ITPB3/4510-216/15/DK - CIT w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów spłaty weksla.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w związku z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 5 maja 2015 r. (data wpływu 19 maja 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów spłaty weksla - jest nieprawidłowe.

W dniu 19 maja 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów spłaty weksla.

W złożonym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Przedmiotem działalności Spółki jest budowa i sprzedaż nowych mieszkań. W 2005 i 2006 r. w imieniu Spółki występowały osoby, które działały na jej szkodę. Rzekomo zawarły w 2005 r. dwie umowy przedwstępne sprzedaży lokali mieszkalnych w inwestycji prowadzonej przez Spółkę. Inwestor w dniu zawarcia tych umów rzekomo zapłacił gotówką za te lokale na ręce Zarządu Spółki. Następnie w 2006 r. Zarząd Spółki, działając w błędzie co do rzekomej zapłaty, potwierdził istnienie zobowiązania oraz fakt dokonania zapłaty ceny, a także zgodził się na cesję wierzytelności wynikającej z umów na rzecz kolejnego podmiotu (zwanego dalej Inwestor 2). Zarząd Spółki dodatkowo złożył weksel in blanco na zabezpieczenie ewentualnych roszczeń inwestora o zwrot ceny sprzedaży.

W tym miejscu należy wskazać, że na podstawie prawomocnego wyroku sądu karnego - Sądu Okręgowego w X z dnia 2 lipca 2014 r. - osoby działające w opisanym procederze zostały skazane za działanie na szkodę Spółki na kary pozbawienia wolności w zawieszeniu. W samej treści tego wyroku, a następnie w uzasadnieniu, wyraźnie wskazano, że w rzeczywistości Inwestor nie dokonał zapłaty za lokal.

W 2008 r. Inwestor 2 wezwał Spółkę do wydania lokali, a po uzyskaniu odmowy wezwał ją do wykupu weksla.

W dniu 9 stycznia 2009 r. Inwestor 2 złożył w Sądzie pozew o zapłatę weksla, a w dniu 20 stycznia 2009 r. uzyskał nakaz zapłaty. Spółka złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty, jednakże w wyniku podjętych przez Inwestora 2 działań zabezpieczających zostały zajęte konta bankowe Spółki oraz wpisana hipoteka na należącej do niej nieruchomości.

W dniu 9 grudnia 2009 r. na wniosek Spółki sąd zezwolił jej na złożenie do depozytu sądowego kwoty XXX zł wraz z ustawowymi odsetkami tytułem zabezpieczenia roszczeń Inwestora 2. Kwota ta została uprzednio, w dniu 19 maja 2009 r., złożona w depozycie sądowym. Złożenie ww. kwoty w depozycie sądowym umożliwiło zniesienie hipoteki zabezpieczającej, a tym samym Spółka uzyskała możliwość zbywania lokali w prowadzonej przez siebie inwestycji (i osiągania z tego tytułu przychodów).

W dniu 9 kwietnia 2014 r. sąd cywilny wydał niekorzystny dla Spółki wyrok i Spółka została zobowiązana do zapłaty kwoty wynikającej z weksla - Inwestor 2 otrzymał kwotę złożoną do depozytu sądowego. Postępowanie cywilne jest aktualnie kontynuowane przed Sądem Najwyższym w postępowaniu kasacyjnym.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym stanie faktycznym kwota złożona tytułem depozytu sądowego, a następnie wypłacona jako spłata weksla stanowi dla Spółki koszt podatkowy.

Zdaniem Spółki niewątpliwy jest związek z przychodami kosztu w postaci złożenia w depozycie sądowym kwoty XXX zł wraz z ustawowymi odsetkami tytułem zabezpieczenia roszczeń (kwota ta została przelana na rzecz Inwestora 2 po przegranej sprawie cywilnej w 2014 r.), gdyż:

* w chwili składania ww. kwoty do depozytu na nieruchomościach Spółki - lokalach przeznaczonych do sprzedaży - wpisana była hipoteka przymusowa na rzecz Inwestora 2, która całkowicie uniemożliwiała sprzedaż mieszkań. Złożenie depozytu umożliwiło zniesienie hipoteki i sprzedaż mieszkań bez obciążeń, zgodnie z treścią zobowiązań wynikających z umów przedwstępnych z klientami spółki (nabywcami lokali), co oczywiście ma związek z przychodami Spółki. Niezłożenie wskazanej sumy do depozytu sądowego zatrzymałoby jakąkolwiek sprzedaż lokali aż do wydania wyroku 9 kwietnia 2014 r., a więc niemal przez okres 5 lat;

* konieczność wpłaty depozytu, który następnie został przekazany na spłatę weksla, wynikała z przestępczej działalności osób uprawnionych do działania w imieniu Spółki. Działanie tych osób na szkodę Spółki, a także fakt, iż w rzeczywistości nigdy nie doszło do zapłaty za lokale, zostały potwierdzone w treści prawomocnego wyroku sądu karnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm.) - dalej: Ustawa, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Powyższe oznacza, że wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami lub służą zachowaniu bądź zabezpieczeniu źródła przychodów. Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w tym celu.

Zatem do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów. Podatnik, zaliczając dany wydatek do kosztów uzyskania przychodów, winien wykazać jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz to, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu lub że wydatek ten jest związany z konkretnym przedsięwzięciem gospodarczym.

Katalog wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, pomimo ich związku z przychodami i prowadzoną działalnością gospodarczą zawarty został w art. 16 ust. 1 Ustawy. Należy jednak pamiętać, że samo wyliczenie kosztów, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, nie stwarza domniemania, że wszelkie pozostałe koszty, które nie są zamieszczone w art. 16 Ustawy, zostaną ex lege uznane za koszty mające wpływ na podstawę opodatkowania.

Zauważyć należy, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest osobą prawną, która działa poprzez swoje organy, w konsekwencji błędne decyzje Zarządu Spółki obciążają w sposób bezpośredni Spółkę i jej majątek, to Zarząd kształtuje bowiem politykę finansową firmy i ponosi odpowiedzialność za podejmowane decyzje. Konieczność spłaty weksla jest zatem konsekwencją określonych działań podejmowanych przez uprawnione organy Spółki, przy czym w kontekście przedstawionego stanu faktycznego wskazanym działaniom nie można przypisać atrybutu racjonalnego postępowania ukierunkowanego na uzyskanie bądź zachowanie źródła przychodu.

Jedną z zasadniczych cech charakterystycznych weksla, jest abstrakcyjność stosunku wekslowego (brak wpływu tzw. z łac. causy - przyczyny, podstawy na ważność zobowiązania z weksla), która wyraża się w określeniu "bezwarunkowe zobowiązanie", co oznacza, że sam dokument weksla nie jest związany z jakimikolwiek innymi czynnościami prawnymi (np. umową), a więc zapłata sumy wekslowej nie może być uzależniona od jakichkolwiek innych okoliczności, czy warunków. Tym samym spłatę weksla należy traktować jako zwolnienie się Spółki z ciążącego na niej zobowiązania wynikającego z jego treści, w konsekwencji z istoty stosunku wekslowego wynika transparentność podatkowa dokonywanej zapłaty, tj. spłata weksla jako taka nie może wpływać na wysokość kosztów uzyskania przychodów, chyba że ze sposobu powstania zobowiązania wekslowego można wywieść związek danego zobowiązania z powstaniem bądź zachowaniem źródła przychodów. W przedmiotowej sprawie Spółka wiąże ustanowienie depozytu sądowego oraz spłaty weksla z przyszłą sprzedażą lokali mieszkalnych bez analizy rzeczywistego źródła powstania zobowiązania, tymczasem to właśnie przesłanki leżące u podstaw powstania zobowiązania powinny być brane pod uwagę przy ocenie ewentualnej możliwości zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów. Spłata weksla jest bowiem powiązana z ustanowieniem zabezpieczenia polegającego na wystawieniu weksla, ustanowienie zabezpieczenia stanowi źródło powstania obowiązku spłaty, która jest jedynie realizacją ustalonego zobowiązania Spółki wobec kontrahenta.

Reasumując należy stwierdzić, że złożenie przez Spółkę określonej sumy pieniężnej do depozytu sądowego oraz spłata weksla z uwagi na charakter stosunku łączącego strony transakcji nie będzie stanowiło kosztu uzyskania przychodów Spółki, nie wiąże się bowiem z powstaniem przychodu, o którym mowa we wniosku, ale jest realizacją przyjętych zobowiązań Spółki.

Jednocześnie podkreślić należy, że w ramach postępowania o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego tutejszy organ nie ma odpowiednich narzędzi do badania, weryfikowania stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę, nie jest to bowiem postępowanie kontrolne, czy podatkowe, których ustalenia opierają się na zgromadzonym materiale dowodowym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.