ITPP1/443-1079/11/AJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 31 lipca 2011 r. (4 sierpnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie rozliczania na poszczególnych właścicieli lokali ciepłej i zimnej wody, energii cieplnej, wywozu śmieci i odprowadzania kanalizacji - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 sierpnia 2011 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie rozliczania na poszczególnych właścicieli lokali ciepłej i zimnej wody, energii cieplnej, wywozu śmieci i odprowadzania kanalizacji.

W przedmiotowym wniosku w przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wspólnota Mieszkaniowa, jako ogół właścicieli wraz z ich lokalami dokonuje zakupu "mediów" t.j. wody zimnej i kanalizacji, wywozu śmieci, energii cieplej i ciepłej wody. Na pokrycie tych kosztów naliczane są zaliczki na lokale indywidualnie w rozliczeniu 1/12 kosztu całego roku z narzutem 15% w celu zapewnienia środków, w przypadku braku wpłat od wszystkich właścicieli. Dostawy mediów, w postaci ciepłej i zimnej wody, energii cieplnej i odpływu kanalizacji odbywa się przez węzły, które stanowią część wspólną w pokrywaniu kosztów utrzymania i stanowią własność tych samych właścicieli, do których dostarczane są media i odprowadzana jest kanalizacja. Podobna sprawa dotyczy miejsca na pojemniki na śmieci - plac stanowi własność członków Wspólnoty, obciążenia utrzymaniu tych placów pokrywane są w częściach wspólnych, natomiast wywóz śmieci stanowi część indywidualną. Wspólnota Mieszkaniowa, jako ogół właścicieli wraz z ich lokalami dokonując zakupu mediów, następnie rozliczając ten koszt na poszczególne lokale rozlicza jako "naliczenia", gdyż w myśl ustawy o podatku od towarów i usług, nie stanowi to obrotu. Cała infrastruktura potrzebna do dostarczania mediów stanowi własność tych samych właścicieli, do których dostarczane są media, oraz w myśl ustawy o własności lokali wspólnota to członkowie wraz z ich lokalami, w związku z tym nie dochodzi tu do sprzedaży, a występuje naliczenie na potrzeby dostawy mediów, wywozu śmieci i odprowadzania kanalizacji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy dokonując rozliczenia na poszczególnych właścicieli lokali nabytych "mediów" w postaci ciepłej i zimnej wody, energii cieplnej, wywozu śmieci i odprowadzania kanalizacji, Wspólnota Mieszkaniowa powinna rozliczać jako obrót, a po przekroczeniu limitu zwolnienia z podatku od towarów i usług stać się podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, rozliczanie na poszczególne lokale "jako naliczenia" dokonywane uprzednio nabycie "mediów", w myśl ustawy o podatku od towarów i usług nie stanowi obrotu. Jak wskazuje Wspólnota, cała infrastruktura potrzebna do dostarczania mediów stanowi własność tych samych właścicieli, do których dostarczane są media. W myśl ustawy o własności lokali, Wspólnota to członkowie wraz z ich lokalami. W związku z tym, w ocenie Wspólnoty, nie dochodzi w opisanej sprawie do sprzedaży, bowiem powstaje "naliczenie na lokale indywidualne" za dostawy mediów, wywozu śmieci i odprowadzania kanalizacji. Zdaniem Wspólnoty, nie ma możliwości, "żeby ten sam Właściciel tej samej Wspólnoty Mieszkaniowej obciążał samego siebie refakturą za rozliczenia z tytułu mediów."

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast art. 8 ust. 1 ww. ustawy stanowi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Przez sprzedaż natomiast, w myśl art. 2 pkt 22 cyt. ustawy, rozumieć należy odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Jak wynika z powyższego na obrót składają się kwoty należne z tytułu tych czynności opodatkowanych, które są wykonywane przez podatnika.

Podstawowa stawka podatku od towarów i usług, stosownie do treści art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w treści ustawy jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

I tak, na mocy § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 września 2011 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 198, poz. 1174), w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392 z późn. zm.) w § 13 ust. 1 po pkt 16 dodano:

* pkt 16a w brzmieniu:

"czynności związane z utrzymaniem lokali mieszkalnych, wykorzystywanych wyłącznie na cele mieszkaniowe, za które pobierane są opłaty, wykonywane przez wspólnotę mieszkaniową na rzecz właścicieli tych lokali, tworzących w określonej nieruchomości tę wspólnotę"

* pkt 16b w brzmieniu:

"czynności wykonywane przez wspólnotę mieszkaniową lub właścicieli lokali mieszkalnych tworzących w określonej nieruchomości wspólnotę mieszkaniową, na rzecz osób używających na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności lokale należące do właścicieli tworzących tę wspólnotę mieszkaniową, za które pobierane są opłaty niezależne od właściciela w rozumieniu ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 z późn. zm.) lub opłaty pośrednie w rozumieniu ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2010 r. Nr 206, poz. 1367 oraz z 2011 r. Nr 22, poz. 114 i Nr 185, poz. 1092), jeśli lokale te są wykorzystywane wyłącznie na cele mieszkaniowe".

Stosownie do § 3 ww. rozporządzenia zmieniającego, zwolnienie, o którym mowa w § 13 ust. 1 pkt 16a i 16b rozporządzenia zmienianego, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, może być stosowane do czynności wykonywanych w okresie od dnia 2 sierpnia 2011 r.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Jak wynika z zapisu art. 113 ust. 2, do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Stosownie do zapisu art. 113 ust. 5, jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę. (...)

Należy również wskazać, iż stosownie do art. 106 cyt. ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

W myśl art. 106 ust. 4 ustawy, podatnicy, o których mowa w ust. 1-3, nie mają obowiązku wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1 i 2, osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury.

Generalnie zatem faktura jest dokumentem potwierdzającym zaistnienie określonej transakcji sprzedaży dokonanej przez podatnika podatku VAT.

Z przedstawionego we wniosku stanu fatycznego wynika, że Wspólnota dokonuje zakupu wody zimnej i kanalizacji, wywozu śmieci, energii cieplej i ciepłej wody. Na pokrycie tych kosztów naliczane są zaliczki na lokale indywidualnie w rozliczeniu 1/12 kosztu całego roku z narzutem 15% w celu zapewnienia środków, w przypadku braku wpłat od wszystkich właścicieli. Dostawy mediów, w postaci ciepłej i zimnej wody, energii cieplnej i odpływu kanalizacji odbywa się przez węzły, które stanowią część wspólną w pokrywaniu kosztów utrzymania i stanowią własność tych samych Właścicieli do, których dostarczane są media i odprowadzana jest kanalizacja. Ponadto, ze złożonego wniosku wynika, że plac, na którym usytuowane są pojemniki na śmieci stanowi własność członków Wspólnoty, obciążenia utrzymaniu tych placów pokrywane są w częściach wspólnych, natomiast wywóz śmieci stanowi część indywidualną.

Wskazać należy, iż prawa i obowiązki członków wspólnoty oraz zakres zarządu nieruchomością wspólną określa ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 z późn. zm.) ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową. Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana.

Jednostka powstała w oparciu o powyższy przepis, posiada określoną strukturę organizacyjną, w skład której wchodzą (tworzą ją właściciele lokali, zobowiązani do określonych zachowań i czynności wynikających z ustawy). Wymieniona ustawa określa prawa i obowiązki członków wspólnoty oraz zakres zarządu nieruchomością wspólną.

Z art. 13 powołanej ustawy wynika, że właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, a także uczestniczy w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, przez którą rozumie się jedynie grunt oraz część budynku i urządzenia nie służące wyłącznie właścicielom lokali (np. klatki schodowe, parkingi, instalacje energetyczne itd.).

Natomiast art. 14 cyt. ustawy wskazuje, że na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się: wydatki na remonty i bieżącą konserwację, opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu i wody, w części dotyczącej nieruchomości wspólnej, oraz opłaty za antenę zbiorczą i windę, ubezpieczenia, podatki i inne opłaty publicznoprawne, chyba że są pokrywane bezpośrednio przez właścicieli poszczególnych lokali, wydatki na utrzymanie porządku i czystości, wynagrodzenie członków zarządu lub zarządcy.

Wspólnota mieszkaniowa, realizując wspólny interes właścicieli występuje w odmiennych rolach w przypadku nabycia towarów i usług w ramach zarządu nieruchomością wspólną oraz w przypadku nabycia towarów i usług na potrzeby utrzymania poszczególnych lokali właścicieli.

W pierwszym z wyżej wymienionych przypadków wspólnota, będąca jednostką odrębną od właścicieli lokali, nabywając towary i usługi dla celów nieruchomości wspólnej nie wykonuje żadnych czynności na rzecz właścicieli. W takiej bowiem sytuacji działa ona w imieniu własnym i na własny rachunek, jako podmiot stosunków zobowiązaniowych wynikających z zarządu nieruchomością wspólną, którego działanie jest jedynie finansowane przez właścicieli wyodrębnionych lokali mieszkalnych (m.in. w formie zaliczek, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali), mających udziały w nieruchomości wspólnej. Tym samym odbiorcą nabywanych towarów i usług jest wspólnota mieszkaniowa, jako odrębny od jej członków podmiot praw, i to ona występuje jako ostateczny konsument. W takim więc zakresie nie świadczy ona żadnych czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług na rzecz właścicieli odrębnych lokali.

Natomiast w drugim przypadku, gdy wydatki ponoszone są przez właściciela wyłącznie w związku z odrębną własnością lokalu, wspólnota w zakresie nabywanych towarów i usług celem zaopatrzenia poszczególnych lokali występuje w odmiennej roli. Nabywa bowiem towary i usługi w swoim imieniu jednakże na rzecz właścicieli poszczególnych lokali, którzy dokonują na poczet tych zakupów stosownych wpłat. Tym samym wspólnota zakupując towary i usługi, które następnie przyporządkowuje poszczególnym lokalom, dokonuje ich odsprzedaży właścicielom lokali. W takiej sytuacji środki uiszczane przez właścicieli poszczególnych lokali na ich utrzymanie stanowią w istocie zapłatę za odsprzedawane im przez Wspólnotę towary i usługi. W konsekwencji w odniesieniu do rozliczania wydatków związanych z utrzymaniem poszczególnych lokali, ponoszonych m.in. z tytułu zakupu przez wspólnotę towarów i usług do tych lokali, zastosowanie znajdą przepisy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 30 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu świadczenia usług, pomniejszona o kwotę podatku.

W związku z powyższym w przypadku lokali wyodrębnionych Wspólnota działa we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej (właściciela lokalu). Natomiast w zakresie części wspólnych Wspólnota działa w imieniu własnym, na rzecz swoją jako Wspólnoty.

Analiza powołanych przepisów na tle przestawionego opisu stanu faktycznego prowadzi do wniosku, że Wspólnota, dokonując "naliczenia" na rzecz właścicieli poszczególnych lokali, zakupionych uprzednio w tym celu "mediów" w postaci ciepłej i zimnej wody, energii cieplnej, wywozu śmieci i odprowadzania kanalizacji związanych wyłącznie z utrzymaniem tych lokali, działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. Tym samym, dokonywane przez Wspólnotę czynności w ww. zakresie stanowią obrót w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

W przypadku przekroczenia przez Wspólnotę kwoty obrotu, o której mowa art. 113 ust. 1 ustawy, t.j. 150.000 zł, Wspólnota stanie się podatnikiem podatku od towarów i usług, a dokonywane przez nią czynności w powyższym zakresie winny być dokumentowane fakturami, wystawianymi zgodnie z zasadami przewidzianymi w art. 106 ww. ustawy o podatku od towarów i usług oraz w przepisach wykonawczych.

Wskazać należy, iż przy ustalaniu limitu obrotów nie należy w wartości limitu uwzględniać kwot należnych z tytułu dokonanej przed dniem 2 sierpnia 2011 r. odsprzedaży właścicielom lokali towarów i usług nabywanych przez Wspólnotę celem zaopatrzenia poszczególnych lokali mieszkalnych, bowiem w tym zakresie Wspólnota nie działała w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, co było zgodne z interpretacją ogólną Ministra Finansów nr PP1-811/912/03/JW z dnia 23 grudnia 2003 r. (Dz. Urz. M.F. Nr 1, poz. 9).

Ponadto, w związku z dodaniem punktów 16a i 16b w § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r., do kwoty obrotu, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, Wspólnota - od dnia 2 sierpnia 2011 r. - nie wlicza również pobieranych opłat za czynności związane z utrzymaniem lokali mieszkalnych wykorzystywanych wyłącznie na cele mieszkaniowe, wykonywane na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych tworzących w określonej nieruchomości tę wspólnotę.

Interpretacja dotyczy przedstawionego stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.