ITPP1/443-1241/10/DM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 17 grudnia 2010 r. (data wpływu 22 grudnia 2010 r.), uzupełnionym w dniach 4 i 9 lutego 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku czynności nabycia wierzytelności oraz określenia podstawy opodatkowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 22 grudnia 2010 r. został złożony wniosek uzupełniony w dniach 4 i 9 lutego 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku czynności nabycia wierzytelności oraz określenia podstawy opodatkowania.

W złożonym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółka (cesjonariusz) zawarła umowę, na mocy której zakupiła od spółki (zwanej cedentem) wierzytelności, jakie przysługiwały cedentowi od dłużnika - przedsiębiorstwa Y, stwierdzone fakturami VAT na łączną wartość 800.000 EUR. Cedent przeniósł na Spółkę wierzytelność wraz z wszelkimi prawami za kwotę 700.000 EUR. W uzupełnieniu wniosku wskazano, że Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, prowadzącym działalność w zakresie handlu przetworami rybnymi. Spółka nie prowadzi działalności z zakresu obrotu wierzytelnościami. Umowa, na mocy której Spółka zakupiła wierzytelność od cedenta została zwarta w 2010 r., celem ściągnięcia długu dla siebie, nie celem dalszej odsprzedaży.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie wierzytelności jest usługą, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, korzystającą ze zwolnienia od podatku. Podstawę opodatkowania stanowi cena zakupu. Spółka przywołuje także wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 12 maja 2009 r. sygn. akt I SA/Gd 935/08.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu, w tym również:

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ww. ustawy. W przypadku cesji wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności. Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usług dochodzi już w momencie nabycia tej wierzytelności. Usługą zatem jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych. W konsekwencji fakt zakupu wierzytelności, należy zakwalifikować jako usługę na rzecz sprzedawcy wierzytelności. Sprzedawca taki jest w opisanej sytuacji usługobiorcą, on bowiem jest odbiorcą świadczenia ze strony nabywcy wierzytelności.

Stosownie do obowiązującego do dnia 31 grudnia 2010 r. brzmienia art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki lub zwolnienie od podatku.

Regulacja art. 43 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. zwalnia od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy, w którym pod pozycją nr 3 wymienione zostały usługi pośrednictwa finansowego o symbolu PKWiU Sekcja J ex (65-67), z wyłączeniem:

Stosownie do objaśnień zawartych w załącznikach do ustawy symbol "ex" oznacza, że zwolnienie dotyczy tylko danej usługi z danego grupowania.

Odnosząc się z kolei do zagadnienie ustalenia podstawy opodatkowania, wskazać należy, że kwestia ta została uregulowana w dziale VI ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 tej ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Spółka będąca czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w 2010 r. zawarła umowę, mocą której od spółki x (cedenta) nabyła wierzytelności jakie przysługiwały cedentowi od dłużnika - przedsiębiorstwa Y, stwierdzone fakturami VAT na łączną wartość 800.000 EUR. Cedent przeniósł na Spółkę wierzytelność wraz z wszelkimi prawami za kwotę 700.000 EUR. Jak wskazano nabycie wierzytelności miało miejsce w celu ściągnięcia długu "dla siebie", nie zaś celem dalszej odsprzedaży.

Jak wskazano wyżej, usługi pośrednictwa finansowego, korzystały do dnia 31 grudnia 2010 r. ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie cyt. wyżej art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy (Sekcja J ex 65-67). Oznaczenie ex uprawnia do stosowania zwolnień w zakresie ściśle określonym w ustawie, z wyłączaniem usług wymienionych w punktach od 1-9 tejże pozycji 3 ww. załącznika. W katalogu usług, w odniesieniu do których nie stosuje się zwolnienia od podatku wymieniono między innymi usługi ściągania długów oraz faktoringu, przy czym nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii (pkt 5 poz. 3 zał. nr 4 do ustawy).

Wskazane wyżej wyłączenie usług ściągania długów i faktoringu ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zgodne jest z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. U. L 145 z 13 czerwca 1977 r. z późn. zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. Stosownie bowiem do ww. przepisu Państwa Członkowskie zwalniają transakcje, nie naruszając innych przepisów Wspólnoty, na warunkach, które ustalają w celu zapewnienia właściwego i prostego zastosowania zwolnień od podatku i zapobieżenia oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom transakcje, łącznie z negocjacjami, dotyczące depozytu i bieżących rachunków, płatności, transferów, długów, czeków i papierów wartościowych, z wyjątkiem jednakże odzyskiwania długów i factoringu.

Ponadto, zgodnie z treścią przepisu art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347.1 z późn. zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r., Państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Każda zatem transakcja mająca za cel windykację należności jest wyłączona ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Dodatkowo wskazać należy, że Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, definiując factoring, o którym mowa w ww. przepisie Szóstej Dyrektywy podkreślił, iż działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B (d) (3) tej Dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na "wyręczeniu" klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

W świetle powołanych regulacji prawnych oraz opisu stanu faktycznego stwierdzić należy, że zrealizowana w 2010 r. przez Spółkę czynność, polegająca na zakupie wierzytelności w celu późniejszego jej wyegzekwowania ("ściągnięcia dla siebie"), powoduje niewątpliwie "uwolnienie" cedenta od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Z punktu widzenia Spółki - nabywcy wierzytelności, do świadczenia usług dochodzi w momencie nabycia tej wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też w celu dalszej jej odsprzedaży. Z tych też względów podzielić należy stanowisko Spółki, iż nabycie wierzytelności jest usługą w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Jednakże, wbrew opinii wyrażonej we wniosku, czynność ta nie korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług lecz podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej.

Z kolei podstawą opodatkowania czynności, polegającej na nabyciu wierzytelności jest różnica między wartością nominalną wierzytelności cedowanej, a wartością, którą Spółka (cesjonariusz) zapłaciła cedentowi sprzedającemu wierzytelność, pomniejszona o kwotę podatku należnego.

Podkreślić należy także, że określając kwotę obrotu z tytułu wykonania usługi nabycia wierzytelności, świadczący musi ustalić wartość całego nabytego prawa (czyli kwota nominalna powiększona o ewentualne przysługujące odsetki naliczone na dzień dokonania cesji i wartość innych praw związanych z wierzytelnościami), a następnie odjąć od niej kwotę wypłaconą sprzedającemu.

Końcowo zauważyć należy, że w sytuacji, gdy czynność została dokonana na rzecz podmiotu mającego siedzibę poza terytorium kraju, będącego podatnikiem, o którym mowa w art. 28a ustawy o podatku od towarów i usług, niezidentyfikowanym dla potrzeb podatku od towarów i usług, czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski (art. 28b ust. 1 ustawy).

Końcowo informuje się, że kwestie dotyczące podatku od czynności cywilnoprawnych zostaną zawarte w odrębnym rozstrzygnięciu.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, ul. Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.