ITPP1/443-1081/08/IK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2008 r. (data wpływu 3 grudnia 2008 r.), uzupełnionym pismem z dnia 22 stycznia 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zamiany działek - jest prawidłowe.

W dniu 30 listopada 2008 r. został złożony wniosek, uzupełniony pismem z dnia 22 stycznia 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zamiany działek.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Jest Pan właścicielem działki niezabudowanej o powierzchni 793 m ² w C. Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego działka została przeznaczona w części pod drogę gminną, w części pod tereny budowlane. Po wydzieleniu gruntu pod drogę gminną pozostała część nie może samodzielnie tworzyć działki budowlanej, ponieważ droga gminna w planie zagospodarowania przestrzennego przebiega przez środek działki. W związku z powyższym zwrócił się Pan do Burmistrza Miasta i Gminy z prośbą o zamianę przedmiotowej działki na działkę o podobnej powierzchni położonej w innym miejscu w obrębie miasta C. Burmistrz Miasta i Gminy w C. (pismo w załączeniu) zaproponował zamianę działki na działkę budowlaną o powierzchni 1000 m ² stanowiącą własność Gminy, informując iż musi Pan uiścić podatek od towarów i usług w wysokości 22%.

Ponadto nadmienia Pan, iż jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej w zakresie obrotu nieruchomościami.

W odpowiedzi na wezwanie tut. organu wskazał Pan, że przedmiotowa działka została nabyta w celu budowy domu jednorodzinnego. Nie jest i nie była wykorzystywana w działalności gospodarczej, w tym rolniczej w rozumieniu art. 2 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług. W przeszłości nie nabywał Pan, ani nie zbywał żadnych nieruchomości oraz nie był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Jak również nie planuje Pan w przyszłości dokonywać transakcji zbycia posiadanej nieruchomości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy od takiej zamiany należy zapłacić podatek od towarów i usług i w jakiej wysokości. Jeśli tak, to kto zostanie nim obciążony, obie strony zamiany, czy tylko jedna z nich.

Pana zdaniem, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przepis art. 7 ust. 1 ww. ustawy stanowi natomiast, że przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występują zatem jednocześnie w charakterze dostawcy i nabywcy towarów. Dokonanie zamiany nieruchomości jest zatem odpłatną dostawą towarów, podlegającą regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług. Dostawa gruntu przeznaczonego pod zabudowę zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu stawką w wysokości 22%. Przepis art. 29 ust. 3 ustawy stanowi, że podstawą opodatkowania takiej dostawy jest wartość świadczenia obliczona na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na danych rynku w dniu wykonania świadczenia, pomniejszona o podatek. Jeżeli jedną ze stron umowy zamiany jest Gmina, drugą zaś osoba fizyczna, nieprowadząca działalności gospodarczej w zakresie obrotu nieruchomościami, dokonująca jednorazowej czynności zamiany-obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług, wystąpi tylko po stronie Gminy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez towary rozumie się - zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy - rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Przez dostawę towarów na terytorium kraju zasadniczo rozumie się - w myśl art. 7 ust. 1 ustawy - przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem był podatnikiem podatku od towarów i usług.

Co do zasady, stawka podatku - na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy - wynosi 22%. Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej ustawodawca przewidział zwolnienie niektórych czynności od tego podatku.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

Opodatkowaniu podlega zatem dostawa, której przedmiotem jest nieruchomość gruntowa, zabudowana i niezabudowana, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych tylko ta, która stanowi teren budowlany lub przeznaczony pod zabudowę. Natomiast dostawa gruntu niezabudowanego, będącego np. gruntem rolnym czy leśnym, który nie jest przeznaczony pod zabudowę, jest zwolniona od podatku od towarów i usług.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że intencją ustawodawcy było opodatkowanie dostawy zarówno terenów budowlanych (działka zabudowana, działka budowlana, teren zabudowy), jak też przeznaczonych pod zabudowę.

Z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, nie wynika, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszaną - zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tą czynność.

Przez umowę zamiany, zgodnie z art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.-Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Zatem w przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując jednocześnie w charakterze dostawcy, jak i nabywcy.

Zapis art. 604 ww. ustawy - Kodeks cywilny daje dyspozycję odpowiedniego stosowania do zamiany przepisów o sprzedaży.

Umowa zamiany jest umową wzajemną, bardzo zbliżoną do umowy sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Ze względu na wzajemny charakter umowy, wartość świadczonych rzeczy powinna być ekwiwalentna.

Jak wynika z powyższego, przeniesienie własności towaru (w tym niezabudowanej działki) realizowane w oparciu o umowę zamiany stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatna dostawa towarów.

Z powyższego wynika, że w przedmiotowej sprawie pierwsze kryterium opodatkowania zostało spełnione.

Natomiast istotne znaczenie dla opodatkowania czynności zamiany będzie miał art. 15 ust. 1 ustawy, w myśl którego podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2).

Zatem, aby dostawę towarów (nawet jednorazową) uznać za działalność gospodarczą, należy wykazać, że w momencie jej realizacji podatnik miał zamiar dokonywać takich czynności wielokrotnie, a wykorzystywane przez niego towary zostały nabyte w celu spożytkowania ich do wykonywania tej czynności. Warto przy tym zauważyć, że fakt prowadzenia działalności gospodarczej przesądza o uznaniu osoby za podatnika, bowiem wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego tylko wtedy, gdy czynność ta została wykonana w ramach działalności gospodarczej.

W konsekwencji uzasadnione jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników, nawet jeżeli wykonują czynność dostawy towarów, jeśli zbywają część majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego sprzedaży.

Ze złożonego wniosku wynika, że okoliczności czynności zamiany nie wskazują na zamiar wykonania jej w sposób częstotliwy (powtarzający się) i zarobkowy. Bowiem jak wynika z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego nieruchomość została nabyta w celu budowy domu jednorodzinnego. Przedmiotowy grunt nigdy nie był wykorzystywany do działalności gospodarczej, w tym rolniczej. Ponadto Wnioskodawca w przeszłości nie zbywał (nie zbywa) żadnych nieruchomości oraz nie był zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiotowa transakcja zamiany będzie czynnością jednorazową.

Należy zatem przyjąć, że skoro Wnioskodawca zamierza dokonać zamiany działek jako osoba fizyczna, nieprowadząca działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a transakcja zamiany jest w tym przypadku czynnością jednorazową, dostawa przedmiotowej działki nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym Wnioskodawca nie będzie ustalał podstawy opodatkowania.

Obowiązek opodatkowania czynności dostawy działki powstanie w tym przypadku po stronie Gminy, jako że przedmiotem zamiany będzie teren przeznaczony pod zabudowę, podlegający opodatkowaniu stawką podatku określoną w art. 41 ust. 1 ustawy tj. w wysokości 22%.

Interpretacja dotyczy zdarzenie przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej - powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy Krajowe Biuro Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.