ITPB4/4511-504/16/MS - Określenie skutków podatkowych obniżenia kapitału zakładowego poprzez zmniejszenie wartości udziałów.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 3 czerwca 2016 r. (data wpływu 9 czerwca 2016 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych obniżenia kapitału zakładowego poprzez zmniejszenie wartości udziałów - jest prawidłowe.

W dniu 9 czerwca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych obniżenia kapitału zakładowego poprzez zmniejszenie wartości udziałów.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zawiązana została aktem notarialnym w 2007 r. przez dwie osoby fizyczne z kapitałem zakładowym 50.000 zł dzielącym się na dziesięć udziałów po 5.000 zł. Każdy ze wspólników nabył po 5 udziałów. W 2010 r. doszło do sprzedaży udziałów przez jednego ze wspólników po cenie nominalnej. Udziały nabyli: drugi wspólnik (4 udziały) oraz nowy wspólnik (1 udział). W związku z powyższym aktualnie jeden ze wspólników posiada 9 udziałów po 5.000 zł, które nabył za ich wartość nominalną 45.000 zł, natomiast drugi wspólnik posiada 1 udział, który także nabył za jego wartość nominalną 5.000 zł.

W najbliższym czasie spółka zamierza zwołać przez wspólników nadzwyczajne zgromadzenie i podjąć uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego poprzez zmniejszenie wartości udziałów. Uchwała zaprotokołowana przez notariusza ma na celu obniżyć kapitał zakładowy z kwoty 50.000 zł do kwoty 10.000 zł, poprzez zmniejszenie wartości wszystkich udziałów z kwoty 5.000 zł do kwoty 1.000 zł. Planuje się, że po obniżeniu kapitału jeden ze wspólników dysponować będzie 9 udziałami po 1.000 zł co daje łącznie 9.000 zł, natomiast drugi dysponować będzie 1 udziałem po 1.000 zł.

Obniżenie kapitału wystąpi za wynagrodzeniem. Każdy ze wspólników otrzyma kwotę równą nominalnej części pomniejszonych udziałów, czyli pierwszy otrzyma 36.000 zł (9 razy 4.000 zł), natomiast drugi otrzyma 4.000 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w wyniku planowanego obniżenia kapitału zakładowego spółki poprzez zmniejszenie wartości udziałów zostanie wygenerowany u wspólników dochód/przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, dla którego spółka byłaby płatnikiem?

Zdaniem Wnioskodawcy, w analizowanej sytuacji podatek dochodowy u wspólników nie wystąpi. Otrzymane wynagrodzenie będzie stanowiło przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, o którym mowa w art. 24 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ale do kosztów będzie można zaliczyć nakłady poniesione na nabycie udziałów przypadające proporcjonalnie na obniżoną wartość udziałów.

W myśl art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także:

1. dochód z umorzenia udziałów (akcji);

1a. dochód ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c albo d, które następuje w inny sposób niż określony w pkt 1;

1b. dochód z wystąpienia wspólnika ze spółki, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c albo d, które następuje w inny sposób niż określony w pkt 1;

Z powyższego przepisu wynika, ze jest to katalog otwarty. Potwierdzeniem tej tezy jest sformułowanie "w tym także".

Sposób obliczenia dochodu osoby fizycznej uzyskanego z tytułu zwrotu części wartości kapitału zakładowego został uregulowany w art. 24 ust. 5 pkt 1 i jest nim nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo 1g, albo 1ł, albo art. 23 ust. 1 pkt 38, albo 38c; jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, kosztami uzyskania przychodu są wydatki poniesione przez spadkodawcę lub darczyńcę na nabycie tych udziałów lub akcji.

Powołany przepis odnosi się wprost tylko do umorzenia udziałów, ale w ocenie spółki obniżenie kapitału zakładowego poprzez umorzenie udziałów spółki i poprzez zmniejszenie ich wartości prowadzi do tego samego efektu gospodarczego u podatnika - uzyskanie wynagrodzenia z tego samego tytułu. Tym samym uznać należy, że odnosi się także do przypadku zmniejszenia wartości nominalnej udziałów - umorzenie części wartości istniejących udziałów.

W tej konkretnej sytuacji koszty ustalić należałoby w oparciu o art. 23 ust. 1 pkt 38 powołanej ustawy. Podsumowując: w ocenie spółki w analizowanej sytuacji podatek od osób fizycznych z tytułu wypłaty wspólnikom wynagrodzenia związanego z obniżeniem wartości nominalnej udziałów nie wystąpi, gdyż dochód wyniesie zero. Przychód u wspólnika stanowić będzie kwota zwrócona przez spółkę w związku z obniżeniem wartości posiadanego przez niego udziału. Kosztem będzie natomiast kwota wydatkowana na nabycie tego udziału w kwocie proporcjonalnej do obniżenia wartości udziału.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, źródłami przychodów są: kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c).

Natomiast w świetle art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym również:

Pojęcie dochodu (przychodu) z udziału w zyskach osób prawnych zostało zdefiniowane w art. 24 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego brzmieniem, dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także:

* dochód z umorzenia udziałów (akcji);

* dochód ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c albo d), które następuje w inny sposób niż określony w pkt 1;

* dochód z wystąpienia wspólnika ze spółki, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c albo d), które następuje w inny sposób niż określony w pkt 1;

* wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub spółki;

* dochód przeznaczony na podwyższenie kapitału zakładowego, a w spółdzielniach - dochód przeznaczony na podwyższenie funduszu udziałowego oraz dochód stanowiący równowartość kwot przekazanych na ten kapitał (fundusz) z innych kapitałów (funduszy) takiej spółki albo spółdzielni;

* dywidendy z akcji złożonych przez członków pracowniczych funduszy emerytalnych na rachunkach ilościowych;

* w przypadku połączenia lub podziału spółek - dopłaty w gotówce otrzymane przez udziałowców (akcjonariuszy) spółki przejmowanej, spółek łączonych lub dzielonych;

* w przypadku podziału spółek, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie także majątek pozostający w spółce, nie stanowi zorganizowanej części przedsiębiorstwa - ustalona na dzień podziału nadwyżka nominalnej wartości udziałów (akcji) przydzielonych w spółce przejmującej lub nowo zawiązanej nad kosztami nabycia lub objęcia udziałów (akcji) w spółce dzielonej, obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo art. 23 ust. 1 pkt 38; jeżeli podział spółki następuje przez wydzielenie, kosztem uzyskania przychodów jest wartość lub kwota wydatków poniesionych przez udziałowca (akcjonariusza) na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w spółce dzielonej, ustalona w takiej proporcji, w jakiej pozostaje u tego udziałowca wartość nominalna unicestwianych udziałów (akcji) w spółce dzielonej do wartości nominalnej udziałów (akcji) przed podziałem;

* wartość niepodzielonych zysków w spółce oraz wartość zysku przekazanego na inne kapitały niż kapitał zakładowy w spółce przekształcanej - w przypadku przekształcenia spółki w spółkę niebędącą osobą prawną; przychód określa się na dzień przekształcenia;

* odsetki od udziału kapitałowego wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c albo d).

Z powyższego wynika, że katalog przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest katalogiem otwartym, co oznacza, że wymienione w przepisach przykłady nie stanowią jedynych kategorii przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wyrazem tego jest użycie w przepisie art. 24 ust. 5 sformułowania "w tym także". Faktycznie uzyskane mogą więc być także inne postacie przychodu z udziału w zyskach osób prawnych. Podstawowym kryterium uzyskania przychodu z udziału w zyskach osób prawnych jest jego faktyczne uzyskanie. Za przychód faktycznie otrzymany należy zaś uważać taki przychód, którym podatnik może sam rozporządzać, a więc przychód rzeczywiście mu wypłacony lub postawiony do dyspozycji.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością dojdzie do obniżenia kapitału zakładowego w drodze zmniejszenia wartości nominalnej udziałów. W związku z planowanym obniżeniem kapitału zakładowego spółki różnica w wartości udziałów powstała w wyniku obniżenia kapitału zakładowego zostanie zwrócona wspólnikom.

Zgodnie z art. 263 § 1 Kodeksu spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030, z późn. zm.) uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna określać wysokość, o jaką kapitał zakładowy ma być obniżony, oraz sposób obniżenia. Obniżenie kapitału zakładowego może nastąpić przez zmniejszenie liczby udziałów lub przez zmniejszenie wartości nominalnej udziałów. W ostatnim przypadku nie zmienia się liczba dotychczasowych udziałów w spółce.

Wobec tego należy stwierdzić, że kwota, o którą zostanie obniżony kapitał zakładowy spółki, zwrócona na rzecz wspólnika będzie stanowiła przychód z tytułu udziału w zyskach osoby prawnej, ponieważ będzie przychodem faktycznie otrzymanym.

Jest to przychód, o którym mowa w art. 24 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak już bowiem wykazano, przepis ten zawiera jedynie przykładowe wyliczenie przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, co oznacza, że do przychodów tych zalicza się także wszystkie inne nie wymienione w tym przepisie faktycznie otrzymane przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, w tym m.in. kwotę pieniężną wypłaconą tytułem zwrotu części wartości kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Należy zaznaczyć, że osoba prawna jaką jest spółka z o.o. jest odrębnym podmiotem od wspólników tej spółki. Z tym wiąże się również całkowita odrębność majątków. Oznacza to, że wspólnik otrzymuje z majątku innego podmiotu pieniądze lub wartość pieniężną odpowiadającą wysokości kwoty zwrotu. Okoliczność, że jest to zwrot wcześniej wniesionych przez wspólników wkładów nie powoduje, że otrzymane kwoty nie podlegają opodatkowaniu. Otrzymaną wartość pieniężną odpowiadającą wysokości kwoty zwrotu wspólnicy uzyskają bowiem od odrębnego podmiotu z tytułu posiadanych udziałów. Wobec tego otrzymana wartość pieniężna odpowiadająca wysokości kwoty zwrotu stanowi przychód Wnioskodawcy z tytułu udziału w zyskach osób prawnych i podlega opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych, o którym mowa w art. 30a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podstawie art. 41 ust. 4 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jako płatnik będzie obowiązana pobrać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych m.in. w art. 30a ust. 1 pkt 4 tej ustawy.

Sposób obliczenia dochodu osoby fizycznej uzyskanego z tytułu zwrotu części wartości kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością został uregulowany w art. 24 ust. 5d ww. ustawy, zgodnie z którym dochodem z umorzenia udziałów lub akcji jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo 1g, albo 1ł, albo art. 23 ust. 1 pkt 38, albo 38c; jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, kosztami uzyskania przychodu są wydatki poniesione przez spadkodawcę lub darczyńcę na nabycie tych udziałów lub akcji.

Jakkolwiek powołany przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprost odnosi się tylko do "umorzenia udziałów lub akcji", to jednak - uwzględniając fakt, iż obniżenie kapitału zakładowego spółki kapitałowej poprzez umorzenie udziałów i poprzez zmniejszenie wartości nominalnej istniejących udziałów prowadzą do analogicznego efektu gospodarczego u wspólnika uzyskującego wynagrodzenie z tego tytułu - uznać należy, iż znajduje on również zastosowanie w przypadku zmniejszenia wartości nominalnej istniejących udziałów (umorzenia części wartości istniejących udziałów). Brak jest bowiem podstaw do innego traktowania obu tych przypadków obniżenia kapitału zakładowego.

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Reasumując, w przypadku zwrotu wspólnikom spółki z ograniczoną odpowiedzialnością kwot należnych w postaci wartości pieniężnej odpowiadającej kwocie zwrotu powstałej z tytułu obniżenia wartości nominalnej udziałów u Wnioskodawcy wystąpi przychód zakwalifikowany do przychodów z kapitałów pieniężnych z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Opodatkowaniu będzie podlegała różnica pomiędzy przychodem uzyskanym w związku z obniżeniem wartości nominalnej udziałów a wydatkami poniesionymi na ich objęcie, odpowiadającymi proporcji wartości obniżenia udziałów do ich wartości nominalnej. W przypadku gdy przychód z tytułu udziału w zyskach osoby prawnej będzie równy lub mniejszy kosztowi uzyskania przychodu, po stronie wspólnika nie wystąpi dochód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, a w konsekwencji po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek pełnienia funkcji płatnika.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87 - 100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.