ITPP1/443-1177/09/12-S/BJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów - uwzględniając wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 listopada 2011 r., sygn. I FSK 1635/10 oraz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 24 sierpnia 2010 r., sygn. akt I SA/Gd 548/10- stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2009 r. (data wpływu 3 grudnia 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przeniesienia prawa użytkowania wieczystego działek gruntu na rzecz gminy w zamian za zaległości podatkowe - jest prawidłowe.

W dniu 3 grudnia 2009 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przeniesienia prawa użytkowania wieczystego działek gruntu na rzecz gminy w zamian za zaległości podatkowe.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zderzenie przyszłe.

"P." S.A. są użytkownikiem wieczystym nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa. Wobec Gminy Miasta mają zobowiązania podatkowe z tytułu podatku od nieruchomości. Podmiot złoży wniosek o wyrażenie zgody na przeniesienie na rzecz Gminy prawa użytkowania wieczystego działek gruntu w zamian za zaległości podatkowe w trybie art. 66 ustawy - Ordynacja podatkowa z dnia 29 sierpnia 1997 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.)

Dla przedmiotowego terenu obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w przeważającej części o funkcji KD 82 "Teren ulicy z. - odcinek projektowanej ulicy W." i f. "Zabudowa mieszkaniowa ekstensywna".

Na przedmiotowych działkach Gmina poniosła nakłady w związku z budową ulicy W. Pierwszy etap robót zakończono w lutym 2007 r., natomiast drugi etap zakończono w listopadzie 2008 r. Poniesione nakłady stanowią:

W ewidencji gruntów przedmiotowe działki sklasyfikowane są jako: - drogi, grunty orne, zurbanizowane tereny niezabudowane.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wygaśniecie zobowiązania podatkowego w myśl art. 66 ustawy - Ordynacja podatkowa poprzez przeniesienie prawa użytkowania wieczystego działek gruntu na rzecz gminy w zamian za zaległości Spółki (podatnika) z tytułu podatku od nieruchomości jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535).

W ocenie Wnioskodawcy, przeniesienie na wniosek podatnika na rzecz jednostek samorządu terytorialnego (Gminy), własności rzeczy w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatku od nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podstawą poboru i odliczania podatku są czynności związane z działalnością gospodarczą, w związku z którą powstaje wartość dodana. Podatek od towarów i usług jest podatkiem konsumpcyjnym, uiszczanym przez finalnego konsumenta na ostatnim szczeblu obrotu, a opodatkowaniu podatkiem podlegają czynności wykonywane w ramach obrotu gospodarczego. Natomiast celem zawarcia umowy o przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych jest wyłącznie wygaśnięcie zobowiązania podatkowego, a więc zobowiązania o charakterze publicznoprawnym. Ustawodawca w art. 59 § 1 pkt 6 ustawy - Ordynacja podatkowa wprost wymienia przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych jako jeden ze sposobów wygaśnięcia zobowiązań podatkowych. Wobec powyższego trudno stwierdzić, że czynność ta jest realizowana w ramach obrotu gospodarczego oraz że powoduje osiągnięcie wartości dodanej, która stanowi podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Skoro podatek to publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, stąd przeniesienie własności towarów na rzecz tych podmiotów w ramach regulacji zaległych podatków nie jest świadczeniem "odpłatnym" w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. Podatnik, regulując podatek, nie uzyskuje nic w zamian, jak również organy państwa zgadzając się na pobranie podatku przy wykorzystaniu umownej formy przeniesienia własności, przewidzianej w art. 66 Ordynacji podatkowej, nie dokonują ekwiwalentnej czynności prawnej, która podlega opodatkowaniu. Nie można zatem uznać czynności, o której mowa wyżej, za odpłatną dostawę towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. NSA w uchwale z dnia 8 stycznia 2008 r. sygn. akt I FSK 1634/07 i wyroku z dnia 26 czerwca 2008 r. sygn. akt I FSK 714/07 sformułował tezę, że czynności o jakich mowa w art. 66 Ordynacji podatkowej, stanowią dodatkowy mechanizm poboru podatku, stąd też nie jest możliwe obciążenie ich podatkiem od towarów i usług. Za takim stanowiskiem przemawia również charakter podatku, który ma dotyczyć konsumpcji, co przejawia się z jednej strony w jego neutralności dla podatnika, a z drugiej, w faktycznym obciążeniu tym podatkiem finalnego odbiorcy - konsumenta. Zdaniem Wnioskodawcy, samorząd terytorialny zgadzając się na pobranie podatku (podatku, który stał się zaległością) na skutek niezapłacenia w terminie przy wykorzystaniu umownej formy przeniesienia prawa użytkowania wieczystego przewidzianej w art. 66 § 2 Ordynacji podatkowej nie dokonuje ekwiwalentnej czynności prawnej, która co do zasady podlega opodatkowaniu. Gmina wykonuje jedynie swoje kompetencje w zakresie egzekwowania dochodów publicznych. Umowa przenosząca prawo użytkowania wieczystego dla swojej ważności wymaga aktu notarialnego. Umowa ta ma charakter umowy cywilnoprawnej. Zobowiązanie podatkowe ma za swój przedmiot świadczenie, które zgodnie z jego treścią przynależy wierzycielowi. Dotyczy więc ono stosunków prawnych na gruncie, których powstaje wierzytelność jednego podmiotu (wierzyciela) do żądania od drugiego podmiotu (dłużnika) określonego świadczenia. Od strony formy zewnętrznej zobowiązanie podatkowe przypomina zobowiązanie cywilnoprawne. Inaczej jednak niż w prawie cywilnym umowa między wierzycielem a dłużnikiem nie odgrywa tu żadnej roli, gdyż stosunek zobowiązaniowy nie wywodzi się z niej lecz bezpośrednio z ustawy i ma swoje źródło w prawie publicznym.

Organ podatkowy stwierdzając wygaśnięcie zobowiązania podatkowego wydaje decyzję na podstawie art. 66 § 5. Decyzja organu podatkowego ma charakter administracyjnoprawny. Wobec tego Gmina nie powinna zapłacić podatku VAT.

W interpretacji indywidualnej z dnia 26 lutego 2010 r. znak ITPP1/443-1177/09/BJ oceniono stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Nie zgadzając się z treścią wydanej interpretacji, po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa, Wnioskodawca złożył skargę.

Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 24 sierpnia 2010 r., sygn. akt I SA/GD 548/10, zaskarżona interpretacja została uchylona.

Sąd w przedmiotowym wyroku zwrócił uwagę, iż w spornej kwestii opodatkowania podatkiem VAT czynności przeniesienia własności rzeczy na rzecz Skarbu Państwa w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego została podjęta uchwała składu 7 sędziów NSA z 8 października 2007 r., I FPS 2/07. Z uchwały jasno wynika, iż ww. opisana czynność nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu w świetle art. 2 ust. 3 pkt 3b ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i chociaż uchwała ta została podjęta na tle nieobowiązującego już stanu prawnego, jest ona zdaniem Sądu nadal aktualna. W ocenie Sądu istotnym argumentem przemawiającym przeciwko uznaniu przeniesienia własności rzeczy w zamian za zaległości podatkowe za czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług jest argument związany z charakterem tego podatku. Jest to podatek obrotowy, który ma dotyczyć konsumpcji, co przejawia się z jednej strony w jego neutralności dla podatnika, a drugiej, faktycznym obciążeniu tym podatkiem finalnego odbiorcy - konsumenta. Natomiast celem zawarcia umowy o przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych jest wyłącznie wygaśnięcie zobowiązania podatkowego, a więc zobowiązania o charakterze publicznoprawnym.

Minister Finansów kwestionując stanowisko Sądu I instancji, złożył w dniu 21 października 2010 r. skargę kasacyjną, która wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 listopada 2011 r. sygn. akt I FSK 1635/10 została oddalona. Sąd w wyroku tym stwierdził, iż przyjęta przez Sąd pierwszej instancji wykładnia przepisów prawa materialnego jest prawidłowa. Sąd wskazał, że na tle rozpoznawanej sprawy aktualny pozostaje pogląd wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów w uchwale z dnia 8 października 2007 r., I FPS 2/07, zgodnie z którym przeniesienie własności rzeczy na rzecz Skarbu Państwa w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa jest czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wspomniana uchwała podjęta została na gruncie uprzednio obowiązującej ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm,.), jednakże znajduje ona zastosowanie w tej sprawie, albowiem istota problemu dotyczy nie tyle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, ale mechanizmu poboru podatku na gruncie Ordynacji podatkowej. Czynności, o jakich mowa w art. 66 Ordynacji podatkowej stanowią dodatkowy mechanizm poboru podatku, skutkujący wygaśnięciem zobowiązań podatkowych, a zatem nie jest możliwe obciążanie ich podatkiem od towarów i usług. Sąd zwrócił także uwagę na pogląd zaprezentowany w powołanej uchwale, że niecelowe jest nakładanie dodatkowych obciążeń podatkowych na podmiot, który - będąc w trudnej sytuacji finansowej - korzysta z takiej właśnie formy wygaśnięcia zobowiązań podatkowych. Podatek od towarów i usług jest podatkiem konsumpcyjnym, uiszczanym przez finalnego konsumenta na ostatnim szczeblu obrotu, a podstawę opodatkowania stanowią czynności wykonywane w ramach obrotu gospodarczego. Natomiast celem zawarcia umowy o przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych jest wyłącznie wygaśnięcie zobowiązania podatkowego, a więc zobowiązania o charakterze publicznoprawnym. Dlatego, nie można stwierdzić, że czynność ta jest realizowana w ramach obrotu gospodarczego, a nadto, że powoduje osiągnięcie wartości dodanej, która bezspornie stanowi podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W dniu 17 lutego 2012 r. do tut. organu wpłynął prawomocny wyrok wydany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku z dnia 24 sierpnia 2010 r. sygn. akt I SA/Gd 548/10, uchylający zaskarżoną interpretację.

W świetle obowiązującego stanu prawnego - biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 listopada 2011 r. sygn. akt I FSK 1635/10 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 24 sierpnia 2010 r. sygn. akt I SA/Gd 548/10 stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.