ITPB4/4511-744/15/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 28 grudnia 2015 r. (data wpływu 30 grudnia 2015 r.), uzupełnionym w dniu 23 marca 2016 r. o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie nabycia i realizacji praw wynikających z akcji fantomowych - jest nieprawidłowe.

W dniu 30 grudnia 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie nabycia realizacji praw wynikających z akcji fantomowych, uzupełniony w dniu 23 marca 2016 r. w odpowiedzi na wezwanie znak ITPB4/4511-744/15-2/MK z dnia 3 marca 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca będzie uczestnikiem programu motywacyjnego (dalej: "Program"), którym objęci zostaną członkowie Kadry Zarządzającej, a także wybrani pracownicy i współpracownicy (tekst jedn.: osoby prowadzące działalność gospodarczą, ewentualnie zleceniobiorcy) T Holding S.A. oraz T Y Sp. z o.o., T A Sp. z o.o., T H T Sp. z o.o., T J Sp. z o.o. (dalej: "Spółki z Grupy T"). Program będzie organizowany i wdrażany przez T Holding S.A. (dalej: "Spółka").

Zasady wdrażania i funkcjonowania Programu zostały zawarte w przyjętym przez Spółkę regulaminie. Celem Programu będzie zaś zmotywowanie uczestników do podejmowania działań zmierzających do utrzymania/poprawy wyników finansowych Spółki/Spółek z Grupy T. a tym samym, jej/ich pozycji rynkowej. Mając to na względzie Spółka zamierza uzależnić wysokość możliwych do otrzymania przez Wnioskodawcę w ramach Programu kwot od osiąganych wyników finansowych.

Aby zrealizować Program, oprócz wdrożeniu stosownego regulaminu Spółka zamierza zawrzeć z Wnioskodawca pisemną umowę, której treścią będzie przyznanie mu określonej w umowie liczby akcji fantomowych, których wartość nominalna w momencie przyznania będzie wynosiła 1 zł (za jedną akcję fantomową).

Umowa będzie umową cywilnoprawną, odrębną od umowy o pracę.

Akcje fantomowe zostaną przekazane Wnioskodawcy nieodpłatnie.

Zgodnie z zasadami Programu, akcje fantomowe nie będą stanowiły akcji w rozumieniu ustawy z dnia 5 września 2000 r. - Kodeks Spółek Handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. Nr 1030), nie będą akcjami notowanymi na giełdzie i nie dadzą ich nabywcom żadnych praw akcyjnych czy udziałowych w stosunku tak do Spółki jak i innych spółek z Grupy T a zatem posiadacz akcji fantomowych nie będzie uważany za akcjonariusza czy udziałowca z tytułu posiadania tych akcji, w szczególności nie będzie mu przysługiwało prawo głosu ani prawo do dywidendy. Przyznawane Wnioskodawcy akcje fantomowe będą niezbywalne, z wyjątkiem ich wykupu przez Spółkę w celu realizacji przez Wnioskodawcę przyznanego mu prawa.

Zgodnie z zasadami Programu, Wnioskodawca nabywając akcje fantomowe uzyska prawo do otrzymania w przyszłości kwoty rozliczenia pieniężnego (dalej: "Kwota Rozliczenia") kalkulowanego jako iloczyn liczby przyznanych akcji fantomowych i ich wartości ustalanej po zakończeniu okresu wyczekiwania, a Spółka zobowiąże się do wypłaty tej kwoty.

Okres wyczekiwania będzie obejmował pierwszy kwartał 2016 r.

Zgodnie z postanowieniami Programu, realizacja praw wynikających z akcji fantomowych będzie następowała po spełnieniu określonych w Umowie warunków, w tym w szczególności po osiągnięciu przez wskaźnik finansowy w postaci marży bezpośredniej, określonego, założonego przez Spółkę poziomu w porównaniu ze średnią kwartalną marżą bezpośrednią Grupy T z 2015 r.; upływie przewidzianego w Umowie okresu czy pozostawania w zatrudnieniu w całym okresie wyczekiwania (tekst jedn.: Wnioskodawca, gdy w okresie wyczekiwania rozwiąże umowę o pracę z T Y Sp. z o.o., zostanie pozbawiony prawa do otrzymania Kwoty Rozliczenia). W tym sensie, przyznane Wnioskodawcy w oparciu o akcje fantomowe prawo do otrzymania Kwoty Rozliczenia w przyszłości jest prawem warunkowym.

Spółka przeznaczy określoną pulę pieniężną na wypłatę Kwot Rozliczenia, które Wnioskodawca ma otrzymać w związku z ich uczestnictwem w Programie.

Kwoty Rozliczenia będą wypłacane ze środków obrotowych Spółki i ich płatność zostanie dokonana w terminach i na zasadach przewidzianych w Regulaminie.

Zgodnie z zakładanymi zasadami Programu, wartość akcji fantomowych ustalana po zakończeniu okresu wyczekiwania, uzależniona będzie od wartości określonego wskaźnika finansowego, tj. marży bezpośredniej segmentu działalności usług Ochrony fizycznej za I kwartał 2016 r. kalkulowanej w oparciu o przychody ze sprzedaży tych usług pomniejszone o bezpośrednie koszty operacyjne świadczonych usług, punktem odniesienia będzie średnia kwartalna marża bezpośrednia osiągnięta w tym segmencie działalności przez Grupę T w 2015 r.

Należy przy tym wskazać, że warunki uprawniające do otrzymania Kwoty Rozliczenia mogą być różne w odniesieniu do poszczególnych uczestników Programu.

Szczegółowy sposób wyliczenia Kwoty Rozliczenia ustalony zostanie indywidualnie w Umowie zawartej pomiędzy Spółką a Wnioskodawcą.

W ocenie Wnioskodawcy wydaje się, iż prawo do otrzymania w przyszłości kwoty rozliczenia pieniężnego w związku z realizacją uprawnień wynikających z akcji fantomowych, przyznanych na podstawie pisemnej umowy, stanowi instrument pochodny zbieżny z definicją instrumentu finansowego zawartą w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, do którego odnoszą się przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca przytacza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: "NSA") z dnia 27 listopada 2013 r. (sygn. II FSK 27/12) dotyczący co prawda innego stanu faktycznego, ale którego tezy pozostają aktualne także w sprawie niniejszej. W powołanym orzeczeniu, NSA stwierdził, iż "Jeżeli przedmiotem indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w rozumieniu art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa jest regulacja prawa podatkowego, która odwołuje się do przepisów prawa pracy, ocena możliwości stosowania i wykładnia interpretowanej normy podatkowej przepisy te powinna uwzględniać i obejmować". Ponadto, w dalszej części uzasadnienia Sąd podniósł, że "Interpretacji w rozumieniu rozdziału la działu II Ordynacji podatkowej podlegać będą wszystkie przepisy konkretną normę prawną tworzące, w tym przepisy niepodatkowe, ocena możliwości stosowania i wykładni których są niezbędne dla zinterpretowania normy prawno podatkowej".

Podobne tezy zostały także zawarte w wyroku NSA z dnia 30 listopada 2012 r. (sygn. II FSK 1193/11.

Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z zasadami Programu, Osobami Uprawnionymi do uczestnictwa w Programie mogą być jedynie członkowie Kadry Zarządzającej, a także wybrani pracownicy i współpracownicy Spółek z Grupy T. Akcje fantomowe nie są zatem oferowane przez Spółkę żadnym innym podmiotom, niż Osoby Uprawnione. Konkludując, akcje fantomowe nie są przedmiotem rynkowego obrotu, ponadto są niezbywalne.

Uczestnicy programu motywacyjnego nie występują w pozycji uprzywilejowanej w porównaniu z innymi uczestnikami rynku, bowiem akcje fantomowe będące przedmiotem wniosku nie są przedmiotem obrotu rynkowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym stanie faktycznym ewentualny przychód podlegający opodatkowaniu po stronie Wnioskodawcy będącego pracownikiem T Y Sp. z o.o., z tytułu nabycia i realizacji praw wynikających z akcji fantomowych, niezależnie od tego, że przekazanie akcji fantomowych Wnioskodawcy nastąpi nieodpłatnie, powstanie tylko w momencie wypłaty mu Kwoty Rozliczenia i stanowić będzie przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu z zastosowaniem 19% stawki podatkowej zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który powinien zostać rozliczony wyłącznie w rocznym zeznaniu podatkowym o którym mowa w art. 30b ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, prawo do otrzymania Kwoty Rozliczenia w związku z realizacją uprawnień wynikających z akcji fantomowych wypełnia przesłanki do uznania go za pochodny instrument finansowy w rozumieniu art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód z uczestnictwa w Programie powstanie po stronie Wnioskodawcy tylko i wyłącznie w momencie wypłaty Kwoty Rozliczenia i stanowić będzie przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu z zastosowaniem 19% stawki podatkowej zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który będzie podlegał rozliczeniu wyłącznie w rocznym zeznaniu podatkowym, jak to wynika z treści art. 30b ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 5a pkt 13 ww. ustawy ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych - oznacza to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. Nr 94; dalej: "Ustawa o obrocie"), z wyłączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego. W powołanym przepisie Ustawy o obrocie wymienione są (w ppkt c) tego przepisu) - niebędące papierami wartościowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne.

W uzupełnieniu do powyższej definicji należy wskazać, że zgodnie z art. 3 pkt 28a Ustawy o obrocie, przez instrumenty pochodne należy rozumieć opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych, walut stóp procentowych, rentowności, indeksów finansowych, wskaźników finansowych, towarów, zmian klimatycznych, stawek frachtowych, poziomów emisji, stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, a także innych aktywów, praw, zobowiązań, indeksów lub wskaźników (instrumentów bazowych) oraz instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego.

Z kolei, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 149, poz. 1674), instrument pochodny to taki, którego:

Z powyższych definicji należy wywieść, iż cechą pochodnych instrumentów finansowych jest fakt, iż ich wartość uzależniona jest od wartości instrumentów bazowych, czyli np. wartości akcji, obligacji, wartości indeksu giełdowego, wartości wskaźników finansowych itp.

Dodatkowo, należy wskazać, że pojawiające się w Ustawie o obrocie pojęcia "prawo", "zespól praw", "umowa" i "instrument finansowy" to określenia mające charakter tautologiczny, tj. powtarzający ich znaczenie. W praktyce oznacza to, że instrumenty finansowe mogą w sensie cywilnoprawnym stanowić wiązkę umów lub złożone konstrukcje umowne składające się z powiązanych ze sobą funkcjonalnie relacji kontraktowych ("Instrumenty pochodne w polskim systemie prawnym" Aleksander Chłopecki PPH 2009).

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, prawo do otrzymania Kwoty Rozliczenia w związku z realizacją praw wynikających z akcji fantomowych przez Wnioskodawcę kwalifikuje się zarówno: (I) jako instrument finansowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy o obrocie, gdyż jest instrumentem pochodnym, którego instrumentem bazowym jest wskaźnik finansowy i jest wykonywany przez rozliczenie pieniężne, jak również (II) jako instrument pochodny w rozumieniu art. 3 pkt 28a Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, ze względu na to, że prawa przyznawane w ramach Programu są prawami majątkowymi, których cena zależy bezpośrednio od wartości wskaźnika finansowego.

Dodatkowo, należy wskazać, że Wnioskodawca będzie miał prawo do uzyskania świadczenia, zaś Spółka będzie zobowiązana do jego spełnienia, w określonym terminie i na określonych warunkach, co jest charakterystyczne dla odpowiednio nabywcy i wystawcy instrumentów finansowych.

Zgodnie z Ustawą o obrocie, realizacja pochodnego instrumentu finansowego może nastąpić poprzez rozliczenie pieniężne i w takiej formie są właśnie realizowane nabyte przez Wnioskodawcę prawa wynikające z akcji fantomowych nabyte w ramach Programu.

W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy, zgodnie z Ustawą o obrocie, prawo do otrzymania Kwoty Rozliczenia pieniężnego na zasadach określonych w Programie należy uznać za pochodny instrument finansowy, którego cena zależy bezpośrednio od wartości wskaźnika finansowego.

Dodatkowo, należy podkreślić, iż zdaniem Wnioskodawcy, niezależnie od tego, że otrzyma on akcje fantomowe nieodpłatnie, przychód podlegający opodatkowaniu powstanie wyłącznie w momencie ewentualnej wypłaty przez Spółkę świadczenia pieniężnego na jego rzecz, a nie na żadnym wcześniejszym momencie i będzie on stanowić przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający opodatkowaniu zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. z zastosowaniem 19% stawki podatkowej.

Należy bowiem podkreślić, iż samo przyznanie Wnioskodawcy akcji fantomowych nie rodzi jeszcze skutku w postaci powstania przychodu, gdyż w momencie ich uzyskania nie można stwierdzić czy realizacja wynikających z nich praw przyniesie Wnioskodawcy wymierne korzyści ekonomiczne, a tym bardziej oszacować wartości tej korzyści. Uzyskanie przez Wnioskodawcę akcji fantomowych nieodpłatnie stwarza bowiem jedynie potencjalną możliwość uzyskania w przyszłości korzyści majątkowych, a tym samym nie można twierdzić, że już na tym etapie Wnioskodawca uzyskał jakiekolwiek przysporzenie.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Stosownie do treści art. 17 ust. 1b ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za datę powstania przychodu z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych uważa się moment realizacji tych praw.

Stosownie natomiast do art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a.

Na podatniku, który uzyskał dochód z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 w związku z art. 30b ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W tym samym terminie jest obowiązany do wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Podsumowując powyższe rozważania należy stwierdzić, iż planowane przyznanie Wnioskodawcy akcji fantomowych spowoduje powstanie po jego stronie przychodu podlegającego opodatkowaniu dopiero w momencie realizacji praw wynikających z akcji fantomowych (a nie na żadnym wcześniejszym etapie), który w konsekwencji stanowić będzie przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu z zastosowaniem 19% stawki podatkowej zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wskazane stanowisko znajduje uznanie w praktyce organów podatkowych, co potwierdza m.in.:

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 4 czerwca 2014 r., sygn. ILPB2/415-274/14-2/WS,

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 30 lipca 2014 r., sygn. IPTPB2/415-308/I4-2/JR,

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 29 sierpnia 2014 r., sygn. ITPB2/415-677/14/IB.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Natomiast zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, źródłem przychodów jest działalność wykonywana osobiście.

Stosownie zaś do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób, których skutkiem jest nieodpłatne - to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu - przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

O przychodzie podatkowym można mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne (mające konkretny wymiar finansowy) korzyści majątkowe. Poza tym, z powyższych regulacji wynika, że przychód stanowią pieniądze i wartości pieniężne otrzymane lub postawione do dyspozycji oraz świadczenia otrzymane. Przez termin "otrzymane", zgodnie ze Słownikiem języka polskiego pod redakcją prof. M. Szymczaka (Wydawnictwo Naukowe PWN - 1998 r., wydanie I, tom II, str. 253) należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne lub świadczenia, które zostały podatnikowi dane. Mając na uwadze istnienie wielu form rozliczeń, należy uznać, że otrzymane pieniądze to nie tylko wypłacona gotówka, ale również kwota, która wpłynęła na rachunek bankowy podatnika. Natomiast "postawionymi do dyspozycji" są takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik, wykazując określoną aktywność, ma możliwość włączyć do swojego władztwa. Innymi słowy, podatnik ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy, a nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone środki do dyspozycji.

Na podstawie art. 12 ust. 1 ww. ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy (art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie z art. 13 pkt 7 i 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się:

* przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych;

* przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.

Wśród źródeł przychodów, wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazano w pkt 7 kapitały pieniężne i prawa majątkowe. Szczegółowy zakres przychodów należących do kategorii przychodów z kapitałów pieniężnych wynika z art. 17 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Z kolei, stosownie do treści art. 17 ust. 1b) ww. ustawy, za datę powstania przychodu z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych uważa się moment realizacji tych praw.

W myśl art. 5a pkt 13 ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych oznacza to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi z wyłączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego.

Jak stanowi art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 94, z późn. zm.), instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

Ilekroć w ustawie jest mowa o instrumentach pochodnych rozumie się przez to opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych, walut, stóp procentowych, rentowności, indeksów finansowych, wskaźników finansowych, towarów, zmian klimatycznych, stawek frachtowych, poziomów emisji, stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, a także innych aktywów, praw, zobowiązań, indeksów lub wskaźników (instrumentów bazowych) oraz instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego (art. 3 pkt 28a ww. ustawy o obrocie instrumentami finansowymi).

Wobec okoliczności faktycznych przedstawionych we wniosku samo przyznanie Uczestnikom Programu akcji fantomowych, dzięki którym uzyskują potencjalną możliwość otrzymania środków pieniężnych (w wyniku realizacji akcji fantomowych) nie będzie skutkować powstaniem przychodu po stronie Uczestników.

Jednocześnie jednak, akcje fantomowe, które mają być przyznawane w ramach programu motywacyjnego przeznaczonego dla członków Kadry Zarządzającej, a także wybranych pracowników i współpracowników Spółki na podstawie "Regulaminu" oraz "Umów zawieranych z poszczególnymi Uczestnikami", nie są instrumentami finansowymi, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 94 z późn. zm.), a zatem nie są pochodnymi instrumentami finansowymi w rozumieniu art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślić bowiem należy, że w przypadku klasycznego instrumentu pochodnego o faktycznym zawarciu umowy sprzedaży instrumentu bazowego lub dokonaniu adekwatnego rozliczenia finansowego decyduje przede wszystkim cena wykonania. W przypadku omawianego programu motywacyjnego koncepcja ceny wykonania nie występuje, a realizacja praw majątkowych inkorporowanych w akcjach fantomowych została uzależniona od kryteriów, zarówno o charakterze finansowym, jak i niefinansowym. Warunkiem jest m.in. osiągnięcie przez Spółkę określonego poziomu marży bezpośredniej, ale również spełnienie przez daną osobę na dzień wykupu akcji fantomowych kryteriów do uznania jej za Uczestnika. Tego typu przesłanki nie pojawiają się przy "klasycznych" pochodnych instrumentach finansowych. Tym samym stwierdzić należy, iż wprowadzenie do konstrukcji programu motywacyjnego niepowiązanych z instrumentem bazowym kryteriów niefinansowych jako warunków wykonania praw majątkowych inkorporowanych w akcjach fantomowych przemawiają przeciwko klasyfikacji tych praw jako instrumentów finansowych w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i) ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

W celu ustalenia do jakiego źródła przychodu należy zaliczyć ewentualny przychód, który otrzyma Uczestnik programu z tytułu realizacji akcji fantomowych, należy wziąć pod uwagę tę okoliczność, że prawo do otrzymania środków pieniężnych (wynikających z wykupu akcji fantomowych) z tytułu uczestnictwa w programie motywacyjnym wynika nie tylko z dodatkowej umowy zawieranej przez Spółkę z osobami objętymi programem, lecz przede wszystkim także z ogólnych założeń programu motywacyjnego (jest związane oraz uwarunkowane zatrudnieniem w Spółce oraz ma przyczynić się do osiągania przez Spółkę jak najlepszych wyników finansowych).

Oznacza to, że w rzeczywistości środki pieniężne wynikające z realizacji akcji fantomowych o których mowa we wniosku, otrzymanych z związku z uczestnictwem w programie motywacyjnym są sposobem obliczenia dodatkowego wynagrodzenia osób zatrudnianych przez Spółkę, o charakterze premii za określone wyniki finansowe Spółki. Innymi słowy, kwoty te są wyłącznie wynagrodzeniem z tytułu zatrudnienia i jako takie powinny być traktowane, bez względu na to w jaki sposób to wynagrodzenie będzie wypłacone.

Poza tym, uwzględniając orzecznictwo sądowe (np. wyrok NSA z dnia 30 stycznia 2014 r. sygn. akt II FSK 324/12, wyrok WSA z dnia 3 listopada 2015 r. sygn. akt I SA/Gl 352/15), wskazać należy, że samo uzależnienie ceny prawa od ceny akcji nie czyni jeszcze z niego pochodnego instrumentu finansowego.

Jak wskazał WSA w powołanym wyżej wyroku z dnia 3 listopada 2015 r. sygn. akt I SA/Gl 352/15, podzielając pogląd wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 30 stycznia 2014 r., sygn. akt II FSK 324/12 "by można mówić o pochodnych instrumentach finansowych należy spojrzeć nie tylko na treść art. 2 ust. 1 pkt 2 u.o.i.f, ale na cały akt prawny. Z przepisu art. 1 ust. 1 u.o.i.f. wynika, że ustawa reguluje zasady, tryb i warunki podejmowania i prowadzenia działalności w zakresie obrotu papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi, prawa i obowiązki podmiotów uczestniczących w tym obrocie oraz wykonywanie nadzoru w tym zakresie. Zatem do przedmiotowego zakresu regulacji ustawy należą zasady, tryb i warunki podejmowania i prowadzenia działalności w zakresie zorganizowanego obrotu papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi, prawa i obowiązki podmiotów uczestniczących w tym obrocie oraz wykonywanie nadzoru w tym zakresie. Natomiast zakres regulacji podmiotowej ustawy obejmuje podmioty uczestniczące w obrocie papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi, jak również organy władzy publicznej wykonujące nadzór nad tą dziedziną gospodarki (KNF). W szczególności regulacje ustawy o obrocie instrumentami finansowymi odnoszą się do praw i obowiązków podmiotów prowadzących rynki regulowane w rozumieniu art. 14 lub alternatywne systemy obrotu (tzw. operatorów rynku), firm inwestycyjnych, banków prowadzących działalność maklerską, emitentów oraz inwestorów (klientów)."

NSA w wyroku z dnia 30 stycznia 2014 r. podkreślił, że "instrument taki musi istnieć w obrocie. Nie można natomiast samemu tworzyć danego instrumentu, próbując następnie przypisać mu cechy pochodnego instrumentu finansowego, a przychód z jego zbycia kwalifikować jako przychód ze źródła z kapitałów pieniężnych. Jak również nie można prowadzić obrotu czymś, co nie istnieje. Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi nie dopuszcza wirtualnych praw. Prawa mają być rzeczywiste. Nie wystarczy przy tym stworzyć samej nazwy produktu i ustalić sposobu w jaki będzie się określać jego wartość przy odwołaniu do innych rzeczy lub praw. Oznacza to, że lista instrumentów finansowych wymienionych w art. 2 ust. 1-4 u.o.i.f. jest listą zamkniętą, a pochodnymi instrumentami finansowymi są tylko te, które zostały wskazane w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. a - i) u.o.i.f."

Aby instrument finansowy mógł być przedmiotem jakiegokolwiek obrotu bez wątpienia musi być zmaterializowany czyli musi istnieć. Tymczasem w przedmiotowej sprawie de facto instrument ten nie istnieje, a terminem takim nazwano jedynie podstawę do ustalenia kwoty, którą ma otrzymać osoba zatrudniona przez Spółkę, tylko i wyłącznie na potrzeby zawartej między Spółką a tym Uczestnikiem umowy.

Zgodnie z wyżej cytowanym przepisem art. 3 pkt 28 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, aby uznać akcję fantomową za instrument pochodny musi ona być prawem majątkowym, którego cena zależy od wartości wskaźników. Przy czym prawo to musi być zbywalne i posiadać swoją cenę, a jak wskazał Wnioskodawca "akcje fantomowe są niezbywalne". Z treści opisu nie wynika także, aby akcje fantomowe charakteryzowała jakakolwiek cena.

Tut. organ wskazuje również, iż jak wynika z Komentarza do art. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (red. prof. dr hab. Marek Wierzbowski, dr Ludwik Sobolewski, dr hab. Paweł Wajda, Wydawnictwo C.H. Beck, 2014 r.), "komentowany przepis określa zakres przedmiotowy i podmiotowy zastosowania ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Mówiąc o zakresie przedmiotowym, należy wskazać, że ustawa ta znajduje zastosowanie do obrotu papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi, który to obrót ma miejsce w ramach zorganizowanego rynku (w obrębie rynku regulowanego albo też w ASO - alternatywnym systemie obrotu). Mówiąc natomiast o zakresie podmiotowym, należy wskazać, że ustawa o obrocie instrumentami finansowymi określa prawa i obowiązki stron transakcji o instrument finansowy (emitentów i inwestorów) przede wszystkim w tzw. obrocie wtórnym (obrotu pierwotnego, czyli nabywania instrumentów od emitenta lub tzw. subemitenta usługowego, zwanego też underwriterem, dotyczy przede wszystkim ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, choć obie ustawy wzajemnie się uzupełniają), wszelkich pozostałych uczestników tej transakcji (jak np. firmy inwestycyjne) oraz wreszcie instytucji infrastrukturalnych (w tym podmiotów w grupie GPW S.A., GPW i BondSpot SA, podmiotów w grupie KDPW S.A. tworzących system depozytowo rozliczeniowy - KDPW S.A. i KDPWCCP S.A.). Reżimowi ustawy poddane są również maklerzy i doradcy inwestycyjni. Wreszcie przepisy komentowanej ustawy dotyczą sfery praw i interesów wszystkich innych uczestników rynku kapitałowego (m.in. klubów inwestycyjnych). Normy ustawy o obrocie instrumentami finansowymi dotyczą zatem, stosownie do postanowień poszczególnych dyrektyw UE regulujących funkcjonowanie rynku wtórnego instrumentów finansowych, w szczególności dyrektywy MIFID (dyrektywa 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych zmieniająca dyrektywę Rady 85/611/EWG i 93/6/EWG i dyrektywę 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/22/EWG, Dz.Urz.UE.L Nr 145, s. 1), będącej w trakcie nowelizacji, kwestii funkcjonowania rynku papierów wartościowych i innych instrumentów finansowych, w tym zasad funkcjonowania podmiotów prowadzących działalność maklerską, jak również trybu sprawowania przez KNF nadzoru nad tymi podmiotami i ich działalnością (...) Komentowana ustawa reguluje zatem zasady i warunki dokonywania obrotu papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi, prawa i obowiązki podmiotów biorących udział w transakcji opiewającej na instrument finansowy, organizację tego obrotu, a także nadzór nad jego prawidłowym przebiegiem".

Trudno zatem zgodzić się z Wnioskodawcą, że wykreowana przez Spółkę akcja fantomowa wpisuje się w zakres ustawy o obrocie instrumentami finansowymi i tym samym wypełnia dyspozycję art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, przychód uzyskany przez Uczestnika programu motywacyjnego związany z realizacją prawa wynikającego z akcji fantomowych nie pochodzi z realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a także nie stanowi żadnego rodzaju przychodu określonego w art. 17 ust. 1 ww. ustawy. W związku z tym, przychód taki nie kwalifikuje się do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 - kapitały pieniężne.

Ze względu na charakter przedstawionego programu motywacyjnego, w szczególności uzależnienie realizacji praw do świadczenia od spełnienia warunków stanowiących kryterium niefinansowe stwierdzić należy, że świadczenia uzyskane z realizacji akcji fantomowych są elementem wynagrodzenia za wykonywaną pracę na rzecz Spółki. W związku z tym kwota świadczenia otrzymana z ich realizacji powinna być kwalifikowana do źródła takiego jak przychody uzyskiwane ze Spółki (w zależności od stosunku prawnego łączącego Spółkę z Uczestnikiem).

Tak więc przychód z tytułu uczestnictwa w opisanym programie motywacyjnym powinien zostać zakwalifikowany jako przychód ze stosunku pracy (art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Przychód taki powstaje w momencie wypłaty lub postawienia do dyspozycji Uczestnikowi programu środków z wykupu akcji fantomowych, o których mowa we wniosku.

Osiągnięte przez Wnioskodawcę dochody powinny być opodatkowane na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych oraz wyroków sądowych wskazać należy, że rozstrzygnięcia w nich zawarte nie są wiążące dla tutejszego organu. Wydane interpretacje oraz wyroki dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, osadzonych w określonym stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte, są wiążące. Nie wywołują one zatem żadnych skutków prawnych w odniesieniu do innych podatników.

Ponadto informuje się, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Oznacza to, że niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie w indywidualnej sprawie Wnioskodawcy i nie wywołuje skutków prawnych dla innych podmiotów.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.