ITPB3/423-644/09/MK - Możliwość zaliczenia prokurenta do kategorii osób zarządzających w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 13 października 2009 r. (data wpływu 22 października 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 4 stycznia 2010 r. (data wpływu 5 stycznia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie stosowania przepisów art. 11 tej ustawy - jest nieprawidłowe.

W dniu 22 października 2009 r. wpłynął do tutejszego organu, uzupełniony pismem z dnia 4 stycznia 2010 r., ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie braku obowiązku stosowania przepisów art. 11 tej ustawy.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący opis zdarzenia przyszłego.

Osoba będąca prokurentem Wnioskodawcy jest jednocześnie prokurentem w innej spółce handlowej. Wnioskodawca zamierza podpisać umowę handlową z tą spółką, w której osoba ta jest także prokurentem.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle art. 11 ust 1-5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych prokurent jest osobą pełniącą funkcje zarządzające...

W odniesieniu do sformułowanego pytania Spółka wskazała, że w jej ocenie prokurent nie pełni funkcji zarządzających. Jednostka podniosła, że zgodnie z art. 109¹ § 1 Kodeksu cywilnego prokura jest tylko pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę, podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 - lub transakcji w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzania dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji obejmującej:

Odnosząc się do treści powyższego przepisu zauważyć należy, że przepisy podatkowe nie określają formy w jakiej powinna być prowadzona dodatkowa dokumentacja dotycząca dokonanych transakcji z podmiotami powiązanymi w myśl art. 11 powołanej ustawy, wskazują natomiast w sposób szczegółowy jakie informacje podatnik powinien uwzględnić sporządzając taką dokumentację.

Wartościowo rodzaje transakcji, do których zastosowanie ma obowiązek sporządzania szczegółowej dokumentacji podatkowej został wymieniony w art. 9a ust. 2 i 3 cyt. ustawy.

W myśl tych przepisów obowiązek ten obejmuje transakcję lub transakcje między podmiotami powiązanymi, w których łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość:

Pojęcie "transakcja" nie zostało zdefiniowane w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Inne akty prawa podatkowego również go nie definiują. Definicji takiej nie zawierają także przepisy prawa cywilnego. Zatem należy stwierdzić, iż pojęcie to nie posiada definicji legalnej. W tym stanie rzeczy, zgodnie z powszechnie przyjęta dyrektywą wykładni językowej, pojęciu użytemu w przepisach, a nieposiadającemu definicji legalnej, należy przypisać znaczenie, jakie to pojęcie ma w języku potocznym, czyli należy przypisać mu znaczenie słownikowe.

Transakcja jest definiowana jako:

W ujęciu słownikowym "transakcja" to operacja handlowa albo bankowa typu kupno-sprzedaż, ale na większą skalę także porozumienie, układ w jakiejś sprawie, które jest wynikiem rokowań, przetargów, i ustępstw. W konsekwencji pod pojęciem transakcji należy rozumieć umowę lub umowy zawarte z tym samym partnerem lub tymi samymi partnerami, przedmiotem której lub których są dobra i usługi objęte jedną ceną. Z przedstawionej definicji słowa "transakcja" wynika że jest to każda operacja związana ze zdarzeniami handlowymi oraz wynikająca z zawartych umów i porozumień. Oznacza to, że transakcją w rozumieniu tych przepisów może być, np. umowa nabycia lub sprzedaży jednego dobra, umowa sprzedaży szeregu dóbr lub wykonanie szeregu usług, dla których określono łączną cenę, czy też umowa pożyczki, itp.

Zatem sporządzenie dokumentacji, o której mowa w przepisie art. 9a cytowanej ustawy jest wymagane w dwu rodzajach sytuacji, tj. w przypadku:

Obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej dotyczy przede wszystkim transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a więc mogą to być zarówno transakcje zawierane z podmiotami mającymi siedzibę w kraju, jak i za granicą.

Podmioty należy uznać za powiązane w rozumieniu art. 11 ust. 1, jeżeli:

W art. 11 ust. 4 ustawy podatkowej zdefiniowano pojęcie powiązań między podmiotami krajowymi. Stwierdzono, że przepisy ust. 1-3a stosuje się odpowiednio, gdy (innymi słowy powiązania występują w sytuacji, kiedy):

Równocześnie w myśl art. 11 ust. 5a są ww. ustawy posiadanie udziału w kapitale innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 i 4, oznacza sytuację, w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 5%.

Z opisanego stanu faktycznego wynika, że prokurent Wnioskodawcy jest jednocześnie prokurentem w innej spółce handlowej. Wnioskodawca zamierza podpisać umowę handlową z tą spółką, w której osoba ta jest także prokurentem.

W związku z powyższym wskazać należy, że przesłanką warunkującą istnienie związku, o którym mowa w ww. przepisach jest przede wszystkim bezpośredni lub pośredni udział w zarządzaniu, kontroli drugiego podmiotu, względnie udział w jego kapitale. Choć pojęcia te nie zostały zdefiniowane w przedmiotowej ustawie, to analizując ich zakres, przyjąć trzeba takie ich rozumienie, które opiera się na wszystkich okolicznościach faktycznych. Tak więc bezsprzecznie z bezpośrednim lub pośrednim udziałem w zarządzaniu lub kontroli drugiego podmiotu będziemy mieli do czynienia w szczególności, gdy określony podmiot jest członkiem organu zarządzającego lub kontrolnego (rada nadzorcza, komisja rewizyjna) drugiego podmiotu.

Niemniej jednak użyte na gruncie przepisów art. 11 ust 1 i 4 cyt. ustawy sformułowanie "bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu" przedsiębiorstwem (podmiotem krajowym, zagranicznym) należy odczytywać w ten sposób, że nie chodzi tu wyłącznie o uprawnienia o charakterze formalnym (np. udział w radzie nadzorczej, radzie nadzorczej), ale o wywieranie faktycznego wpływu na kształtowanie decyzji gospodarczych lub kontrolę powiązanego podmiotu.

Innymi słowy, z bezpośrednim lub pośrednim udziałem w zarządzaniu lub kontroli drugiego podmiotu będziemy mieli do czynienia w przypadku faktycznych działań zmierzających do kształtowania decyzji gospodarczych.

Odnosząc się do treści wniosku podkreślić należy, że funkcja prokurenta jest bezspornie związana z działalnością danego podmiotu gospodarczego, w tym spółki z o.o.

Ustawą z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 49, poz. 408) przepisy dotyczące prokury została włączone do Kodeksu cywilnego (w skrócie k.c.). Artykuł 1091 § 1 k.c. stanowi, iż prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Wskazana definicja oznacza, że prokura swoim zakresem oczywiście nie obejmuje upoważnienia do dokonywania czynności, które nie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, udzielanym przez przedsiębiorcę, podlegającego wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Udzielenie prokury jest uznawane za jednostronną czynność prawną. Do udzielenia prokury wystarczające jest zatem złożenie oświadczenia woli przez podmiot do tego uprawniony. Powołanie do pełnienia określonych funkcji jest więc stosunkiem prawnym jednostronnym. W związku z powyższym prokura może być także ustanowiona w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i zgodnie z art. 208 § 6 Kodeksu spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) wymagana jest do tego zgoda wszystkich członków zarządu spółki.

Prokura jest pełnomocnictwem o ustawowym zakresie umocowania, które nie może być zmienione przez zarząd czy inny organ spółki. W związku z tym prokurent może składać oświadczenia woli we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa, z wyjątkiem: zbycia przedsiębiorstwa, dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania oraz zbywania i obciążania nieruchomości przedsiębiorstwa (art. 109³ k.c.).

Reasumując, w przedstawionej sytuacji, w której prokurent Wnioskodawcy jest jednocześnie prokurentem w innej spółce handlowej, z którą Jednostka zamierza podpisać umowę handlową - spełnione zostaną przesłanki warunkujące istnienie związku o jakim mowa w art. 11 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, i w konsekwencji Spółka będzie zobowiązana, o ile nastąpią okoliczności przewidziane w pozostałych wymienionych przepisach, do sporządzenia ww. dokumentacji do wszystkich transakcji realizowanych z tym podmiotem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.