukturze cash poolingu, pomiędzy Spółką a pozostałymi uczestnikami Struktury nie będą występować wzajemne świadczenia pozostające w bezpośrednim związku o charakterze przyczynowym.

Ponadto, w ocenie Spółki, w przypadku czynności wykonywanych w ramach usług cash poolingu uznać należy, że usługa świadczona jest przez ten podmiot, który organizuje operacje przepływów środków pieniężnych, czyli w przypadku przedmiotowej Struktury cash poolingu - Bank. Pozostałe podmioty uczestniczące w Strukturze (w tym Spółka) będą natomiast jedynie odbiorcami usługi. Tym samym, w zakresie analizowanej Struktury cash poolingu stwierdzić należy, że przedmiotowa Usługa cash poolingu świadczona będzie przez Bank. Spółka natomiast jako bierny uczestnik struktury nie będzie świadczyć na rzecz pozostałych uczestników Struktury jakiejkolwiek usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Wskazać ponadto należy, iż zaprezentowane stanowisko potwierdzone zostało w licznych interpretacjach prawa podatkowego wydawanych przez Ministra Finansów. Dla przykładu wskazać można interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 25 marca 2013 r. (sygn. IBPP2/443-1280/12/ICz), w której stwierdzono, że "biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy cash poolingu, należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako "strony" na podstawie opisanej umowy, umożliwiające Bankowi dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach Systemu, nie stanowią odrębnego (odpłatnego) świadczenia przez Wnioskodawcę usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT".

Podobne stanowisko odnaleźć można przykładowo również w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 7 listopada 2013 r. (IPTPP2/443-700/13-2/JS), czy też interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 1 października 2013 r. (sygn. IBPP2/443-602/13/AMP).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Jednocześnie zauważyć należy, iż zgodnie z art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Wniosek o interpretację indywidualną może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych (art. 14b § 2 ustawa - Ordynacja podatkowa). A zatem wniosek o wydanie interpretacji może być złożony tylko w indywidualnej sprawie zainteresowanego, nie zaś grupy osób. Z tych też względów - z uwagi na indywidualny charakter interpretacji przepisów prawa podatkowego - zaznacza się, że niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy jedynie Wnioskodawcy, nie zaś banku czy pozostałych uczestników transakcji cash poolingu. Uwzględniając powyższe zaznaczyć należy, że interpretacja nie wywołuje skutków prawnych dla banku i pozostałych uczestników, którzy chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinni wystąpić z odrębnymi wnioskami o jej udzielenie. W konsekwencji regulacje zawarte w art. 14k-14n ustawy - Ordynacja podatkowa nie będą miały zastosowania dla tych podmiotów.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia, a w odniesieniu do zdarzenia przyszłego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.