ITPP1/443-1215/11/DM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 31 sierpnia 2011 r. (data wpływu 2 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania ustanowienia odpłatnej służebności gruntowej - jest prawidłowe.

W dniu 2 września 2011 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania ustanowienia odpłatnej służebności gruntowej.

W złożonym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie budowy i sprzedaży lokali mieszkalnych i użytkowych, jest też właścicielem działek, na których został wybudowany budynek mieszkalny wielorodzinny. Wnioskodawca podjął uchwałę, mocą której wyrażono zgodę na ustanowienie odrębnej własności lokali w wybudowanym budynku oraz na ich zbycie. Umową zawartą w formie aktu notarialnego Wnioskodawca zbył lokal mieszkalny wraz ze związanym z nim udziałem w częściach wspólnych. Jednocześnie Wnioskodawca oraz nabywca lokalu mieszkalnego ustanowili na przedmiotowych działkach odpłatną służebność gruntową na czas nieokreślony na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości sąsiednich, polegającą na prawie korzystania z pasów gruntu usytuowanych wzdłuż ciągów pieszo-jezdnych graniczących z nieruchomościami władnącymi, w celu oświetlenia terenu zarówno nieruchomości obciążonej jak i władnącej, a polegającą na: a) budowie pod powierzchnią gruntu i na niej instalacji i urządzeń elektrycznych i oświetleniowych, b) całodobowym dostępie do urządzeń i instalacji, by usuwać awarie, prowadzić prace eksploatacyjne i modernizacyjne.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy ustanowienie przez Wnioskodawcę odpłatnej służebności gruntowej, na czas nieokreślony, na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości sąsiednich, polegającej na prawie korzystania z pasów gruntu usytuowanych wzdłuż ciągów pieszo-jezdnych graniczących z nieruchomościami władnącymi, w celu oświetlenia terenu zarówno nieruchomości obciążonej jak i władnącej, w opisanym przypadku winno być opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, odpłatna służebność gruntowa w opisanym przypadku winna być opodatkowana 23% stawką podatku od towarów i usług. Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 285 § 1 ustawy - Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa). Powołując się na art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług Wnioskodawca podnosi, że do czynności stanowiących świadczenie usług z tytułu zobowiązania do powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji można zaliczyć m.in. służebności gruntowe bierne i czynne. Ustanowienie służebności czynnej (zobowiązanie do tolerowania czynności lub sytuacji) lub biernej (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności) za wynagrodzeniem podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeżeli świadczący usługę posiada status podatnika w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Wnioskodawca, właściciel nieruchomości obciążonej jest czynnym podatnikiem VAT. Wskazać należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega tylko takie powstrzymanie się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, które wynika z wyraźnego stosunku zobowiązaniowego, istnieje konkretny podmiot będący bezpośrednim konsumentem tego zobowiązania, a zobowiązanie to jest odpłatne. Biorąc pod uwagę powyższe oraz zaistniały stan faktyczny należy stwierdzić, iż ustanowienie służebności gruntowej stanowi świadczenie usług przez Wnioskodawcę w rozumieniu cytowanego art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż ma ono charakter odpłatny oraz istnieją konkretne podmioty, będące konsumentami tego zobowiązania. Zatem ustanowienie służebności gruntowej, za które pobierane będzie wynagrodzenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na zasadach ogólnych, tj. według stawki podstawowej podatku (23%) określonej w art. 41 ust. 1 ustawy. Wnioskodawca przywołuje stanowisko organów podatkowych wyrażone w decyzji z dnia 16 stycznia 2008 r. znak 1401/PH-I/4407/14-30/07/EN/PV-I, postanowieniu z dnia 29 sierpnia 2007 r. znak 1435/PP1/443-59a/07/UK/MK, czy też znak 1435/PP1/443-59b/07/UK/MK.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z powołanych przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde odpłatne świadczenie na rzecz danego podmiotu (osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej), które nie stanowi dostawy towarów. Interpretując powołany przepis, należy wskazać także na unormowania Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r., nr 347, s. 1), w tym art. 24 pkt 1 Dyrektywy. Zgodnie z treścią tego przepisu pojęcie "świadczenie usług" oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów. Zatem na gruncie Dyrektywy funkcjonuje takie samo rozwiązanie prawne jak na gruncie ustawy krajowej, gdzie dostawa towaru nie może jednocześnie stanowić świadczenia usługi.

Ponadto należy zwrócić uwagę na przepis art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, który przez świadczenie usług nakazuje rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. W związku z powyższym przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Zauważyć należy także, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Tak więc, czynność podlega opodatkowaniu nie tylko wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Służebność jest obciążeniem cudzej nieruchomości, mającym na celu zwiększenie użyteczności innej nieruchomości albo zaspokojenie określonych potrzeb oznaczonej osoby fizycznej. Służebność gruntową definiuje art. 285 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Z przepisu tego wynika, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Zgodnie z dokonanym podziałem służebności zawartym w art. 285 § 1 k.c. służebność czynna polega na tym, że właściciel jednej nieruchomości (tzw. nieruchomości władnącej) jest uprawniony do korzystania w oznaczonym zakresie z nieruchomości innego właściciela (tzw. nieruchomości obciążonej). Właściciel nieruchomości obciążonej ma zatem obowiązek znoszenia pewnych działań właściciela nieruchomości władnącej, np. przechodu czy przejazdu, czerpania wody, oparcia budynku o mur sąsiada, itd. Służebność bierna polega na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej jest zobowiązany do niewykonywania określonych uprawnień względem nieruchomości władnącej na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności. Służebności bierne ograniczają właściciela nieruchomości w wykonywaniu uprawnień wynikających z treści prawa własności.

Natomiast art. 145 k.c. przewiduje możliwość ustanowienia w stosunkach sąsiedzkich służebności drogowej (przejazdu, przechodu) za wynagrodzeniem, którą ustawa określa jako służebność drogi koniecznej.

Ze złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie budowy i sprzedaży lokali mieszkalnych i użytkowych, ustanowił na działkach, na których został wybudowany budynek mieszkalny wielorodzinny odpłatną służebność gruntową na czas nieokreślony na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości sąsiednich, polegającą na prawie korzystania z pasów gruntu usytuowanych wzdłuż ciągów pieszo-jezdnych graniczących z nieruchomościami władnącymi, w celu oświetlenia terenu zarówno nieruchomości obciążonej jak i władnącej.

Mając powyższe na uwadze, jak również przywołane regulacje prawne wskazać należy, że ustanowienie przez Wnioskodawcę służebności gruntowej, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów usług, jako świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Zatem ustanowienie służebności gruntowej, za które pobierane będzie wynagrodzenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na zasadzie art. 5 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, na zasadach ogólnych tj. według stawki podstawowej podatku (23%) określonej w art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a ustawy.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.