ITPP1/443-1356/13/BK - Brak prawa do odliczenia podatku z tytułu nabycia maszyn i urządzeń rolniczych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 18 grudnia 2013 r. (data wpływu do organu) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku z tytułu nabycia maszyn i urządzeń rolniczych - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 grudnia 2013 r. został złożony wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie z tytułu nabycia maszyn i urządzeń rolniczych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Jest Pani żoną rolnika prowadzącego gospodarstwo rolne. Grunty rolne wykorzystywane w prowadzonej działalności rolniczej w większości należą do majątku wspólnego. Tylko niewielka część należy do majątku odrębnego męża, ponieważ nabył je przed zawarciem związku małżeńskiego. Mąż jest rolnikiem rozliczającym podatek VAT na zasadach ogólnych. Wnioski o dopłaty obszarowe składa wyłącznie mąż. Dodatkowo od 2011 r. mąż zgłosił we właściwym urzędzie gminy rozpoczęcie działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług oraz wybrał formę rozliczenia z US na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Ze względu na szczególny charakter (pakowanie warzyw) działalność gospodarcza męża prowadzona jest sezonowo tj. przez kilka miesięcy w ciągu roku. Jej realizacja odbywa się z wykorzystaniem maszyn zakupionych z dofinansowaniem z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 w ramach działania "........". W przypadku obu działalności tj. produkcji i sprzedaży płodów rolnych jak świadczenia usług prowadzona jest odrębna księgowość. W związku z zaistniałą sytuacją rynkową, chciałaby Pani jako żona rolnika rozpocząć dodatkową, także sezonową działalność gospodarczą, polegającą na wynajmie maszyn i urządzeń rolniczych bez obsługi. Będzie to inny charakter działalności (inny kod PKD) niż działalność prowadzona przez męża. Działalność realizowana byłaby z wykorzystywaniem maszyn i urządzeń zakupionych z dofinansowaniem z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 w ramach działania "........". Zakupione maszyny zgonie z wymogami ARiMR będą fabrycznie nowe.

Wątpliwości Pani sprowadzają się, do tego czy w przypadku nabycia maszyn i urządzeń rolniczych wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej, będzie Pani mogła wystąpić z tego tytułu o zwrot podatku VAT.

Pani zdaniem, po realizacji projektu tj. zakupie maszyn i urządzeń, po zgłoszeniu we właściwym urzędzie gminy rozpocznie Pani działalność polegającą na wypożyczaniu zakupionych maszyn. Dla zakupionych maszyn i urządzeń w ramach ww. działalności będzie Pani mogła wystąpić o zwrot podatku VAT w pełnej wysokości. Ponadto rozliczenia z urzędem skarbowym może Pani dokonywać podobnie jak mąż, na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: z 2011 r. Dz. U. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Działalność rolnicza została zdefiniowana w art. 2 pkt 15 ustawy, zgodnie z którym przez działalność rolniczą rozumie się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin "in vitro", fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (PKWiU 02.20.13.0) oraz bambusa (PKWiU ex 01.29.30.0), a także świadczenie usług rolniczych.

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o gospodarstwie rolnym - rozumie się przez to gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym (art. 2 pkt 16).

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego. Przez rolnika ryczałtowego - według definicji zawartej w cyt. art. 2 pkt 19 ustawy - rozumie się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Przez produkty rolne, zgodnie z art. 2 pkt 20 ustawy, rozumie się towary wymienione w załączniku nr 2 do ustawy oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim. Natomiast przez usługi rolnicze, zgodnie z art. 2 pkt 21, rozumie się usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy.

W załączniku tym, stanowiącym wykaz towarów i usług, od których dostawy przysługuje zryczałtowany zwrot podatku od towarów i usług, wymieniono m.in. następujące usługi rolnicze:

poz. 35 - PKWiU ex 01.6 - Usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyłączeniem usług weterynaryjnych oraz usług podkuwania koni i prowadzenia schronisk dla zwierząt gospodarskich (PKWiU ex 01.62.10.0);

poz. 38 - PKWiU 77.31.10.0 - Wynajem i dzierżawa maszyn i urządzeń rolniczych, bez obsługi.

Mając na względzie definicję działalności gospodarczej, zawartą w art. 15 ust. 2 ustawy, należy uznać, iż prowadzenie działalności rolniczej stanowi prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem rolnik, w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, posiada status podatnika prowadzącego działalność gospodarczą (działalność rolniczą). Natomiast wykonywanie czynności polegających na świadczeniu usług rolniczych przesądza o wykonywaniu działalności rolniczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Biorąc pod uwagę definicję działalności rolniczej, zawartą w art. 2 pkt 15 ustawy, uznać należy, że rolnicy, prowadzący taką działalność, z wyjątkiem tych, którzy dobrowolnie dokonali rejestracji w zakresie VAT jako podatnicy VAT czynni oraz takich, którzy na podstawie odrębnych przepisów są obowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych, z mocy ustawy są rolnikami ryczałtowymi w zakresie działalności rolniczej, tj. zarówno sprzedaży produktów rolnych pochodzących z tej działalności, jak również świadczenia usług rolniczych, ze wszystkimi konsekwencjami prawnymi dla podatników posiadających status rolnika ryczałtowego.

Ponadto zauważyć należy, iż ustawa o podatku od towarów i usług zawiera pewne szczególne rozwiązania dotyczące podatników, którzy prowadzą gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie oraz podatników, którzy prowadzą wyłącznie działalność rolniczą w innych ramach niż gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie. Za podatnika w takim przypadku jest uważana osoba, która składa zgłoszenie rejestracyjne.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług wprowadzają jednocześnie zasadę, że do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego uprawniona jest tylko i wyłącznie jedna osoba fizyczna spośród tych, które prowadzą wspólne gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie. Dokonanie zgłoszenia rejestracyjnego skutkuje tym, że faktury dotyczące tego gospodarstwa będą wystawiane na tę właśnie osobę, która dokonała zgłoszenia rejestracyjnego. Jednocześnie ta sama osoba występować będzie w roli zbywcy (dostawcy) przy sprzedaży (dostawie) produktów rolnych i w związku ze świadczeniem usług rolniczych.

Powyższe wynika z treści art. 15 ust. 4 ustawy, zgodnie z którym w przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1

Natomiast stosownie do treści art. 15 ust. 5 ustawy, przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do osób fizycznych prowadzących wyłącznie działalność rolniczą w innych niż wymienione w ust. 4 przypadkach.

Na podstawie art. 96 ust. 1 ustawy, podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3, który stanowi, że podmioty wymienione w art. 15, zwolnione od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 i art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.

Według regulacji ust. 2 tego artykułu, w przypadku osób fizycznych, o których mowa w art. 15 ust. 4 i 5, zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych.

Z opisu sprawy wynika, iż prowadzi Pani z mężem wspólne gospodarstwo rolne. Mąż zrezygnował ze zwolnienia z VAT i jest podatnikiem podatku VAT z gospodarstwa. Ponadto mąż prowadzi m.in. działalność gospodarczą, polegającą na świadczeniu usług (pakowanie warzyw). Zamierza Pani rozpocząć dodatkową działalność gospodarczą polegającą na wynajmie maszyn i urządzeń rolniczych bez obsługi, Zakupione maszyny będą dofinansowane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Chciałaby Pani wystąpić o zwrot podatku VAT z tytułu zakupu ww. maszyn i urządzeń.

Wskazać należy, że działalność, którą zamierza Pani rozpocząć w zakresie wynajmu maszyn i urządzeń rolniczych, bez obsługi, mieści się w definicji działalności rolniczej, o której mowa w art. 2 pkt 15 ustawy, tj. usług rolniczych, wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o VAT. Należy zatem uznać Panią za rolnika prowadzącego działalność rolniczą (świadczącego usługi rolnicze).

Odnosząc zatem przedstawiony powyżej stan prawny do opisanych zdarzeń należy stwierdzić, iż skoro wraz z mężem prowadzi Pani gospodarstwo rolne, którego reprezentantem jest mąż (z uwagi na fakt zarejestrowania się przez niego - w imieniu całego gospodarstwa - jako "podatnika VAT czynnego"), to tym samym w związku ze świadczeniem w przyszłości w ramach własnej działalności gospodarczej usług rolniczych (wynajem maszyn i urządzeń rolniczych, bez obsługi), nie będzie Pani mogła z tego tytułu również się zarejestrować jako podatnik VAT czynny i zrezygnować ze zwolnienia oraz rozliczać podatek od towarów i usług na zasadach ogólnych. Świadczenie usługi rolniczej nie będzie stanowić bowiem, odrębnej od prowadzenia gospodarstwa rolnego, działalności gospodarczej, lecz nadal będzie działalnością rolniczą wykonywaną w ramach tego prowadzonego wspólnie przez małżonków gospodarstwa rolnego. Dla wszystkich czynności wykonywanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (w tym przypadku działalności rolniczej z wykorzystaniem maszyn rolniczych), w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług - występuje jeden podatnik podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a jego reprezentantem, jak wyżej wskazano, jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, Pani mąż.

W myśl generalnej zasady, wyrażonej w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 r.).

Do dnia 31 grudnia 2013 r. obowiązywało następujące brzmienie art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy: "Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług."

Jak wynika z powyższego, prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje tylko czynnym podatnikom VAT oraz tylko w takim przypadku, gdy dokonywane zakupy mają ścisły związek z czynnościami opodatkowanymi. Odliczyć zatem można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Wskazana norma prawna wyraża zasadę neutralności podatku od towarów i usług, w następstwie której podatnicy realizujący czynności zwolnione lub niepodlegające opodatkowaniu, są w podobnej sytuacji, jak ostateczny nabywca (konsument) towaru lub usługi, z wyjątkiem przypadków jednoznacznie wskazanych w ustawie. Ustawa wyłącza zatem możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu.

Odnosząc się zatem do przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego w świetle powołanych przepisów prawa stwierdzić należy, iż - "skoro prowadzi Pani wraz z mężem gospodarstwo rolne, którego reprezentantem jest mąż" - nie będzie Pani przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z nabyciem maszyn i urządzeń rolniczych, wykorzystywanego do świadczenia usług wynajmu na rzecz osób trzecich, gdyż nie będą spełnione podstawowe warunki uprawniające do odliczenia podatku VAT. W tym przypadku prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z nabyciem przedmiotowych maszyn i urządzeń rolniczych będzie przysługiwało "reprezentantowi" wspólnego gospodarstwa, w tym przypadku Pani mężowi, jako zarejestrowanemu podatnikowi VAT czynnemu, pod warunkiem, że faktura dokumentująca zakup wystawiona zostanie również na obojga małżonków.

Jednocześnie podkreślić należy, iż w odniesieniu do ww. nabycia nie ma bowiem przeszkód, aby obok danych męża - zarejestrowanego dla potrzeb podatku od towarów i usług - i jego numeru NIP, jako nabywca lub wystawca faktury wpisane zostały również dane Pani i jej NIP.

Interpretacja dotyczy opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.