ITPB3/4510-465/15/MJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 4 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 7 września 2015 r. (data wpływu 8 września 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia czy:

W dniu 8 września 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej skutków podatkowych konwersji wierzytelności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

"M" Sp. z o.o. (dalej "Spółka" lub "Wnioskodawca"), prowadzi działalność w zakresie produkcji, przetwórstwa i sprzedaży ryb oraz zwierząt morskich, w szczególności łososia atlantyckiego. Wnioskodawca posiada zobowiązania wobec spółki dominującej w grupie, M 2 (dalej: "Wierzyciel"), innej niż spółki, które sprzedają Wnioskodawcy towary handlowe. Zobowiązania względem Wierzyciela obejmują kwoty wynikające z umowy pożyczki długoterminowej (Multicurrency intercompany loan agreement) oraz wewnątrzgrupowej umowy linii kredytowej (Intra group current account facility agreement) zawartej pomiędzy Spółką a Wierzycielem, w celu finansowania bieżącej działalności Spółki (dalej: "Wierzytelność"). Wierzyciel jest norweskim rezydentem podatkowym.

W związku z tym, że na chwilę obecną Spółka nie posiada wystarczających środków finansowych, aby uregulować powyższe zobowiązanie, obecnie planowana jest konwersja wierzytelności, w jej wartości nominalnej (obejmującej również odsetki skapitalizowane i naliczone), na kapitał zakładowy Spółki. Przedmiotowa transakcja miałaby się odbyć poprzez wniesienie wkładu niepieniężnego (aportu) w postaci wierzytelności na kapitał zakładowy, w zamian za udziały w podwyższonym kapitale zakładowym Wnioskodawcy.

Spółka rozważa również scenariusz, w którym udziały zostaną objęte powyżej ich wartości nominalnej a część wartości nominalnej wniesionego wkładu przekraczająca wartość nominalną obejmowanych udziałów zostanie wniesiona na kapitał zapasowy (agio).

W obu przypadkach, konwertowana wierzytelność będzie obejmowała zarówno kwotę główną pożyczki jak i odsetki skapitalizowane lub naliczone do momentu dokonywania planowanej konwersji. Jednocześnie Spółka chciałaby zaznaczyć, że w momencie przeprowadzania omawianej transakcji Wierzyciel będzie jej jedynym udziałowcem.

Spółka pragnie wskazać, że gdyby Wierzytelność była przedmiotem sprzedaży na wolnym rynku, tj. do podmiotu trzeciego, jej cena rynkowa możliwa do uzyskania prawdopodobnie byłaby niższa od wartości nominalnej. Planując przeprowadzenie opisanej wyżej transakcji, Spółka opiera się na polskich przepisach prawa handlowego pozwalających, zgodnie z jej najlepszą wiedzą, na dokonanie w przedstawionym stanie faktycznym, konwersji Wierzytelności po jej wartości nominalnej pomiędzy Wierzycielem i jego dłużnikiem (w tym przypadku Spółką).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, czynność konwersji Wierzytelności po jej wartości nominalnej na kapitał zakładowy, dokonana przez objęcie przez Wierzyciela udziałów o wartości nominalnej równej wartości nominalnej Wierzytelności będzie dla Spółki neutralna, tj. nie będzie powodować po jej stronie powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu.

2. Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, czynność konwersji Wierzytelności po jej wartości nominalnej na kapitał zakładowy, dokonana przez objęcie przez Wierzyciela udziałów o łącznej wartości nominalnej niższej od wartości nominalnej wnoszonej Wierzytelności i wniesienie wartości Wierzytelności w pozostałej części na kapitał zapasowy (agio) będzie dla Spółki neutralna, tj. nie będzie powodować po jej stronie powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Wnioskodawca przedstawił następujące stanowisko:

1. W przedstawionym zdarzeniu przyszłym, na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, czynność konwersji Wierzytelności po jej wartości nominalnej na kapitał zakładowy, dokonana przez objęcie przez Wierzyciela udziałów o wartości nominalnej równej wartości nominalnej Wierzytelności będzie dla Spółki neutralna, tj. nie będzie powodować po jej stronie powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu;

2. W przedstawionym zdarzeniu przyszłym, na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, czynność konwersji Wierzytelności po jej wartości nominalnej na kapitał zakładowy, dokonana przez objęcie przez Wierzyciela udziałów o łącznej wartości nominalnej niższej od wartości nominalnej wnoszonej Wierzytelności i wniesienie wartości Wierzytelności w pozostałej części na kapitał zapasowy (agio) będzie dla Spółki neutralna, tj. nie będzie powodować po jej stronie powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu.

1. Na gruncie obowiązujących przepisów brak jest szczególnych regulacji dotyczących konwersji wierzytelności na kapitał zakładowy. Powszechnie przyjmuje się, że jest ona przejawem realizacji zasady swobody umów, wyrażonej w art. 353 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm., dalej: "k.c.").

W międzynarodowej praktyce handlowej konwersja wierzytelności na kapitał zakładowy jest jedną z form inwestycji, która stanowi akceptowany w praktyce sposób podwyższenia kapitału oraz wzmocnienia kondycji finansowej spółek.

Zgodnie z art. 14 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks Spółek Handlowych (dalej:,.k.s.h."), przedmiotem wkładu do spółki kapitałowej nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług. W konsekwencji, objęcie udziałów przez wspólnika może odbyć się w zamian za wkład pieniężny jak również w zamian za wkład niepieniężny.

W świetle natomiast art. 154 § 3 k.s.h. udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się na kapitał zapasowy (agio).

Jednocześnie, zgodnie z art. 257 § 1 k.s.h., jeżeli podwyższenie kapitału zakładowego następuje nie na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki, przewidujących maksymalną wysokość podwyższenia kapitału zakładowego i termin podwyższenia, może ono nastąpić jedynie przez zmianę umowy spółki. Podwyższenie kapitału zakładowego następuje przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących lub ustanowienie nowych (art. 257 § 2 k.s.h.).

W praktyce, konwersja wierzytelności na kapitał zakładowy polega na tym, że w wyniku podjęcia skutecznej uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki kapitałowej, wierzyciel spółki obejmuje udziały w podwyższonym kapitale w zamian za wkład niepieniężny w postaci jego wierzytelności wobec spółki. Po stronie spółki natomiast powstaje roszczenie wobec wierzyciela o wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci jego wierzytelności. Wspólnik wnosi wierzytelność tytułem aportu, dokonując jej cesji na rzecz spółki, co jednocześnie prowadzi do wygaśnięcia z mocy prawa zobowiązania, którego przedmiot stanowiła ta wierzytelność (wierzytelność zostaje bowiem nabyta przez dłużnika - tzw. konfuzja).

Jednocześnie, wspólnik obejmuje udziały o wartości nominalnej, równej wartości nominalnej wniesionej wierzytelności lub obejmuje udziały o wartości nominalnej niższej od wartości nominalnej wkładu a część wartości nominalnej wniesionego wkładu przekraczająca wartość nominalną obejmowanych udziałów zostaje wniesiona na kapitał zapasowy.

Możliwość dokonania konwersji wierzytelności na kapitał zakładowy potwierdził również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 26 marca 1993 r., sygn. III CZP 20/93, w której podkreślił, że: "pokrycie udziałów, po podwyższeniu kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, dopuszczalne jest także przez oświadczenie wspólnika o przeniesieniu - na poczet tego udziału - jego wierzytelności przysługującej mu wobec tej spółki".

Wnioskodawca pragnie zatem wskazać, że cechą planowanej konwersji Wierzytelności na kapitał jest to, że wskutek wniesienia w formie aportu wierzytelności przysługującej Wierzycielowi wobec Spółki, przedmiotowe zobowiązanie wygaśnie z mocy prawa na skutek połączenia obowiązków dłużnika i praw wierzyciela w rękach jednego podmiotu, tj. Spółki. Doprowadzi to do sytuacji, w której dotychczasowy Wierzyciel powiększy wartość swoich udziałów, a sama zaś Spółka spłaci zobowiązanie z tytułu Wierzytelności swoimi udziałami. Jednocześnie, skutkiem przeprowadzonej operacji będzie zmniejszenie w bilansie Spółki kwoty zobowiązań o wartość nominalną tej Wierzytelności (przy odpowiednim wzroście kapitałów).

2. Art. 12 ust. 1 ustawy o CIT stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności: 1. otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe (...). Taka konstrukcja przywołanego przepisu oznacza, że na gruncie ustawy o CIT nie istnieje definicja pojęcia przychodu. W konsekwencji, omawiana regulacja stanowi jedynie katalog otwarty i nie wskazuje w sposób wyczerpujący wszystkich kategorii przychodów, które należy rozpoznać na gruncie ww. ustawy. Poniżej Wnioskodawca odnosi się w szczególności do tych punktów art. 12 ustawy CIT, które uważa za istotne w przedmiotowym wniosku.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o CIT, do przychodów nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego, funduszu udziałowego albo funduszu założycielskiego, albo funduszu statutowego w banku państwowym, albo funduszu organizacyjnego ubezpieczyciela.

Mając na uwadze brzmienie omawianego przepisu, który explicite stanowi, że do przychodów nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego, zdaniem Spółki bezsprzeczne jest, że czynność konwersji Wierzytelności na kapitał zakładowy nie będzie podlegała opodatkowaniu po stronie Spółki.

Nieistotny jest również z punktu widzenia omawianej regulacji charakter wnoszonego wkładu. Zarówno bowiem wkłady pieniężne jak i niepieniężne nie będą, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o CIT, generować przychodu podatkowego.

Spółka pragnie ponadto wskazać, że również w przypadku wydania udziałów poniżej wartości nominalnej wkładu nie powstanie po jej stronie przychód podatkowy. Zgodnie bowiem z art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o CIT do przychodów nie zalicza się m.in. kwot i wartości stanowiących nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów (akcji), otrzymanych przy ich wydaniu i przekazanych na kapitał zapasowy. Również w tym przypadku bez znaczenia jest fakt czy wnoszony wkład ma postać pieniężną czy niepieniężną.

3. Wnioskodawca pragnie też podkreślić, że w omawianej sytuacji, w jego ocenie, nie znajdzie zastosowania art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT, który stanowi, że przychodem jest m.in. wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań. Należy bowiem podkreślić, że pojęcie umorzenia zobowiązania na gruncie ustawy o CIT jest węższe, aniżeli na gruncie k.c. i obejmuje wyłącznie zwolnienie z długu.

Zgodnie z art. 508 k.c. zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Dla zwolnienia z długu nie wystarczy zatem samo oświadczenia wierzyciela. Niezbędne jest zawarcie umowy pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, w której dłużnik oświadczy, że zwolnienie przyjmuje.

Spółka pragnie w tym miejscu przypomnieć, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym jej zobowiązanie z tytułu Wierzytelności wygaśnie nie na skutek zwolnienia z długu przez Wierzyciela a na skutek konfuzji.

Podejście takie jest powszechnie akceptowane przez organy podatkowe. Wskazał tak np. w interpretacji indywidualnej wydanej w dniu 4 lipca 2012 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, sygn. ILPB3/423-123/12-2/EK, w której podkreślił, że: "wygaśnięcie zobowiązań spółki (...) nastąpi z mocy prawa, w skutek skumulowania w rękach jednego podmiotu praw przysługujących wierzycielowi i obowiązków dłużnika tzw. konfuzja, a nie w wyniku zwolnienia spółki z długu. Nie można zatem stwierdzić, że zobowiązanie Wnioskodawcy (...) zostało umorzone w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a uPDOP, a tym samym - że po stronie Wnioskodawcy powstanie przychód w postaci wartości nominalnej przedmiotowych wierzytelności", (podobnie m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 20 grudnia 2010 r., sygn. IPPB5/423-626/10-2/IŚ).

W przedmiotowej sprawie Spółka, będąc dłużnikiem, dokona spłaty swojego zobowiązania z tytułu zaciągniętej pożyczki względem Wierzyciela przez wydanie własnych udziałów. W następstwie dojdzie do wygaśnięcia zobowiązania Spółki względem Wierzyciela w wartości nominalnej. Wierzyciel natomiast otrzyma przysporzenie w postaci udziałów Spółki.

Dopiero konsekwencją powyższej transakcji będzie skupienie w rękach Spółki uprawnień zarówno dłużnika, jak i wierzyciela oraz jednoczesne wygaśniecie zobowiązania z mocy samego prawa.

4. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT za przychód uważa się m.in. wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń

Spółka pragnie podkreślić, że w wyniku przeprowadzenia konwersji nie dojdzie do uzyskania nieodpłatnego lub częściowo nieodpłatnego przychodu podatkowego, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT, gdyż Wierzytelność zostanie nabyta odpłatnie, a Wierzyciel zostanie zaspokojony.

Stanowisko to podzielił również m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 11 czerwca 2013 r., sygn. ITPB3/423-114/13/MK, w której wskazał, że: "w przypadku wnoszenia do spółki kapitałowej wkładu niepieniężnego w postaci rzeczy lub prawa majątkowego następuje nabycie przez tą spółkę takiej rzeczy lub prawa. Nabycie to ma charakter odpłatny, gdyż w zamian za wnoszony wkład spółka wydaje własne udziały lub akcje. Nabywając w tym trybie własny dług spółka zaspokaja wierzyciela i tym samym - za zgodnym oświadczeniem stron - wykonuje zobowiązanie wobec wierzyciela. I jakkolwiek następstwem takiego nabycia przez spółkę własnego długu będzie połączenie w jednej osobie praw przysługujących wierzycielowi z obowiązkami dłużnika (jej konfuzja) i w konsekwencji wygaśnięcie wierzytelności, to jednak konfuzja będzie dopiero następstwem nabycia przez spółkę wspomnianej wierzytelności i jej "spłaty" własnymi udziałami. "

5. Zdaniem Wnioskodawcy, wniesienie przez Wierzyciela przysługującej mu wobec Spółki Wierzytelności na kapitał Spółki będzie dla Wnioskodawcy neutralne podatkowo. W szczególności, nie będzie stanowić przychodu podatkowego wartość nominalna wygasłej na skutek konfuzji wierzytelności. Bez znaczenia przy tym jest również fakt, że wkład Wierzyciela może zostać w części wniesiony na kapitał zapasowy Spółki.

Wnioskodawca pragnie również wskazać, że nie otrzyma żadnych innych przychodów podatkowych. Zobowiązanie Spółki względem Wierzyciela zostanie bowiem wykonane na skutek wydania Wierzycielowi udziałów Wnioskodawcy. Równocześnie, przez skupienie w rękach Spółki praw i obowiązków zarówno dłużnika, jak i wierzyciela, wygaśnie sama Wierzytelność.

Stanowisko, zgodnie z którym podwyższenie kapitału zakładowego spółki przez wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci wierzytelności w wartości nominalnej z tytułu pożyczek przysługującej wspólnikowi w stosunku do spółki, nie będzie mogło doprowadzić do powstania jakiegokolwiek przychodu podatkowego po stronie spółki, potwierdził również m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 28 października 2013 r., sygn. IBPB1/2/423-1013/13/AP Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach.

Konkludując powyższe rozważania, ustawodawca wyraźnie wskazał, że wierzytelności wniesione na pokrycie kapitału zakładowego spółki kapitałowej nie stanowią jej przychodu podatkowego, z uwagi na ich odrębny charakter oraz na cel, któremu służą - zapewnienie zgromadzenia środków niezbędnych do funkcjonowania spółki. Podobnie, nie mogą stanowić przychodu podatkowego kwoty i wartości stanowiące nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów (akcji), otrzymane przy ich wydaniu i przekazane na kapitał zapasowy. Opisywana operacja nie spowoduje również powstania po stronie Wnioskodawcy przychodu z tytułu umorzonych zobowiązań, nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń ani z żadnego innego tytułu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.), odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych oraz wyroków sądowych, wskazać należy, że rozstrzygnięcia w nich zawarte dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, w określonym stanie faktycznym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią materialnego prawa podatkowego i nie mają mocy powszechnie obowiązującej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.